Γιατί οι Αμερικανοί κήρυξαν τον πόλεμο στο ευρώ (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Σε νέες ισορροπίες φαίνεται ότι θα οδηγήσει η προεδρία Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, αφού μόλις ανέλαβε καθήκοντα υιοθέτησε ρητορική η οποία ισοδυναμεί με την κήρυξη εμπορικού πολέμου στη Γερμανία. Στην ίδια γραμμή κινούνται πλέον και τα στελέχη του.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο Πίτερ Ναβάρο, σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα εμπορίου, είπε σε συνέντευξή του στους Financial Times ότι η Γερμανία χρησιμοποιεί ένα

«χονδροειδώς υποτιμημένο» ευρώ με στόχο «να εκμεταλλευτεί τους εμπορικούς εταίρους της», δηλαδή ότι κρατάει τεχνητά φτηνό το ευρώ με στόχο να πουλάει φθηνότερα τα γερμανικά αυτοκίνητα και τα άλλα προϊόντα της στις ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι το κορυφαίο στέλεχος του αμερικανικού οικονομικού επιτελείου κάνει μια τέτοια δήλωση για το δολάριο, ίσως δείχνει ότι η στάση των ΗΠΑ αλλάζει και μάλιστα στρατηγικά. Το ίδιο άλλωστε δείχνουν και οι δηλώσεις Τραμπ του τύπου «πρώτα η Αμερική» και ότι η παραγωγή πρέπει να επιστρέψει στις ΗΠΑ.

Πρόκειται για μεγάλη αλλαγή, όπως σημείωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ιαπωνίας, Χιρόσι Γουατανάμπε, ο οποίος εξήγησε ότι οι ΗΠΑ παραδοσιακά υποστήριζαν ένα σκληρό δολάριο για να προσελκύουν κεφάλαια από το εξωτερικό, να τα επενδύουν σε αμερικανικές εταιρείες σε άλλες χώρες έτσι ώστε να επαναπατρίζονται τα κέρδη είτε με τη μορφή μερισμάτων από θυγατρικές αμερικανικών εταιρειών είτε με τη μορφή τόκων. Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής οι ΗΠΑ πάντα απέφευγαν οτιδήποτε θα αποδυνάμωνε το δολάριο και γιαυτό όλες οι δηλώσεις ήταν υπέρ ενός «ισχυρού δολαρίου» ακόμα και όταν αυτό κατρακυλούσε.

Τώρα, όμως, οι δηλώσεις Τραμπ δείχνουν ότι η πολιτική αυτή αλλάζει ριζικά και ότι οι ΗΠΑ βάζουν ως στόχο να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα, με στόχο να τονώσουν την αμερικανική παραγωγή.

Άλλοι αναλυτές, αποδίδουν τις δηλώσεις Ναβάρο σε πιο καιροσκοπικές επιδιώξεις, σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την ανοδική πορεία του δολαρίου, η οποία ενισχύθηκε από τη νίκη Τραμπ, καθώς όλες οι δηλώσεις του συνηγορούν υπέρ οικονομικών πολιτικών οι οποίες με διάφορους τρόπους οδηγούν σε ένα ισχυρότερο αμερικανικό νόμισμα.
Με το σκεπτικό αυτό, οι δηλώσεις Ναβάρο εντάσσονται σε μια ρητορική που έχει στόχο να ανακόψει την άνοδο του δολαρίου και ενδεχομένως να μην απηχούν βαθιές στρατηγικές προθέσεις της αμερικανικής ηγεσίας να ξεκινήσει έναν πραγματικό εμπορικό πόλεμο.

Βέβαια, τέτοιες αναλύσεις απηχούν σε κάποιο βαθμό και τις κρυφές ελπίδες πολλών ότι ο Τραμπ δεν θα πράξει όσα εξαγγέλλει, ότι το Ρεπουμπλικανικό κόμμα θα βάλει φρένο στα ακραία σχέδιά του και ότι εν πάσει περιπτώσει το αμερικανικό σύστημα «ελέγχων και αντίβαρων» (checks and balance) θα λειτουργήσει και θα αποτρέψει κινήσεις που δεν συμφέρουν ούτε τις ΗΠΑ ούτε τους συμμάχους τους.
Μέχρι στιγμής, όμως, τέτοιες αναλύσεις έχουν αποδειχθεί περισσότερο ευχές, παρά προβλέψεις, καθώς μέσα σε 10 μέρες ο νέος αμερικανικός πρόεδρος εξήγγειλε σωρεία πρωτοβουλιών, οι οποίες δείχνουν ότι τελικά ίσως να κάνει και περισσότερα από όσα έχει υποσχεθεί.