Έρευνα: Διαδικτυακό παιχνίδι μάς «θωρακίζει» ενάντια στις ψευδείς ειδήσεις

Στην προσπάθειά τους να καταπολεμήσουν το φαινόμενο της εξάπλωσης των ψευδών ειδήσεων (fake news) και της παραπληροφόρησης, κυρίως μέσω του διαδικτύου, Βρετανοί και Ολλανδοί επιστήμονες δημιούργησαν ένα διαδικτυακό εκπαιδευτικό παιχνίδι.

Ο παίκτης καλείται να αναλάβει το ρόλο του «προπαγανδιστή», ενός ανθρώπου που σκοπό έχει να διαδίδει ψευδείς ειδήσεις, μαθαίνοντας έτσι όλες τις στρατηγικές και τεχνικές που απαιτούνται για ένα επιτυχημένο «σχέδιο» παραπληροφόρησης, ως επί το πλείστον με την αξιοποίηση

Μέσα από την εικονική εμπειρία τους, οι παίκτες «εμβολιάζονται» κατά κάποιο τρόπο ενάντια στις ψευδείς ειδήσεις, έτσι ώστε να αξιολογούν σωστά κάθε πληροφορία που λαμβάνουν, πρωτίστως μέσω του διαδικτύου.

Σε προηγούμενη μελέτη τους οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τον δρα Σάντερ βαν ντερ Λίντεν, διευθυντή του Κοινωνικού Εργαστηρίου Λήψης Αποφάσεων, που συνεργάσθηκαν με την ολλανδική κολεκτίβα DROG, είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η εξοικείωση με και η ενημέρωση γύρω από τις τακτικές δημιουργίας ψευδών ειδήσεων (ειδικά για τις ανάγκες της συγκεκριμένης προηγούμενης έρευνας σε ό,τι αφορά το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής) μπορεί να αποτελέσει ένα «ψυχολογικό εμβόλιο» ενάντια στις πρακτικές της παραπληροφόρησης.

Ενθαρρύνοντας τους παίκτες να προκαλέσουν σε άλλους θυμό, έλλειψη εμπιστοσύνης, φόβο και άλλα αρνητικά συναισθήματα, το διαδικτυακό παιχνίδι δίνει, με βιωματικό τρόπο, στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να καταλάβουν πώς τα ψηφιακά μέσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη «χειραγώγηση» των χρηστών του διαδικτύου και την καθοδήγηση της κοινής γνώμης.

Αναρτώντας ψευδείς ειδήσεις ή πληροφορίες που ενδέχεται να προκαλέσουν αναστάτωση και διχογνωμία, χρησιμοποιώντας επεξεργασμένες-πλαστές εικόνες, οι παίκτες συμμετέχουν (στο πλαίσιο πάντα του παιχνιδιού) στην οργάνωση πρακτικών παραπληροφόρησης που τους βοηθούν να μάθουν από πρώτο χέρι πόσο εύκολο είναι να εξαπατηθούν και οι ίδιοι κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο.

Ο επικεφαλής της έρευνας ανέφερε σχετικά: «Αν γνωρίζεις τι σημαίνει να βρίσκεσαι στη θέση κάποιου που ενεργά προσπαθεί να σε εξαπατήσει, αυτό αυξάνει την ικανότητά σου να εντοπίζεις τις τεχνικές εξαπάτησης και να αντιστέκεσαι σε αυτές. Θέλουμε να βοηθήσουμε, προκειμένου να αναπτυχθούν «κοινωνικά αντισώματα» που θα παρέχουν κάποια προστασία ενάντια στην ταχεία εξάπλωση της παραπληροφόρησης».

Κατά την πιλοτική του δοκιμή σε ολλανδικό σχολείο, σε 95 μαθητές μέσης ηλικίας 16 ετών, το διαδικτυακό παιχνίδι φάνηκε να έχει μεγάλη επιτυχία. Στο μέλλον οι σχεδιαστές του παιχνιδιού σκοπεύουν να δημιουργήσουν μια ειδική εκδοχή του παιχνιδιού, με σκοπό την «θωράκιση» ατόμων απέναντι στη χειραγώγηση από εξτρεμιστικές και θρησκευτικές ομάδες (όπως οι τζιχαντιστές).

Ο ερευνητής Γιον Ρούζενμπικ του Κέιμπριτζ ανέφερε από την πλευρά του: «Δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε δραστικά τη συμπεριφορά, αλλά να πυροδοτήσουμε μια απλή διαδικασία σκέψεων, που θα ενισχύουν την κριτική και ενήμερη κατανάλωση των ειδήσεων. Δεν χρειάζεται να έχεις διδακτορικό στις σπουδές των μέσων ενημέρωσης για να αναγνωρίσεις και να αντισταθείς στις ψευδείς ειδήσεις».

Όσοι θέλουν, μπορούν να δοκιμάσουν το παιχνίδι (που κυκλοφορεί στην αγγλική γλώσσα) στη σχετική ηλεκτρονική διεύθυνση.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ