Η «Βίλα Μαρίας Κάλλας» και «Αμαλίας», τα νεοκλασικά με τις δικές τους ιστορίες

Δύο κτίρια, δύο διαφορετικές ιστορίες που «συγκλίνουν» σε έναν ιδεολογικό χώρο και από χτες αποτελούν πεδίο κυβερνητικής ... μάχης. Μέχρι πρότινος για πολλούς το κτίριο της «βίλας Αμαλίας» και της «Μαρίας Κάλλας» όχι μόνο ήταν άγνωστα ως προς την ιστορική τους σημασία, αλλά ακόμη και ως προς την τοποθεσία τους. Για τις κυβερνήσεις δε για δεκαετίες ήταν «ξεχασμένα» χαρτά στα συρτάρια κάποιου δημόσιου οργανισμού ή του υπουργείο Πολιτισμού. Η «φθορά» τους στο χρόνο ήταν αναπόφευκτη ωστόσο μετά τις χθεσινές εφόδους της ΕΛ.ΑΣ. για την απομάκρυνση των καταληψιών «αναγεννήθηκαν» οι ιστορίες και τα μυστικά των δύο ιστορικών χώρων. Σύμφωνα με τους αντιεξουσιαστές, η βίλα Αμαλίας και η πρώην βίλα της Μαρίας Κάλλας πήραν ζωή από τις πολιτιστικές τους εκδηλώσεις, έγιναν χώρος διακίνησης ιδεών αντί να μαραζώνουν εγκαταλελειμμένα από την πολιτεία. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., πρόκειται για κτίρια υπό κατάληψη που έπρεπε να εκκενωθούν καθώς καταστρέφονταν από τους αναρχικούς. Βίλα Αμαλίας, σχολείο του Φασιανού και του Αγγελόπουλου Η «Βίλα Αμαλίας» έχει μια μακρά ιστορία να διηγηθεί, συνδεδεμένη με το θρυλικό 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών. Το εν λόγω σχολείο ήταν κοινός εκπαιδευτικός τόπος δεκάδων σημαντικών προσωπικοτήτων και στα θρανία του συνθήματα έγραψαν ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο εικαστικός Αλέκος Φασιανός, ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος και ο συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς. Το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων, στεγάστηκε στο κτίριο της συμβολής των οδών Αχαρνών και Χέυδεν, το 1932 ως το 1973. Το κτίριο χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και φημολογείται ότι οικοδομήθηκε σε προσχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ. Το 1975, αφού είχε γίνει η μεταστέγαση του σχολείου, η Βίλα απαλλοτριώθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και περιήλθε στην κυριότητα του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων. Το 1990 στο χώρο μπήκαν για πρώτη φορά αντιεξουσιαστές για «να διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις και να πραγματοποιούν συναυλίες». Οι αντιεξουσιαστές είχαν μόλις καταλάβει και ένα εγκαταλειμμένο κτίριο στη λεωφόρο Αμαλίας, το οποίο δεν κατάφεραν να «κρατήσουν» και φεύγοντας από εκεί βρήκαν ελεύθερο το συγκεκριμένο κτίριο. Το κατέλαβαν και του έδωσαν τη ονομασία, βίλα Αμαλίας προς τιμή της προηγούμενης άδοξης κατάληψης. Σήμερα το κτίριο διεκδικεί ο ΟΣΚ έχοντας την κυριότητα ως το 1998. Η οικία της Μαρίας Κάλλας Στην παλιά πολυκατοικία της οδού Πατησίων 61 στην συμβολή με την οδό Σκαραμαγκά, η νεαρή Μαρία Κάλλας χάζευε την θέα του κέντρου της Αθήνας από τα μεγάλα παράθυρα και έμενε ως αργά στην αυλή τις καλοκαιρινές βραδιές. Η ελληνίδα υψίφωνος έζησε στη «βίλα Μαρίας Κάλλας» ή αλλιώς «κατάληψη Σκαραμαγκά» τα νεανικά της χρόνια. Το 1937, έπειτα από το χωρισμό των γονέων της, η Μαρία Κάλλας έμεινε με τη μητέρα της και τη μεγαλύτερη αδελφή της στο πολυτελές τότε σπίτι της οδού Πατησίων μέχρι το 1945. Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1925, σε σχέδια του αρχιτέκτονα καθηγητή του ΕΜΠ Κωνσταντίνου Κιτσίκη. Η Κάλλας έφυγε από το οίκημα το 1945 για τη Νέα Υόρκη, όπου και συνέχισε την καριέρα της. Η οικία «Μαρίας Κάλλας» έχει χαρακτηρισθεί το 1989, επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, διατηρητέο ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των νεότερων χρόνων. Το κτίριο εν συνεχεία ωστόσο πέρασε στην ιδιοκτησία του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου. Έγινε μελέτη ανακατασκευής, αλλά το ΝΑΤ λόγω… έλλειψης κονδυλίων για την εφαρμογή της το εγκατέλειψε. Στην πρόσοψη της πολυκατοικίας υπήρχε αναμνηστική πλάκα, η οποία έχει αφαιρεθεί σήμερα, όπου αναγραφόταν: «Στο σπίτι αυτό έζησε η Μαρία Κάλλας- Υπουργείο Πολιτισμού 1987». Χάρη στη λειτουργικότητα των εσωτερικών του χώρων, το οίκημα των 1.590 τ.μ. στέγασε, εκτός από τη Μαρία Κάλλας, και άλλες προσωπικότητες της εποχής,όπως γνωστούς επιχειρηματίες και διαννοούμενους, που άνοιγαν τα περίφημα τριπλά παράθυρα της πρόσοψης και θαμπώνονταν από την παλιά Αθήνα. Οι αντιεξουσιαστές ωστόσο μπήκαν στο κτίριο μόλις πριν τέσσερα χρόνια μέχρι που χτες απομακρύνθηκαν από την ΕΛ.ΑΣ. «Η μέρα που μπήκαμε στο κτίριο ήταν μία μέρα απελευθέρωσής του» υποστηρίζουν οι αντιεξουσιαστές. «Το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές» λέει απο την πλευρά της η κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, τα δύο αυτά κτίρια θα μπορούσαν να έχουν αξιοποιηθεί σωστά από το Δημόσιο, να αποτελούν πραγματικούς πολιτιστικούς χώρους και όχι να ανακαλούνται στη μνήμη της πολιτείας εξαιτίας παράνομων καταλήψεων. Αναστασία Γαλάνη