Πρωτογενές πλεόνασμα υπάρχει. Λεφτά ποιος θα πάρει;

Ο όρος μπήκε στην πολιτική σκηνή για να αποτελέσει το “κλειδί” της κάλπης που έρχεται. Η Ελλάδα έχει για πρώτη φορά “πρωτογενές πλεόνασμα”. Δεν το λέει μόνο η κυβέρνηση (η οποία έχει και κάθε λόγο), το επιβεβαιώνει η Κριστίν Λαγκάρντ, η επικεφαλής του ΔΝΤ -του δανειστή μας, που όχι μόνο δεν έχει πεισθεί για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους αλλά σύμφωνα με κάποιους ετοιμάζεται

Ακόμη και οι πιο αυστηροί κριτές παραδέχονται ότι η Ελλάδα το 2013 όχι μόνο πλήρωσε μισθούς , συντάξεις και λοιπές δαπάνες πλην τόκων , αλλά έχει και περίσσευμα. Πόσο είναι αυτό; Για την οικονομία της συζήτησης ας δεχθούμε ότι το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ένα δισ.

Πώς θα μοιραστεί αυτό το πολύτιμο ένα δισ; Πώς θα ποτίσει μια άνυδρη , σχεδόν κατεστραμμένη από την ύφεση οικονομία ενώ το ποσό είναι ελάχιστο, περίπου 0,5% του ΑΕΠ ,και η αντοχή των πολιτών -και ειδικά εκείνων που δεν έχουν τη δυνατότητα να ξανακερδίσουν το χαμένο έδαφος- έχει προ πολλού εξαντληθεί;

Σε αυτή τη συζήτηση υπάρχουν τρεις απόψεις. Η πρώτη της κυβέρνησης, και κυρίως της ΝΔ, είναι να διανεμηθεί το πλεόνασμα σε χαμηλοσυνταξιούχους, ένστολους και ενδεχομένως δικαστικούς. Το επιχείρημα είναι ότι θα δοθεί σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες η αίσθηση ότι ο κατήφορος τέλειωσε και συγχρόνως θα επιβραβευθεί η προσφορά τους.

Οι επικριτές αυτής της άποψης βλέπουν ότι η ΝΔ, μέσα από τη συγκεκριμένη κατανομή, επιχειρεί να… γλυκάνει τους πελάτες της ενόψει εκλογών. Την ίδια διάσταση βλέπουν και όταν το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται να υποστηρίζει ότι μέρος του πλεονάσματος πρέπει να καταλήξει στους αγρότες.

Η δεύτερη άποψη είναι αυτή που δημοσίως διατύπωσε, κυρίως, η ΔΗΜΑΡ. Το πλεόνασμα να ανακουφίσει περίπου 900 χιλιάδες οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Εκεί ο αντίλογος είναι πρώτα οικονομικός, καθώς διεθνώς η αύξηση των επιδομάτων δεν αποτελεί κίνητρο για την εύρεση εργασίας και ούτε θέσεις εργασίας δημιουργεί. Η κυβέρνηση δεν θα το κάνει και γιατί, προφανώς, ξέρει ότι οι απελπισμένοι αποτελούν δεξαμενή του ΣΥΡΙΖΑ και πως μόνο δίνοντας δουλειά, έστω και με τη μορφή μαθητείας, μπορεί να έχει μια ελπίδα να πείσει ορισμένους ότι το κλίμα αλλάζει.

Η τρίτη εκδοχή της κατανομής του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι απολύτως απρόσωπη. Το περίφημο ένα δισ θα μπορούσε να πάει στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και να χρησιμοποιηθεί ως καταλύτης για την επανεκκίνηση της οικονομίας , μια και με βάση τους πιο συγκρατημένους υπολογισμούς όταν επενδύεις 1 ευρώ σε αυτή την κατεύθυνση παράγεις 5.Μια άλλη προσέγγιση της ίδιας σχολής σκέψης είναι το 1 δισ να μοιρασθεί σε ελάφρυνση φόρων από τα ακίνητα που θα δώσει έτσι, συμβολικά, την αίσθηση της αρχής του τέλους της αφαίμαξης σε όλους του Έλληνες και σε δράσεις με υψηλό πολλαπλασιαστή ταυτόχρονα.

Παρά το δυναμικό χαρακτήρα της συζήτησης η κυβέρνηση φαίνεται πως έχει αποφασίσει να μοιράσει το πλεόνασμα σε αυξήσεις μισθών και συντάξεων. Η ανάγκη να υπάρξει απόδειξη τον Απρίλιο πως φαίνεται φως στο βάθος του τούνελ, είναι πρόδηλη. Η αξιωματική αντιπολίτευση χαρακτήρισε την ευρωκάλπη, Δημοψήφισμα, και η κυβέρνηση ρίχνει στη μάχη το βαρύ όπλο των παροχών, έστω και αν δεν χρησιμοποιείται η λέξη για να μην ενοχληθούν οι δανειστές.

Η κατανομή του πλεονάσματος παραμένει, ωστόσο, μια σπουδαία ευκαιρία. Και η κυβέρνηση θα προσέφερε μεγαλύτερη υπηρεσία στον τόπο εάν το χρησιμοποιούσε ως μοχλό για να ανοίξει την πόρτα της νέας εποχής. Ανάλογες υπηρεσίες θα προσέφερε και η αξιωματική αντιπολίτευση αν κατ’ αρχήν παραδεχόταν την ύπαρξη του πλεονάσματος και μετά, με ψυχραιμία, διεκδικούσε την εξουσία δίνοντας την αίσθηση της συνέχειας της χώρας.

Τώρα, όμως, που η αβεβαιότητα κυριαρχεί, το εθνικό πλεονέκτημα του πλεονάσματος κινδυνεύει να χαθεί στη ρωγμή του χρόνου ανάμεσα στις ευρωκάλπες και τις εθνικές εκλογές.