Το μήνυμα των τουρκικών γεγονότων στην Ελλάδα

Μπορούμε να μιλήσουμε για μια «τουρκική άνοιξη»; Μπορεί η πλατεία Ταξίμ να γίνει πλατεία Ταχρίρ; Οι αναλύσεις πολλές, οι εσωτερικές αντιφάσεις, οι κεμαλίστες που θέλουν τη ρεβάνς από τους ισλαμιστές, το κουρδικό και ο εμφύλιος στη Συρία που επηρεάζει την Τουρκία με την ισχυρή μειονότητα των Αλεβιτών. Είναι όλα αυτά αλλά…Η ασύμμετρη χρήση βίας εκ μέρους της αστυνομίας μετέτρεψε μια μικρή ομάδα διαδηλωτών που ήθελαν να διασώσουν ένα τμήμα ενός δημόσιου πάρκου σε ένα μαζικό κίνημα κατά της πολιτικής του πρωθυπουργού Ερντογάν.Την επόμενη χρονιά ο Ερντογάν θέλει να γίνει πρόεδρος και να μετατρέψει προηγουμένως τη χώρα, με τη βοήθεια συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, σε μια προεδρική δημοκρατία.
Το μήνυμά του Ερντογάν ήταν «Μπορώ να κάνω οτιδήποτε θέλω!».Για να πάρει την απάντηση: «δεν θα καταφέρεις να κλείσεις τα στόματα των διαδηλωτών!».Οι διαμαρτυρίες δεν έχουν χαρακτηριστικά ανατροπής της κυβέρνησης και δεν συνιστούν επανάσταση, μπορούν, όμως, να εξελιχθούν… Ο Ερντογάν έκανε μια απότομη στροφή στην Ισλαμική ατζέντα, απαγόρευσε το φιλί στο Μετρό και εξήγγειλε μερική απαγόρευση του αλκοόλ… Πολλά θα κριθούν από τον τρόπο που θα επιχειρήσει ο Ερντογάν να καταπνίξει αυτό το κίνημα, το οποίο είναι το πρώτο μετά από 11 χρόνια κυριαρχίας του.Ο τούρκος πρωθυπουργός επιχειρεί να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό στις ζωές των Τούρκων, θέλει να τους επιβάλει τον ισλαμιστικό τρόπο σκέψης στην καθημερινή τους ζωή…Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό στην Τουρκία, ιδιαίτερα μετά τις κεμαλιστικές μεταρρυθμίσεις πριν από 90 χρόνια. Μπορεί μέχρι σήμερα οι τούρκοι πολίτες να του έδιναν τη δυνατότητα να κυβερνήσει, όχι όμως να τους επιβάλλει τον ισλαμιστικό τρόπο ζωής, αυτό ένωσε ετερόκλητες δυνάμεις εναντίον του. Πρόκειται για μια αντίδραση των κοσμικών, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας που δεν θέλει τον πρωθυπουργό να ορίζει, εάν είσαι καλός ή κακός μουσουλμάνος.Η κοσμική Τουρκία αντιδρά για να μην εξελιχθεί η χώρα σε ένα ισλαμιστικό κράτος, το οποίο θέλουν εντέλει ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου.Ο νεοοθωμανισμός του Νταβούτογλου λοιπόν είναι ένα ευφυές επινόημα που έρχεται να μετατρέψει αυτό που ο τουρκικός κεμαλισμός θεωρεί αλλεπάλληλα εθνικά πλήγματα και υποχωρήσεις .Ωστόσο αυτό που καταρρέει, παρά το οικονομικό θαύμα, είναι το δόγμα ενός νεοφιλελεύθερου «αποφασίζουμε και διατάζουμε» για την ανάπτυξη και τις αγορές, χωρίς να υπολογίζουν το ανθρωπολογικό στοιχείο.Οι άνθρωποι είναι τα βασικά «οχήματα» των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες όταν γίνονται με αυταρχισμό, επιστρατεύσεις και καταστολή καταρρέουν σαν «χάρτινος πύργος».
Όσα συμβαίνουν στη γειτονική μας χώρα, είναι μια αφορμή ενός ευρύτερου προβληματισμού για το που μπορούν να οδηγήσουν οι καταπιεστικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που επιβάλλονται με εντολές από το Βερολίνο.Όταν το καζάνι βράζει δεν ξέρεις πότε και από ποια αφορμή θα σκάσει… Νίκος Παναγιωτόπουλος