Να αλλάξει ο νόμος για τα ΑΕΙ πριν υπάρξουν σφοδρότερες συγκρούσεις

Όλα τα συναινετικά μοντέλα για να λειτουργήσουν χρειάζονται το στοιχείο της ελπίδας, της προσδοκίας ότι οι συμμετέχοντες στη συμφωνία έχουν κάτι να κερδίσουν, ως άτομα αλλά και ως συλλογικότητα, δεσμευόμενοι από τους κανόνες του παιχνιδιού. Η συγκυρία της κρίσης χρέους, που μεταλλάχθηκε σε οικονομική και πολιτική κρίση, ήταν η χειρότερη δυνατή συγκυρία για μεταρρυθμίσεις όπως αυτές που επιχειρήθηκαν στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Διότι, όταν επιχειρείς να ορθολογικοποιήσεις και να κάνεις πιο αποτελεσματικό έναν οργανισμό που παράγει γνώση και εκπαιδεύει μέρος της νέας γενιάς για συγκεκριμένα επαγγέλματα,

αλλά δεν έχεις οικονομικό χώρο να τοποθετήσεις αυτούς τους – έστω – άριστα μορφωμένους και εκπαιδευμένους νέους και είσαι αναγκασμένος να τους δείξεις το δρόμο της μετανάστευσης, το μόνο επιχείρημα που σου μένει (για να κερδίσεις συμμάχους για τη μεταρρύθμισή σου) είναι ότι οι οικονομίες των χωρών υποδοχής των νέων της χώρας μας χρειάζονται καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Όσο διεθνιστής και αν είναι κανείς, αυτού του τύπου ο διεθνισμός περιέχει σε κάθε περίπτωση κάτι κυνικό μέσα του: το επιχείρημα «να γίνουν τα ελληνικά Πανεπιστήμια χώροι αριστείας για να επωφεληθούν από αυτό οι κοινωνίες που έχουν τη δύναμη να εντάξουν τους αποφοίτους μας» δεν πείθει ούτε τους γονείς (κοινωνία), ούτε τους φοιτητές, ούτε τους διδάσκοντες.

Αυτός είναι ο λόγος που η μεταρρύθμιση δεν έπρεπε να γίνει έτσι και δεν έπρεπε να έχει το περιεχόμενο που της δίνει ο νόμος 4009/2011. Θετικά στο νόμο αυτό υπάρχουν, αλλά υπάρχουν και πολλά αρνητικά, τα οποία δεν γνωρίζουμε για ποιό λόγο υπάρχουν και δεν ήταν ανάγκη να υπάρχουν. Γιατί όσο αυτονόητο είναι ότι η εφαρμογή των νόμων δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα παζαριού ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες που καλούνται να τον εφαρμόσουν, άλλο τόσο είναι αυτονόητο ότι φροντίζεις να νομοθετείς έτσι ώστε να μη χρειάζεται να αλλάξεις το νόμο αμέσως μετά την ψήφισή του.

Το γεγονός ότι μια ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή ψήφισε το νόμο ασφαλώς έχει κάποια σημασία, αλλά από μόνο του δεν κάνει τον νόμο καλύτερο. Οι πραγματολογικές ατέλειες και αδυναμίες ενός νόμου δεν αίρονται από οποιαδήποτε πλειοψηφία. Το ότι, άλλωστε, οι πολιτικές πλειοψηφίες κάνουν λάθη, το ζούμε αυτή την εποχή στο πετσί μας πολλοί Έλληνες, πληρώνοντας ακριβά τα διαχρονικά λάθη δημοκρατικά εκλεγμένων – από μας τους ίδιους – κυβερνήσεων και πλειοψηφιών.

Μεταρρύθμιση χωρίς συμμάχους;

Η μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση έχει ξεμείνει από συμμάχους και υποστηρικτές, πρώτον, επειδή ο ίδιος ο νόμος δεν σου επιτρέπει να ενθουσιαστείς, και, δεύτερον, επειδή οι πιθανότητες να λειτουργήσει ως όχημα για την αναπαραγωγή του παλαιού (σημερινού) καθεστώτος είναι μεγάλες, και πάντως τόσο μεγάλες ώστε αρκετοί να μη θέλουν να εμπλακούν σε μια διαδικασία που θα φέρει πάλι στο προσκήνιο αυτό που εδώ και χρόνια βιώνουν και από το οποίο δεν μπορούσαν, μέσα από εσωτερικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, να απαλλαγούν. Το μόνο που μπορεί να γίνει πριν ζήσουμε μεγαλύτ