Η κρίσιμη καμπή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Ο πόλεμος ήδη βρίσκονταν σε εξέλιξη από τον Σεπτέμβριο του 1939 και η Γερμανία είχε καταγάγει μία σειρά από σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες. Η Πολωνία είχε συντρίβει στρατιωτικά και οι επιτελικοί σχεδιαστές της Βέρμαχτ θα έθεταν σε κίνηση, την άνοιξη του 1940, ένα σχέδιο κατάληψης της Δυτικής Ευρώπης στα πλαίσια μίας αστραπιαίας επιχείρησης. Όπως ήταν προφανές, η Γαλλία αποτελούσε τον απώτατο στόχο. Μία ενδεχόμενη επιτυχία θα εξάπλωνε τη ναζιστική κατοχή σχεδόν στο σύνολο της Γηραιάς ηπείρου και θα έθετε εκτός μάχης τον

Οι Γάλλοι κατά τη διάρκεια του μεσοπόλεμου, με εμπνευστή τον υπουργό πολέμου Αντρέ Μαζινό, είχαν δημιουργήσει μια σειρά από οχυρωματικά έργα κατά μήκος των συνόρων με τη Γερμανία. Η αδυναμία τους όμως να προσαρμοστούν στη νέα μορφή πολέμου απεδείχθη μοιραία. Παρά τη φαινομενική ισχύ τους είχαν δυο πολύ σημαντικά μειονεκτήματα. Το πρώτο ήταν ότι είχαν ένα κενό 80 χλμ στην περιοχή του Βελγίου και συγκεκριμένα στο δάσος των Αρδεννών. Το δεύτερο ότι ήταν προορισμένα να αντιμετωπίσουν ένα στρατό στα πλαίσια ενός στατικού πολέμου χαρακωμάτων στα πρότυπα του Α’ παγκοσμίου. Όμως απέναντι σε ευέλικτες μηχανοκίνητες μονάδες που διέθεταν αεροπορική κάλυψη ήταν ουσιαστικά ευάλωτα.

Ήδη από τα προηγούμενα έτη Γερμανοί στρατηγοί επεξεργάζονταν την αναπροσαρμογή του ρόλου των τεθωρακισμένων μονάδων στον πόλεμο. Εξέχοντες θεωρητικοί, με πρωτεργάτη, τον Χάινς Γκουντέριαν θα μετέβαλλαν τον ρόλο των αρμάτων μάχης από υποστηρικτικός -του πεζικού- σε μια αυτόνομη δύναμη κρούσης. Με δεδομένη την ταχύτητα και την ευελιξία των μηχανοκίνητων μονάδων, θα αποτελούσαν τον πολιορκητικό κριό, σε αιφνιδιαστικά χτυπήματα που ως στόχο είχαν, την απόλυτη παράλυση του αντιπάλου. Η παρθενική εμφάνιση του ‘’αστραπιαίου πολέμου’’ (blitzkrieg) στέφθηκε με επιτυχία κατά την εισβολή στην Πολωνία, αλλά στην μάχη της Γαλλίας θα έφτανε στο απόγειο του.

Ο πόλεμος στο δυτικό μέτωπο την άνοιξη του 1940 βρισκόταν σε μια κρίσιμη καμπή. Ήδη υπήρχε ένα μέτωπο στην Νορβηγία και η γερμανική ανώτατη διοίκηση θα εξαπέλυε ταυτόχρονη επίθεση στις Κάτω χώρες και την Γαλλία. Οι κινήσεις θα έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικά σχεδιασμένες καθώς το φάντασμα του Μεγάλου πολέμου και η μακροχρόνια καθήλωση των γερμανικών δυνάμεων έπρεπε να αποφευχθεί πάση θυσία.

Με έναν εμπνευσμένο επιχειρησιακό σχεδιασμό από τον στρατηγό Έριχ φον Μανστάιν, οι Γερμανοί θα επιτύγχαναν έναν από τους επιτυχέστερους ελιγμούς στη στρατιωτική ιστορία. Το σχέδιο του προέβλεπε να παραταχτεί για αντιπερισπασμό ένας μικρός αριθμός δυνάμεων κατά μήκος της γραμμής Μαζινό, ενώ ταυτόχρονα ο κύριος όγκος των δυνάμεων θα κατευθύνονταν νότια του μετώπου διασχίζοντας το δάσος των Αρδεννών με στόχο να την παρακάμψει, υπερφαλαγγίζοντας –με μια ημικυκλική κίνηση- ουσιαστικά τις εχθρικές γραμμές.

Η πρόταση του εγκρίθηκε από το Χίτλερ και η επίθεση ξεκίνησε στις 10 Μαΐου 1940. Με αιχμή του δόρατος την 7η μεραρχία panzer του -νεαρού τότε υποστράτηγου- Έρβιν Ρόμμελ η Βέρμαχτ προέβη στον απόλυτο τακτικό αιφνιδιασμό. Με αποτέλεσμα οι τεθωρακισμένοι σχηματισμοί της Βέρμαχτ με συνεχή αεροπορική κάλυψη από τη Luftwaffe να διασχίσουν τον πόταμο Μεύση σε λιγότερο από 48 ώρες, γεγονός που προκάλεσε την πλήρη σύγχυση των συμμάχων. Εντός 5 ημερών είχε δημιουργηθεί ένας θύλακας μήκους 160χλμ. Πολύ σύντομα, τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν το Βέλγιο παρακάμπτοντας πλήρως τη γραμμή Μαζινό προχωρώντας προς την Λουβαίν και την Αμιένη. Στις 20 του ίδιου μήνα οι δυνάμεις του στρατηγού Γκουντέριαν καταλαμβάνουν το Αμπεβίλλ κλείνοντας τη λαβίδα προς το βορρά. Στις 28 Μαΐου ο βελγικός στρατός παραδόθηκε άνευ όρων. Ένα δεύτερος ελιγμός, στις 5 Ιουνίου, επισφράγισε την κατάσταση με τις μεραρχίες panzer να αναπτύσσονται νότια έχοντας στο οπτικό τους πεδίο όλες τις κατευθύνσεις του γαλλικού εδάφους.

Οι λανθασμένες θέσεις των Άγγλο-Γάλλων, η ακαμψία και η έλλειψη συνεννόησης στα ανώτατα κλιμάκια της ηγεσίας του στρατού και η ανυπαρξία μια ουσιαστικής προσπάθειας ανάκτησης της πρωτοβουλίας κινήσεων οδήγησε έως τα τέλη του ίδιου μήνα τον κυριότερο όγκο των στρατευμάτων τους εγκλωβισμένα στο λιμάνι της Δουνκέρκης. Θα χρειάζονταν μια κυριολεκτικά επική προσπάθεια απεγκλωβισμού και μια παράδοξη διαταγή της παύσης της χερσαίας καταδίωξης από το Χίτλερ για να σωθούν 300.000 άνδρες.

Έως τις αρχές Ιουνίου τα χιτλερικά στρατεύματα παρήλαυναν στο Παρίσι με την πολιτική ηγεσία της χώρας να έχει διαφύγει στο εξωτερικό. Ο γηραιός στρατάρχης Πεταίν ανέλαβε να σχηματίσει κυβέρνηση στην πόλη Βισύ. Η ηττημένη Γαλλία, σε μια κίνηση ρεβανσισμού, θα αναγκαστεί να υπογράψει στις 22/06/1940 συνθηκολόγηση μέσα στο ίδιο βαγόνι τρένου, (στο δάσος της Κομπιένης), όπου 22 χρόνια πριν ο στρατάρχης Φος αποδεχόταν την παράδοση της Γερμανίας του Κάιζερ.

Το πιο σκοτεινό κεφάλαιο για την ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου είχε ξεκινήσει. Ο Χίτλερ είχε εγκαθιδρύσει την κυριαρχία του και το μέλλον της Ευρώπης προμηνύονταν εξαιρετικά δυσοίωνο. Μόλις μερικές εβδομάδες αργότερα ο Γερμανός δικτάτορας εξέφρασε στη στρατιωτική του ηγεσία την απόφαση να ξεκινήσουν προετοιμασίες για την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση.