Πασχάλης Τσαρούχας: «Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το χαμόγελο & την αισιοδοξία που έχουν επιστρέψει στα πρόσωπα των ανθρώπων, είτε ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, είτε όχι»

Ερμηνεύει το «Ληστή» σε ένα πρωτότυπο κείμενο του Δημήτρη Μανιάτη σε σκηνοθεσία Σταμάτη Κραουνάκη, μια περίοδο που η μεγαλύτερη μερίδα της κοινωνίας- ανασαίνει αισιόδοξη ελπίζοντας σε καλύτερες μέρες. Μου μιλάει για τον δικό του «ληστή», τον δικό μας «ληστή», τη νέα διακυβέρνηση, το φασισμό στην Ελλάδα του σήμερα, μα και για τον Σταμάτη Κραουνάκη…

- Ο μονόλογος του «Ληστή” που παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη

Είναι μια (μετά θάνατον) παραληρηματική εξομολόγηση μιας αμφιλεγόμενης ύπαρξης, στην προσπάθεια να δικαιώσει την επιλογή της να «περάσει απέναντι» από ολόκληρη την οργανωμένη κοινωνία. Μία αναδρομή σε μια ζωή που βιώθηκε με βασικό άξονα μία άλλη, διαφορετική από την κοινή, αλήθεια.

- Πόσο “μακριά” είναι τελικά ο μέσος Έλληνας λόγω των συνθηκών των τελευταίων ετών, στο “να πάρει το νόμο στα χέρια του”; Πόσο απέχει, τελικά, μια πρώτη σκέψη από το “ναί, θα το κάνω”;

Αυτό, ξέρετε, είναι προσωπική υπόθεση καθενός. Εξαρτάται απόλυτα από το πώς έχει βιώσει τα παιδικά χρόνια, από την βασική ουσιαστική παιδεία που έχει λάβει, τη συνθήκη την οποία βιώνει και βέβαια από την «στιγμή» και την συγκυρία. Έχω την εντύπωση πάντως, ότι η ελληνική κοινωνία στην πλειοψηφία της έχει εκπαιδευτεί χρόνια στην απάθεια και τον ωχαδελφισμό. Απόδειξη νομίζω, είναι οι χιλιάδες αυτοκτονίες συμπολιτών μας. Στην δύσκολη στιγμή, ακόμα κι αν πρόκειται να καταφύγει κανείς στην αυτοχειρία, προτιμά να αναχωρήσει, από το να αντιπαρατεθεί με όλες του τις δυνάμεις απέναντι σ” ένα απάνθρωπο σύστημα.

- Συμπληρώνεται ένας μήνας με νέα διακυβέρνηση Αριστερού κορμού στην Ελλάδα. Ποιές είναι οι πρώτες σου εντυπώσεις;

Έχω την εντύπωση και θέλω να πιστεύω ότι καλά το πάνε. Φυσικά, όταν βρίσκεσαι μπροστά στο καυτό ψωμί και πρέπει να το βγάλεις με τα ίδια σου τα χέρια από τη φωτιά, τα πράγματα φεύγουν από το θεωρητικό επίπεδο και έρχεται η απόλυτη πραγματικότητα στην οποία πρέπει ν α ανταποκριθείς. Είναι λογικό, κατά την άποψή μου, να μην μπορέσει κανείς να πραγματοποιήσει, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, όλα όσα έχει προεκλογικά υποσχεθεί. Το σημαντικό σε όλη αυτή την ιστορία είναι το να παραμένει πιστός στην αφετηρία του, στις αρχές και το αξιακό του σύστημα, καθώς και στους λόγους για τους οποίους έλαβε την εντολή. Όλα αυτά τα αντιλαμβάνονται, πιστεύω, οι πολίτες και δίνουν χρόνο. Και βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το χαμόγελο και την αισιοδοξία που έχουν επιστρέψει στα πρόσωπα των ανθρώπων, είτε ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, είτε όχι. Κι αυτό οφείλεται σαφώς στις πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης. Στο ύφος και στο ήθος στη διακυβέρνηση που φαίνεται να αλλάζουν.

- Πως εξηγείς την εκ νέου επιμονή μεγάλης μερίδας των πολιτών στην Χρυσή Αυγή, αφού στις τελευταίες εκλογές μεγάλο μέρος της κοινωνικής δυσαρέσκειας μεταφράστηκε σε νίκη του ΣΥΡΙΖΑ;

Στις περιόδους βαθιάς κρίσης, οι κοινωνίες στρέφονται ή στον ριζοσπαστισμό ή στον φασισμό. Σε μια περίοδο λοιπόν που ολόκληρη η Ευρώπη καταντά ακροδεξιά, οι έλληνες αποτελούν το μοναδικό έως τώρα παράδειγμα ριζοσπαστικής επιλογής. Αναμφίβολα βέβαια, ο ρατσισμός, ο φασισμός, η συντηρητικότητα, ο μεγαλοϊδεατισμός, η μισαλοδοξία, υπήρξαν πάντοτε βασικά συστατικά σημαντικού κομματιού της ελληνικής κοινωνίας. Καθώς επίσης και η χωρίς βάθος προβληματισμού, χωρίς ποιότητα σκέψης, απόφαση της τελευταίας στιγμής. Ανατρέχοντας στη σύγχρονη ελληνική ιστορία θα διακρίνει ξεκάθαρα κανείς αυτήν την πραγματικότητα. Αν καταφύγει κανείς στις τελευταίες δημοσκοπήσεις όμως, θα δει ότι ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των ψηφοφόρων έχει ήδη απορροφηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που καταδεικνύει ακόμα περισσότερο αυτό που υποστήριξα πριν. Οι έλληνες έχουν εκπαιδευτεί πολύ καλά τα τελευταία 40 χρόνια στο να λειτουργούν με το θυμικό, αφήνοντας το λογικό κάπου στο σπίτι. Αυτό το άλμα, αυτή η εξέλιξη λοιπόν κάνει ξανά τους έλληνες πρωτοπόρους και ιχνηλάτες ενός διαφορετικού δρόμου προς την εξέλιξη.

- Τον απηυδησμένο Έλληνα, τον εξαθλιωμένο μετανάστη στην Ελλάδα ή τον φαινομενικά “βολεμένο” – Ποιόν είδες τελικά μετά από τις αναγνώσεις του πρωτότυπου κειμένου του Δημήτρη Μανιάτη;

Ωραία ερώτηση. Και δύσκολη. Αν θα έπρεπε να διαλέξω πάντως, μάλλον θα επέλεγα τον εξαθλιωμένο μετανάστη. Είναι ο άνθρωπος ο οποίος είναι στερημένος από οποιαδήποτε ασφάλεια, από οποιαδήποτε οικεία αναφορά, άρα και σε απόλυτη απελπισία. Ξένος και απολύτως ανυπεράσπιστος σε ένα ακραία ανοίκειο περιβάλλον. Άρα, λογικά, αυτός βρίσκεται και πιο κοντά στο πέρασμα της γραμμής. Στο όλα ή τίποτα.

- Μίλησέ μου για τον Σταμάτη Κραουνάκη, όχι μόνο σαν φίλο, αλλά και σαν σκηνοθέτη, δεδομένου ότι αυτός υπογράφει το στήσιμο του “Ληστή” στη σκηνή.

Ο Σταμάτης είναι ένας πηγαίως ιδιοφυής καλλιτέχνης. Μοναδικός. Αποτελεί ένα εντελώς μοναδικό και αυτοτελές πεδίο ορισμού στα πράγματα της πατρίδας μας. Ξυπνάει κάθε πρωί με το φρέσκο, το καινούριο στο μυαλό του. Αν έχει ένα μειονέκτημα αυτό είναι η πληθώρα προβληματισμών και ιδεών που γεννάει το μυαλό και η ψυχή του ανά πάσα στιγμή. Και φυσικά είναι μειονέκτημα σε σχέση με όσους συναναστρέφεται και αδυνατούν να τον παρακολουθήσουν. Ο ίδιος μια χαρά τα καταφέρνει. Υπήρξε ο ιδανικός δάσκαλος για μένα, μου όρισε σαφώς και εξ αρχής το πλαίσιο που φαντάστηκε ότι πρέπει να κινηθούμε και συνεργαστήκαμε τόσο αρμονικά που μάλλον δεν μπορώ να θυμηθώ άλλη τόσο ευτυχή συνύπαρξή μου με σκηνοθέτη. Μπήκαμε σ έναν διαρκή διάλογο με αφορμή ο κείμενο του Μανιάτη και αποδείξαμε στην πράξη πόσο σημανικός υπήρξε ο ένας για τον άλλο.

- Σου λείπουν οι δουλειές στην τηλεόραση όπως γίνονται σήμερα; Εννοώ τις καθημερινές παραγωγές αλλά και τις δουλειές εκτός Ελλάδας… για την Ελλάδα. Θα εγκατέλειπες τη χώρα μόνο για επαγγελματικούς λόγους;

Δεν μπορώ να πω ότι μου λείπει κάτι. Έτσι κι αλλιώς εργάζομαι σε μια καθημερινή σειρά στην Κύπρο. Η συνθήκη; Σαφώς είναι πιο σκληρή με άμεσο αντίκτυπο στο αποτέλεσμα. Υπάρχει και η θετική πλευρά όμως. Αυτή που μας δείχνει ότι μπορούμε να παράγουμε καλό αποτέλεσμα χωρίς να σπαταλώνται τεράστια ποσά σε υπερεκτιμημένες αξίες.

Τη χώρα; Όχι. Ποτέ. Αυτή είναι η χώρα μου. Η πατρίδα μου. Το πεδίο των αναφορών μου. Δεν υπάρχουν χρήματα να υποκαταστήσουν τις αναφορές μας.

- Γιατί οι άνθρωποι ξεστομίζουν δυσκολότερα, πλέον, το “σ’ αγαπώ”; Έχει δημιουργηθεί μια κοινωνία πολιτών που… λατρεύουν να μισιούνται;

Α, εγώ το λέω πολύ συχνά. Γιατί το λέτε αυτό; Και οι άνθρωποι που με περιβάλλουν, όλοι, και αγαπούν και το ομολογούν με μεγάλη ανακούφιση. Δεν συμφωνώ.

i n f o

«Ο ΛΗΣΤΗΣ»

Από Πέμπτη 19/2 και κάθε Πέμπτη
έως Πέμπτη 2 Απριλίου

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Black Box

Δεν ξέρουμε ποιος είναι. Ο θρυλικός Γιαγκούλας; Ο Νταβέλης;
Ένας από τα τρομερά αδέλφια Ρέντζου, ο Θωμάς Γκαντάρας; Ο ληστής με τις γλαδιόλες; Ο Παλαιοκώστας; Ένα πρόσωπο που εμπεριέχει όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα ή τίποτε από όλα αυτά παρά ένας τρελός που παραληρεί για μια ζωή που φαντάστηκε πως έγινε κάπως έτσι;
Σε ένα ακαθόριστο χρονικά τοπίο, ο ληστής της παράστασης δεν είναι μόνο ένα παραβατικό -σύμφωνα με τις ισχύουσες δομές- πρόσωπο. Είναι ένας αντιφατικός, πολύσημος άνθρωπος με αγροτικό στακάτο λόγο, πάθη, ζήλιες, μίση, αγάπη. Μια φλεγόμενη φιγούρα που διηγείται την δική της ιστορία, την δική της εκδοχή της Ιστορίας, ένας αρνητής της τάξης που επικηρύχθηκε από τον κόσμο επειδή διατύπωσε τον δικό του.
Με ένα παραληρηματικό φλας μπακ οι εικόνες μιας ακραίας ζωής στην ύπαιθρο και στα όρη, παρατάσσονται μπροστά μας από την αφήγηση του κοινωνικού ληστή. Και κάπου μέσα στις μάχες, τα καρτέρια, τις ψαλμωδίες ληστρικών τραγουδιών ακαπέλα από τον ίδιο. τις συμπλοκές, τις διαπραγματεύσεις, δεσπόζει η εικόνα της ερωμένης. Της γυναίκας που αγάπησε, του έδινε κουράγιο η ίδια της η ύπαρξη και δεν πρόλαβε ούτε να της το πει…