Η (αθλητική) βία στην εξουσία – Αδράνεια και ατιμωρησία υποθάλπτουν τον χουλιγκανισμό

Σε μία χώρα που σχεδόν όλα συρρικνώνονται (από τους μισθούς και τις συντάξεις μέχρι τις ελπίδες και τα όνειρα), υπάρχει ένα διαχρονικό φαινόμενο που «αντέχει». Ένα φαινόμενο που μόνο περηφάνια μπορεί να μας γεμίσει και αισιοδοξία για το μέλλον. Αυτό της βίας στα γήπεδα.

Την Κυριακή βιώσαμε, για πολλοστή φορά, γεγονότα που τιμούν τον ελληνικό αθλητισμό. Παίκτες τραυματισμένους από φωτοβολίδες και πέτρες, μάχες οπαδών σώμα με σώμα εντός του αγωνιστικού χώρου, εκκένωση του γηπέδου ως προϋπόθεση για την ομαλή διεξαγωγή του αγώνα και απονομή για ολίγους, με τη μία ομάδα (κακώς κατ’εμέ ειδικά

Το δε ενσταντανέ με τον αστυνομικό με τη διπλωμένη εφημερίδα (σαφές δείγμα της επαγρύπνησης στην οποία βρισκόταν στη διάρκεια του αγώνα) να προσπαθεί να αποτρέψει οπαδούς απ’ το να γρονθοκοπηθούν είναι η επιτομή της φαρσοκωμωδίας που παρακολουθούμε, εδώ και χρόνια, ανήμποροι να παρέμβουμε.

Οι διοικήσεις επέλεξαν να διαθέσουν τα 900 εισιτήρια που τους αναλογούσαν σε, όπως αποδείχθηκε, άχρηστους ηλίθιους (παραφράζοντας την έκφραση που αποδίδεται στον Λένιν), ορισμένοι εκ των οποίων δεν έχουν συναίσθηση των πράξεων τους λόγω ουσιών, ορισμένοι έχουν σκοπούς που υπερβαίνουν κατά πολύ το ευ αγωνίζεσθαι (ανάθεμα αν ξέρουν πώς γράφεται), κάποιοι δίνουν τις κατευθύνσεις και άλλοι παρακολουθούν ή ακολουθούν τον όχλο.

Το να ανοίξουμε τη συζήτηση για το τι δημιουργεί τέτοιο άσβεστο μίσος ή να το αποδώσουμε στην πολυεπίπεδη κρίση βάζει ένα ακόμη λιθαράκι στην υποκριτική στάση όλων αυτών που σήμερα δηλώνουν εκ νέου έκπληκτοι για το μέγεθος της βίας. Αρκεί, πάντως, να ανατρέξει κανείς στα πρωτοσέλιδα των οπαδικών φυλλάδων για να διαπιστώσει ποιός την υποδαυλίζει.

Η Πολιτεία, από την πλευρά της, εξαντλεί τις δυνατότητες των δυνάμεων καταστολής σε επιχειρήσεις -σκούπα σε βάρος λαθρομεταναστών και σε 20χρονους που βρίσκουν το νόημα της ζωής μέσα από παράνομες πράξεις, αλλά μοιάζει εντελώς ανίκανη (ίσως και απρόθυμη) να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα σε ότι αφορά τη βία στα γήπεδα. Το πώς πέρασε ο οπλισμός, οι μηδενικές συλλήψεις που ακολούθησαν τα επεισόδια (αρκέστηκε στην ομαλή αποχώρηση των οπαδών) και άλλες συστηματικά εγκληματικές παραλείψεις είμαι βέβαιος πως θα ακολουθήσουν αντίστοιχη πορεία με το πόρισμα για τον ξυλοδαρμό των 20χρονων- αυτή της συσκότισης, εφόσον ελέγχων και ελεγχόμενος είναι το ίδιο πρόσωπο.

Τα παραδείγματα από το εξωτερικό είναι ψιλά γράμματα για τους παντογνώστες Έλληνες πολιτικούς και παράγοντες. Η Παιδεία ως εργαλείο καλλιέργειας και δημιουργίας υγιών φιλάθλων δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα. Τα ιδανικά του αθλητισμού λησμονούνται μπρος στον ανταγωνισμό, ακόμη και μικρών παιδιών, πολλές φορές με πρωτοστάτες τους ίδιους τους γονείς. Τα προβλήματα στο σπίτι ή τα συμπλέγματα που κουβαλούν ορισμένοι βρίσκουν λύση στη γηπεδική μαγκιά. Όπου ο όχλος σκεπάζει αδυναμίες και ανικανότητες. Όπου το «μπινελίκι» θεωρείται must και τρόπων τινά κληρονομιά από τον πατέρα στα παιδιά. Όπου η ήττα είναι σχεδόν πάντα προϊόν μηχανοραφιών σε βάρος της ομάδας (ελάχιστες φορές είναι αποδεκτή η ανωτερότητα του αντιπάλου). Όπου ο ρατσισμός σε βάρος έγχρωμων ή αλλοδαπών παικτών από «υποδιέστερες» χώρες βρίσκει τεράστια απήχηση. Όπου οι αρχές και οι αξίες θυσιάζονται στο βωμό της πιο πετυχημένης (συνήθως υβριστικής, αν όχι χυδαίας) ατάκας αλλά και στην κυνικότητα μπρος στην πρόκληση της νίκης απέναντι στον αντίπαλο με οποιοδήποτε μέσο. Όπου εν τέλει έχουμε ως κοινωνία χάσει τα αυγά και τα πασχάλια…

Σε μία τέτοια απαίδευτη και άκρως ελλειμματική αθλητική κουλτούρα, δεν υπάρχει άλλη λύση από τη σκληρή τιμωρία των ενόχων. Χωρίς πολιτικά ή άλλα ανούσια για την πάταξη του φαινομένου κριτήρια. Με κανόνες σεβαστούς από όλους. Χωρίς αστερίσκους, χωρίς ΑΝ, χωρίς παρατηρητές να ξανανοίγουν φύλλα αγώνα για να «σβήσουν» αθλιότητες για την αποφυγή τιμωρίας. Με τις ίδιες τις ομάδες αποκλειστικά υπεύθυνες για τη τήρηση των συμφωνηθέντων εντός των γηπέδων τους (και ας δοθούν γενναίες επιχορηγήσεις για αυτό και μόνο το σκοπό, οι οποίες, όμως, θα επιστρέφονται αν δεν υπάρχουν αποτελέσματα).

Νομίζει κανείς νοήμων ότι οι περισσότερες διοικήσεις ενδιαφέρονται πραγματικά να πατάξουν το φαινόμενο της βίας; Αυτές, δηλαδή, που χρηματοδοτούν ταξίδια, εξαγοράζουν την υποστήριξη των «πιστών» οπαδών, διαπλέκονται ευρύτερα μαζί τους, ρίχνουν λάδι στη φωτιά για να τους κάνουν το χατήρι, τί λόγο έχουν να απωλέσουν την «πελατεία» τους; Αρκεί να θυμηθούμε πόσο κοντά στους προέδρους βρισκόντουσαν και βρίσκονται γραφικές και γελοίες φιγούρες που κάποια εποχή μας διασκέδαζαν τηλεοπτικά, τροφοδοτώντας, ωστόσο, το μίσος και τη μισσαλοδοξία. Τί σχέση έχουν οι δημόσιοι εκφραστές της επίσημης γραμμής (που βγαίνει και μέσα από φυλλάδες) με αξίες σχετιζόμενες με τον αθλητισμό; Ουδεμία.

Πού, λοιπόν, θα πονέσουν οι ομάδες και οι διοικήσεις τους; Μόνο στην τσέπη. Παρότι μέσω του στοιχήματος έχουν βρει τον τρόπο αυτοχρηματοδότησης, σε κάθε περίπτωση η επιβολή εξοντωτικών τιμωριών, ακόμη και για ένα κέρμα ή ένα μπουκάλι, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Πώς θα τους φαινόταν αν στην πρώτη φωτοβολίδα η ομάδα τους τιμωρούνταν με 5-6 αγωνιστικές κεκλεισμένων (απώλεια εσόδων και αναγκαστική επιστροφή του αναλογούντος ποσού στους κατόχους διαρκείας), μηδενισμό και αφαίρεση βαθμών. Στη δε περίπτωση υποτροπής, θα μπορούσαν να προβλέπονται διπλάσιες ποινές. Θα ρίσκαραν πχ τα χρήματα της πρώτης θέσης που οδηγεί απευθείας στους ομίλους του Champions League ή θα έβαζαν μία τάξη, αφού το τίμημα θα ήταν πολλαπλάσιο του οφέλους διατήρησης ανεγκέφαλων στρατών; Αν όχι, τότε ας βίωναν τα επίχειρα των επιλογών τους.

Η έμφαση στη Παιδεία και η αλλαγή Προτύπου και Κουλτούρας είναι μεν ένας μακροπρόθεσμος στόχος, εντούτοις οι προσπάθειες πρέπει να ενταθούν από σήμερα. Ώστε οι επόμενες γενιές να απολαύσουν και να συμμετέχουν στις αθλητικές δραστηριότητες στην πραγματική τους διάσταση.

Αναφορικά με το τώρα, οι πολιτικοί ταγοί που αποφασίζουν με χαρακτηριστική ευκολία τη βίαιη προσαρμογή των περισσοτέρων σε μία νέα δυσάρεστη πραγματικότητα, γιατί δυσκολεύονται τόσο να λάβουν αποφάσεις για την αθλητική βία; Γιατί αν το κάνουν για ψηφοθηρικούς λόγους, τότε δύο τινά συμβαίνουν: Ή όντως οι ανεγκέφαλοι είναι περισσότεροι των υγιών φιλάθλων, που αναγκαστικά απέχουν από τα γήπεδα, δίνοντας στους πρώτους το προνόμιο να καθορίζουν τις τύχες ενός αγώνα ή οι ανεγκέφαλοι βρίσκονται πιο ψηλά και αδυνατούν να αντιληφθούν ότι η πάταξη της γηπεδικής βίας μόνο όφελος θα έχει για αυτούς, αφού η πλειοψηφία της κοινωνίας αποστρέφεται τέτοιου είδους συμπεριφορές. Εξίσου, όμως, αποστρέφεται και την υποκρισία που ειδικά για αυτό το θέμα περισσεύει…

*Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι πολιτικός επιστήμονας και επικεφαλής του Κέντρου Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Follow on Twitter: @confilis