Στοίχημα στο ανέφικτο

Περπατούσα, προχθές, παρέα με την φωτογραφική μου. Απόγευμα Σαββάτου, ζέστη και λίγος κόσμος στα καφενεία. Αϋπνία. Δυο γατιά, πίνανε από το σιντριβάνι στην μεγάλη πλατεία και άλλα δυο πιτσιρίκια κουνιόντουσαν στις κούνιες. Οι εφημερίδες, πυρωμένες από την ζέστη ολόκληρης της μέρας, περίμεναν ακόμα αν περίσσεψε κάτι από την ημερήσια συνήθειά μας. Εκεί τον είδα ξαπλωμένο, έξω από το ΙΚΑ, πάνω σε δυο κουβέρτες. Ήταν άλλος ένας άστεγος. Μια ακόμα παράπλευρη απώλεια. Γύρω στα πενήντα, τζιν,

Στα παπούτσια του, που είχε ακουμπήσει λίγο παραδίπλα, είδα σε δευτερόλεπτα όλες  τις καταβροχθισμένες από την ιδιότητα του άστεγου, πρότερες ιδιότητές του και κοντοστάθηκα.

«Όχι άλλες φωτογραφίες αδερφή». Έτσι μου είπε. Μα δεν είχα πρόθεση να τραβήξω φωτογραφία ή μήπως είχα και δεν το ήξερα; Έσκυψα το κεφάλι και έφυγα. Αργότερα πλημμύρισα σκέψεις, γι’ αυτό τον καινούργιο τρόπο του πάσχειν.

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, άραγε, μπροστά σε μια τέτοια συμπύκνωση ψυχικής και κοινωνικής οδύνης;

Να αφουγκραστούμε την εξιστόρηση, της προς το παρόν ανιστόριτης ιστορίας τους. Να την πάρουμε από κει που την αφήνει συμπυκνωμένη το τηλεοπτικό και φιλοθεάμον κοινό και να την φθάσουμε με τα χεράκια μας και με τα ματάκια μας, μέχρι τους τόπους της εγκατάστασής της. Σ’ αυτούς τους ανοίκειους τόπους, με τα χαρτόκουτα, τα πλαστικά σκεπάσματα και τους μελαγχολικούς σκύλους.

Και παλαιότερα υπήρχαν άστεγοι. Άστεγοι του αλκοόλ και των ουσιών. Τώρα άστεγος είναι ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας.

Να μπούμε στα παπούτσια τους και να δούμε τον κόσμο με δανεικά τα μάτια τους. Να τους συναισθανθούμε. Να μελαγχολήσουμε για πολλά, ένα από αυτά, γιατί αυτή η εικόνα διαρκεί πολύ και άγνωστο πόσο ακόμα θα διαρκέσει. Και να αντισταθούμε στην επιταγή της ψυχαναγκαστικής τεχνικής αισιοδοξίας, φοβούμενοι άδικα να αντικρίσουμε κατάματα την πραγματικότητα. Γιατί η μελαγχολία είναι δρόμος γνώσης και εμβάθυνσης και κρύβει μέσα της μεγάλη δύναμη. Αυτή ανάβει και ζεσταίνει τις μηχανές της θέλησής μας.

Διαφορετικά πώς γίνεται να γράφει ο Αρτώ, «Κανείς ποτέ δεν έγραψε, ούτε ζωγράφισε, ούτε έφτιαξε έργα γλυπτικής ή πλαστικής, ούτε κατασκεύασε, ούτε επινόησε κάτι, για άλλο λόγο παρά για να βγει από την κόλαση».

Δεν είναι η μελαγχολία για να την εξορίσουμε. Είναι για να μας κάνει να στοιχηματίσουμε στην έκπληξη, σ’ αυτό που δείχνει ανέφικτο, χωρίς να είναι. Ανθρώπινα να σταθούμε μπροστά στην εικόνα της εξαθλίωσης, ούτε το βλέμμα μας να τραβήξουμε, ούτε να τη συνηθίσουμε. Έτσι που οι πιο ανθεκτικοί, να στηρίξουν τους πιο παραιτημένους.

Κλείνω τα μάτια και σκέφτομαι ένα  φανταστικό ζωγραφικό πίνακα. Η αποτύπωση της ιστορίας, το ίχνος αυτής της πόλης. Συγγραφείς και άστεγοι και φοιτητές. Πολίτες μαζί με ποιητές στα χρώματα και στα αναχώματα. Έτσι που να μην προλαβαίνει να παγώσει η εικόνα και η σκέψη μας και να μείνουμε αναλφάβητοι της μελαγχολίας.  Αλλά με χέρια υγρά, να κάνουμε τα  «στοιχειά, στιχάκια».

Ψηφιακά έργα J