«Απολύτως σχετικό», με τους Παπασταματίου-Χαρίτου, στο Πρώτο Πρόγραμμα

«Απολύτως σχετικό»-Απολύτως πρωινό και, σίγουρα, Απολύτως ραδιοφωνικό! Ο Ανδρέας Παπασταματίου και η Στεφανία Χαρίτου, κάθε πρωί, δίνουν ραντεβού στους ακροατές, μέσα από τη συχνότητα του Πρώτου Προγράμματος, σε μια τρίωρη ενημερωτική εκπομπή με πρωτοσέλιδα, συνεντεύξεις, ζωντανές συνδέσεις, σχολιασμό, επικοινωνία, μουσική, και με τη συμμετοχή των ακροατών, που παρεμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο, επηρεάζοντας έτσι το συνολικό «μήνυμα».

Συνέντευξη στην Ασπασία Κακολύρη

Στη

συνέντευξή τους στη «Ραδιοτηλεόραση», με καυστικό χιούμορ και κριτική ματιά, ο Ανδρέας Παπασταματίου και η Στεφανία Χαρίτου αναλύουν τη «θεωρία της σχετικότητας» των ειδήσεων, μας μιλούν, μεταξύ άλλων, για το ραδιόφωνο που ονειρεύονται, για τις ιδιαιτερότητες της ενημερωτικής πρωινής ζώνης και για το πόσο σημαντική είναι η «χημεία» όταν βρίσκεσαι στον «αέρα»!

Φωτ.: Λευτέρης Σαμοθράκης

Κάθε μέρα, από τις 6 ώς τις 9 το πρωί, μεταφέρετε στους ακροατές τις πρώτες ειδήσεις της ημέρας. Πόσο δύσκολο είναι να έχεις γρήγορα αντανακλαστικά σε μια ζώνη, όπου όλα είναι απρόβλεπτα και μάλιστα όταν οι πολιτικές εξελίξεις -και όχι μόνον- είναι καταιγιστικές;

Ανδρέας: Έτσι όπως το περιγράφετε… αγχώθηκα ήδη! Εμάς μας συμφέρει, βέβαια, να είναι ακριβώς έτσι, γιατί θα φανούμε πιο… σπουδαίοι, αλλά η αλήθεια είναι πως πολύ συχνά ένα μέρος του περιεχομένου αφορά τον «απόηχο» της προηγούμενης ημέρας. Βέβαια, τα καλά αντανακλαστικά είναι απαραίτητα σ’ ένα ενημερωτικό μέσο και το «γρήγορα» είναι μέρος του καλού. Σ’ ένα ραδιόφωνο όπως το δικό μας, που έχει δημόσιο χαρακτήρα, η ποιοτική ανταπόκριση στον καταιγισμό των κάθε λογής εξελίξεων είναι εξίσου σημαντική με την ταχεία.

Στεφανία: Πάντως, τα αντανακλαστικά μας είναι οι άνθρωποι της ΕΡΤ. Δεν υπάρχει περίπτωση να χάσουν είδηση και να μην την παρουσιάσουν σφαιρικά και αντικειμενικά.

Ανδρέας: Έχω μία ένσταση σχετικά με το αντικειμενικά, που ανέφερε η Στεφανία, αλλά θα την καταθέσω λίγο αργότερα….

Στεφανία: Ξέρω… Θα το διευκρινίσουμε αυτό.

Το Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας σηκώνει το «βάρος» της ενημέρωσης. Πόσο εύκολο είναι να κρατήσετε ισορροπίες, να πείσετε τους ακροατές ότι είστε αντικειμενικοί και αμερόληπτοι;

Ανδρέας: Ωπ! Νάτη η αντικειμενικότητα ξανά. Σκοπίμως το ρωτάτε, μ’ αυτόν τον συνδυασμό όρων, που εμπεριέχουν αντίφαση και αλληλοεπικάλυψη, για να μας μπερδέψετε… Σας κατάλαβα…

Στεφανία: Στην πραγματικότητα, εμείς αυτό που κάνουμε είναι μια προσπάθεια ώστε να αντιληφθεί ο κόσμος τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει μια είδηση, τι αντίκτυπο θα έχει σε αυτόν ή στο περιβάλλον που κινείται. Αυτό πραγματικά είναι το δύσκολο κομμάτι της ενημέρωσης. Ειδικά στην πολιτική ανάλυση, που η αλήθεια πολλές φορές χάνεται στις λεπτομέρειες, στα κόμματα και στις σκοπιμότητες. Η λύση που προκρίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να ακούγονται όλες οι φωνές, αλλά με κριτική και όχι φιλική διάθεση, από εμάς τους δημοσιογράφους. Είναι ένας δύσκολος δρόμος, αλλά είναι η μόνη διαδρομή για να βρει ο καθένας την αλήθεια του μέσα από μία είδηση ή μία ανάλυση.

Ανδρέας: Επικροτώ και συνοψίζω την ανάλυση της Στεφανίας. Η αμεροληψία είναι εφικτή και θέλει αγώνα και συνεχή αυτοέλεγχο, η αντικειμενικότητα δεν… υπάρχει! Κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να δει τα πράγματα ως αντι-κείμενο το ίδιο, αφού υπό-κειται στην επίδρασή τους. Και συχνά, αυτοί που την επικαλούνται με μεγάλη έμφαση, κάτι θέλουν να κρύψουν… Τώρα, σχετικώς με το ερώτημά σας. Καθόλου εύκολο. Είναι δύσκολο να πιστοποιήσεις τον βαθμό αμεροληψίας σου, κάποιες φορές ακόμη και να πείσεις για την έλλειψη προβοσκίδας!

Ζούμε στην εποχή, που πολλοί (και από τον χώρο μας και από την πολιτική) προσπαθούν να αναδείξουν ως εθνικό σπορ την αμφισβήτηση της ΕΡΤ, ο καθένας για λόγους δικού του συμφέροντος και δεν αναφέρομαι σε όσους κάνουν κριτική, ακόμη και σκληρή, γιατί αυτό το χρειαζόμαστε. Όταν, λοιπόν, σκέφτεσαι «ας μην το πω έτσι αυτό, παρόλο, που είναι έτσι ή το πιστεύω, μήπως φανεί φιλο…κάτι», τότε μπαίνεις τόσο βαθιά στην εξισορρόπηση, που αδικείς την αμεροληψία, αλλά και μια πιο «κοφτερή» ενημέρωση, που όλοι τη θέλουν… αρκεί βέβαια να μην «κόβει» την δική τους πλευρά!

Εν κατακλείδι, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να πείσεις ακροατές-τριες, είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε ως δημοσιο-γράφοι της δημόσιας ραδιοφωνίας, αλλά αυτό δεν πρέπει να γίνεται και τροχοπέδη στον κριτικό ρόλο μας.

Φωτ.: Λευτέρης Σαμοθράκης

Οι πολίτες εμπιστεύονται την ΕΡΤ για την ενημέρωσή τους; Πιστεύετε ότι έχει κερδίσει αυτό το «στοίχημα»; Ποια μηνύματα λαμβάνετε από τον κόσμο;

Ανδρέας: Αυτό το ερώτημα είναι «Απολύτως σχετικό» με το προηγούμενο…

Στεφανία: Στην αρχή ήταν δύσκολο για τους ακροατές κι απ’ όσο ξέρω και τους τηλεθεατές να αποφασίσουν αν είμαστε ουδέτεροι και αμερόληπτοι, γιατί τα ιδιωτικά κανάλια τους έχουν συνηθίσει αλλιώς, με μασημένες ειδήσεις και μασημένα αποτελέσματα. Τώρα, όμως, αναλύοντας και τα μηνύματα που λαμβάνουμε καθημερινά, θα τολμήσω να υποθέσω ότι μας εμπιστεύονται.

Ανδρέας: Τα μηνύματα είναι όντως ενθαρρυντικά και αναφέρομαι στην πλούσια -κι όπως έχω διαπιστώσει αξιοζήλευτη από τους «ανταγωνιστές» μας- επικοινωνία που έχουμε με το κοινό της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο σύνολό του (το «Απολύτως σχετικό» μεταδίδεται στο μεγαλύτερο μέρος του από το Πρώτο Πρόγραμμα, τη Φωνή της Ελλάδας και τους Περιφερειακούς σταθμούς της ΕΡΤ).

Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς. Μέχρι να φτάσεις να πεις ότι κέρδισες το στοίχημα, υπάρχει δρόμος. Θέλει χρόνο, προσπάθεια και καλή κριτική προαίρεση από τους δέκτες της δουλειάς μας, δηλαδή ακροατές-τριες και τηλεθεατές-τριες της ΕΡΤ. Το «ψάχνει» η ΕΡΤ, βελτιώνεται και θα το «βρει» αν σταματήσουν οι διάφοροι (διαφορετικοί κάθε φορά, ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται) να βαριανασαίνουν στο σβέρκο της. Αν δεν το βρει, εμείς οι ίδιοι οι λειτουργοί της θα το αναδείξουμε… Να μην ξεχνούν όσοι-ες μας υπεραμφισβητούν, το «μαύρο» τίμημα που πληρώσαμε, γιατί δεν ήμασταν φερέφωνα της κυβερνητικής πολιτικής.

Ποια χαρακτηριστικά έχει το ραδιόφωνο που ονειρεύεστε και πόσο κοντά είναι το Πρώτο Πρόγραμμα σε αυτό;

Ανδρέας: Ο διευθυντής μου θα το διαβάσει αυτό; Για να ξέρω πώς να απαντήσω… Το ραδιόφωνο, που ονειρεύομαι… Είναι επικίνδυνο να μιλάς για τα όνειρά σου…

Πάντως το ραδιόφωνο, που αγαπώ, έχει την ικανότητα να συνθέσει την ενημέρωση για το τρέχον με την αναγωγή του στο διαχρονικό, να καταγράψει με ρεαλισμό και τόλμη την πραγματικότητα, ενώ ταυτόχρονα βρίσκει την ποιητική διάσταση των πραγμάτων, που είναι απαραίτητη στον μετασχηματισμό του κόσμου. Κι όλα αυτά, σ’ ένα ηχητικό περιβάλλον μουσικό και καλοδουλεμένο. Εύκολο δεν είναι; Ομολογώ πως μου έχει λείψει γενικότερα το ραδιόφωνο του πλουραλισμού των ήχων, αυτό που παράγει την ηχητική εικόνα, με όλα τα διαθέσιμα υλικά. Θέλει, όμως, πολλά χρήματα και προσωπικό. Θυμάται κανείς τους ραδιοσκηνοθέτες; Ήταν η πρώτη μου επαγγελματική σχέση με το ραδιόφωνο. Το Πρώτο Πρόγραμμα, λοιπόν, διαθέτει μεγάλο πλούτο από αυτά τα υλικά…

Στεφανία: Έτσι είναι. Το ραδιόφωνο πρέπει να εξάπτει τη φαντασία, να σε κάνει να σκέπτεσαι, να βλέπεις την εικόνα που σου περιγράφεται. Το Πρώτο έχει το ανθρώπινο δυναμικό για να εκκινήσει αυτές τις διαδικασίες στους ακροατές του.

Φωτ.: Λευτέρης Σαμοθράκης

Έπειτα από πολλά χρόνια κυριαρχίας του ραδιοφώνου στα FΜ, νέες δυνατότητες προκύπτουν, τόσο λόγω της ταχύτατης ανάπτυξης του διαδικτυακού ραδιοφώνου όσο και με τον ερχομό του δορυφορικού ραδιοφώνου. Πώς βλέπετε το μέλλον του αναλογικού ραδιοφώνου;

Στεφανία: Το Πρώτο εκπέμπει αναλογικά, ακούγεται όμως από το διαδίκτυο, τον ψηφιακό δέκτη της τηλεόρασής μας αλλά και από το κινητό μας. Το αναλογικό ραδιόφωνο είναι η συντροφιά στο αυτοκίνητό μας, είναι η μεγάλη μας αγάπη. Όταν θα εφευρεθεί η τηλεμεταφορά, ίσως να αναρωτηθώ για το μέλλον του αναλογικού ραδιοφώνου!

Ανδρέας: Πάντα σημασία έχει το πώς παράγεται το περιεχόμενο. Το είδος μετάδοσης γίνεται δευτερεύον, καθώς, όπως είπε η Στεφανία και το «αναλογικό» ραδιόφωνο, μπορεί ταυτοχρόνως να μεταδοθεί ψηφιακά και διαδικτυακά. Η φορητότητά του, η από τη φύση του παροχή της δυνατότητας στον ακροατή-τρια να συμπληρώνει το μήνυμα, με τη δική του-ης εικόνα και η δυνατότητα να συνδιαλέγεται μαζί του παράλληλα με κάποια άλλη καθημερινή δραστηριότητα. Ο πνευματικός «χώρος», δηλαδή, που δημιουργεί, από τη μια, αλλά και αυτός που μένει διαθέσιμος στον δέκτη, από την άλλη, το καθιστούν μοναδικό σε όποια φόρμα κι αναφερόμαστε.

–Πόσο σημαντική είναι καλή συνεργασία, η «χημεία» όταν βρίσκεσαι στον «αέρα»;

Ανδρέας: Στον «αέρα» είναι καθοριστική. Σκεφτείτε την εκπομπή σαν «αεροσκάφος» με πιλότους αυτούς που την παρουσιάζουν… Αν δεν ταιριάζουν, καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει… Σε μια εργασία συνεχών επιλογών, που αφορούν το υλικό της ενημέρωσης, είναι βασική επιλογή αυτή του alter ego, του άλλου μισού… της εκπομπής. Βέβαια, στην εργασιακή πραγματικότητα…

Στεφανία: Στην εργασιακή πραγματικότητα, δεν έχουμε πάντα επιλογές σε επίπεδο συνεργασίας. Συχνά δεν μπορούμε να διαλέξουμε τους συνεργάτες μας. Εκτός, φυσικά, αν μας ανήκει η επιχείρηση. Επομένως, ο επαγγελματισμός είναι το βασικό μας εργαλείο για να αποδώσουμε σωστά. Υπάρχουν, όμως, στιγμές που η δουλειά γίνεται απόλαυση, διασκεδαστική, εύκολη. Εκεί πρωταγωνιστεί η «χημεία». Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο αβίαστα, χωρίς άγχος, γνωρίζοντας το θετικό αποτέλεσμα εκ των προτέρων. Όταν υπάρχει χημεία, τα λάθη καλύπτονται, υπάρχει ροή, απουσιάζουν η αμηχανία ή ο εκνευρισμός. Δημιουργείται μια περίεργη δυναμική που είναι πραγματικά ακατανίκητη! Αν και δεν μου αρέσει να περιαυτολογώ, στο «Απολύτως σχετικό» υπάρχει Χημεία!

Ανδρέας: …κι ακόμη, Αρχαία, Ιστορία, Φυσική, Μαθηματικά, Μουσική! Σημαντικό, όμως, είναι να πούμε πως ένα μεγάλο ατού της εκπομπής είναι η «χημεία», η σχέση αλληλεπίδρασης που δημιουργείται, κάθε μέρα, όχι μόνο ανάμεσά μας, αλλά και ανάμεσα σ’ εμάς και τους ακροατές-τριες μέσω της ζωντανής επικοινωνίας, που κάποιες φορές μπορεί να φτάσει ακόμη και κοντά στην έκρηξη!

Φωτ.: Λευτέρης Σαμοθράκης

INFO

«Απολύτως σχετικό»

Από Δευτέρα έως και Πέμπτη, από τις 6 ώς τις 9 το πρωί, και κάθε Παρασκευή, από τις 6 ώς τις 8 το πρωί, στο Πρώτο Πρόγραμμα, τη Φωνή της Ελλάδας και τους Περιφερειακούς Σταθμούς της ΕΡΤ.

Παρουσίαση: Ανδρέας Παπασταματίου-Στεφανία Χαρίτου

Αρχισυνταξία ροής-Καλεσμένοι: Μαρία Κόντου

Μουσική επιμέλεια: Έλενα Φίφα, Μαριάντζελα Μεταλληνού

Γραμματεία-τηλεφωνικό κέντρο: Ευαγγελία Χρούσση

Αρχισυντάκτρια: Στεφανία Χαρίτου

Τελευταίος λόγος-ραδιοσκηνοθεσία: Ανδρέας Παπασταματίου