Πεζοδρόμηση Πανεπιστημίου: Τ’ είχες Γιάννη μ, τ’ είχα πάντα

Η πεζοδρόμηση της Λεωφόρου Πανεπιστημίου αποτελεί τα τελευταία 30 περίπου χρόνια μια από τις αγαπημένες έμμονες ιδέες του εγχώριου αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού δυναμικού καθώς και των αγνών, πλην όχι καλά ενημερωμένων, οπαδών της περιβαλλοντικής αναβάθμισης της Αθήνας.

Όμως, δεν υπάρχει σχετική κυκλοφοριακή μελέτη που να έχει γίνει κατά την τελευταία δεκαετία και να μην αναδεικνύει περίτρανα τα μεγάλα προβλήματα κυκλοφορίας σε περίπτωση πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου, όχι μόνον στο κέντρο της πόλης αλλά συνολικά σε

μια περιοχή ακτίνας 4-5 χιλιομέτρων από την Λεωφόρο αυτή. Η διαμόρφωση του υπάρχοντος οδικού δικτύου καθιστούν την Λεωφ. Πανεπιστημίου οδικό άξονα με καταλυτικό ρόλο για την εύρυθμη λειτουργία μεγάλου τμήματος της Αθήνας. Εκ των, πραγμάτων, επομένως η σημασία της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου ουδεμία σχέση έχει με εκείνη της πεζοδρόμησης άλλων οδών, όπως π.χ. της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Να σημειωθεί ότι πριν την υλοποίηση της τελευταίας, τεκμηριώθηκε η λειτουργική εφικτότητά της με αναλυτικές κυκλοφοριακές μελέτες, οι οποίες όμως απέρριψαν εγκαίρως και κατηγορηματικά μια άλλη έμμονη ιδέα: τη παράλληλη πεζοδρόμηση της Λεωφ. Βασ. Όλγας.

Είναι αλήθεια ότι η περιβαλλοντική αναβάθμιση των κεντρικών περιοχών με εμπνευσμένες επεμβάσεις είναι μια αναγκαιότητα για τις σημερινές μεγάλες πόλεις με εχθρικό ανθρωπογενές περιβάλλον, όπως η Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτό η ανάκτηση χώρου από την αποκλειστική χρήση για τα οχήματα και η επαναπόδοσή του σε ήπιες μορφές μετακίνησης για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής είναι ευπρόσδεκτες δράσεις. Δεν είναι, όμως, δυνατόν να αγνοείται η αναγκαιότητα εξασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας της πόλης. Η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα που ξεπερνούν τις κόκκινες γραμμές όχι μόνο στην πρόσβαση από και προς το κέντρο αλλά και, γενικότερα, στις μετακινήσεις των πολιτών σε μια πολύ μεγαλύτερη περιοχή του ευρύτερου κέντρου της πόλης.

Το γεγονός ότι οι θιασώτες της πεζοδρόμησης επικαλούνται τη θεωρία της αυτορρύθμισης(!!) της κυκλοφορίας – που δεν είναι δυνατόν να ισχύσει στις οριακές συνθήκες που θα προκύψουν παρά μόνον ως στραγγαλισμός της κυκλοφορίας – επιβεβαιώνει την προχειρότητα αντιμετώπισης του συγκεκριμένου προβλήματος. Αλλά ανάλογα συναισθήματα δημιουργούνται και από την παρότρυνση προς τους Αθηναίους να αλλάξουν τον τρόπο μετακίνησής τους σε μια περίοδο που η επιβληθείσα από τις μνημονιακές επιταγές χειροτέρευση των υπηρεσιών και μείωση των οχηματοχιλιομέτρων των ΜΜΜ είναι κατακόρυφη και συνεχής, χωρίς να διαφαίνεται σημείο αναστροφής της τάσης αυτής στο ορατό μέλλον.

Ας ελπίσουμε ότι και αυτό το “κύμα” της αναπαλαιωμένης νέας ιδέας για την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου θα αντιμετωπιστεί από τον κυματοθραύστη ενός τεκμηριωμένου συνολικού σχεδιασμού για την πόλη. Η έλλειψη ενός τέτοιου σχεδιασμού από το επίσημο κράτος, που οφείλεται στην λαίλαπα των Μνημονίων, έχει αφήσει δυστυχώς χώρο για ακροβατικές μονοδιάστατες προσεγγίσεις. Για να αποφύγουμε μη αναστρέψιμες αρνητικές καταστάσεις πρέπει άμεσα να αναδειχθούν και οι άλλες διαστάσεις.

*Ο Γιάννης Γκόλιας είναι καθηγητής του ΕΜΠ, πρόεδρος της Σχολής Πολ. Μηχανικών και Δ/ντης Εργαστηρίου Κυκλοφοριακής Τεχνικής του Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής.