Τάσος Λειβαδίτης: "Αν θες να λέγεσαι άνθρωπος"

Tweet

Γεννήθηκε στην Αθήνα το βράδυ της Αναστάσεως του 1922 και ήταν Γιος του Λύσανδρου και της Βασιλικής.Είχε 4 μεγαλύτερα αδέρφια, μια αδερφή και τρεις αδερφούς. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όμως τον κέρδισε η λογοτεχνία και συγκεκριμένα η ποίηση. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς με συνέπεια να εξοριστεί από το 1947 έως το 1951. Στο Μούδρο, στη Μακρόνησο

και μετά στον Αϊ Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ' όπου αφέθηκε ελεύθερος το 1951. Το «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» θεωρήθηκε «κήρυγμα ανατρεπτικό» και κατασχέθηκε. Τελικά το δικαστήριο (Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, 10 Φεβρουαρίου 1955) τον απάλλαξε λόγω αμφιβολιών.

«Γι’ αυτό σου λέω.

Μην κοιμάσαι: είναι επικίνδυνο. Μην ξυπνάς: Θα μετανιώσεις.» Στο ελληνικό κοινό ο Τάσος Λειβαδίτης εμφανίστηκε το 1946, μέσα από τις στήλες του περιοδικού Ελεύθερα Γράμματα (τεύχ. 55,15-11-46) με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη». Το 1947 συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού «Θεμέλιο». Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική σύνθεση με τίτλο «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και εργάστηκε επίσης σαν κριτικός ποίησης στην εφημερίδα Αυγή, από το 1954 - 1980 (με εξαίρεση τα έτη 1967-74 που η εφημερίδα είχε κλείσει λόγω δικτατορίας) και το περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης» (1962-1966), όπου δημοσίευσε πολιτικά και κριτικά δοκίμια. Στο διάστημα της Χούντα των Συνταγματαρχών ο ποιητής για βιοποριστικούς λόγους μεταφράζει ή διασκευάζει λογοτεχνικά έργα για λαϊκά περιοδικά ποικίλης ύλης με το ψευδώνυμο Pόκκος. Αδερφός του ήταν ο ηθοποιός Αλέκος Λειβαδίτης και ανιψιός του ο ηθοποιός Θάνος Λειβαδίτης.Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα 30 Οκτωβρίου 1988, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου». Στίχοι του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, στο δίσκο «Πολιτεία» (1961), «Της εξορίας» (1976), «Πολιτεία Γ' - Οκτώβρης '78» (1976), «Τα Λυρικά» (1977), «Λειτουργία Νο2: Για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο» (1987), τον Μάνο Λοΐζο στο δίσκο «Για μια μέρα ζωής» (1980), τον Γιώργο Τσαγκάρη στο δίσκο «Φυσάει» (1993) με ερμηνευτή το Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τη συμμετοχή του ηθοποιού Γιώργου Μιχαλακόπουλου, τον Μιχάλη Γρηγορίου στο δίσκο «Σκοτεινή πράξη, ένα Ορατόριο σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη» (1997) και από το συγκρότημα Όναρ στο δίσκο «Αλαντίν, τελειώσαν οι ευχές σου» (2003).Συνυπέγραψε ακόμη με τον Κώστα Κοτζιά τα σενάρια των ελληνικών ταινιών «Ο θρίαμβος» και «Συνοικία το όνειρο» σε σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη[1].Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ρωσικά, Σερβικά, Ουγγρικά, Σουηδικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Αλβανικά, Βουλγαρικά, Κινέζικα και Αγγλικά. Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία (1953 για τη συλλογή του «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου»), το πρώτο βραβείο ποίησης του Δήμου Αθηναίων (1957 για τη συλλογή του «Συμφωνία αρ.Ι»), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976 για τη συλλογή «Βιολί για μονόχειρα»), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979 για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας»).Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Συγγραφέων».Έγραψε επίσης κι ένα μικρό τόμο με τίτλο: «Έλληνες ποιητές», ο οποίος αναφέρεται στις συλλογές που εκδόθηκαν την περίοδο 1978-1981, και αποτελεί μια απογραφή 74 ποιητικών συλλογών.Όπως σημειώνει ο Τίτος Πατρίκιος, φίλος και συνεργάτης του Λειβαδίτη, ήταν τόσο αφοσιωμένος στην ποίηση ώστε όσα ποιήματα του έστελναν «τα διάβαζε όλα ως το κόκαλο και όσο μεγαλύτερη αξία τους έβρισκε, τόσο την αναγνώριζε και τη διακήρυσσε». Και παρακάτω: «άσκησε την κριτική με διεισδυτική ευαισθησία, με στοχασμό που δεν κατέληγε σε κάποια κανονιστικότητα, με άνοιγμα σε όλους τους τρόπους της ποίησης και αγάπη για όλους τους ποιητές, χωρίς εύνοιες και πατερναλισμούς». Πραθέτουμε το ποίημα που ξεχωρίζουμε και θεωρούμε οτι αποτελεί μια κορυφαία στιγμή δημιουργίας του Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωποςδεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄αγωνίζεσαι για την ειρήνη καιγια το δίκαιο.Θα βγείς στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θαματώσουν απ΄τις φωνέςτο πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλωνΚάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνιααφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στιςπολιτείεςμια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμααύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμουέτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείςεκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.Δεν έχεις καιρόδεν έχεις καιρό για τον εαυτό σουαν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωποςμπορεί να χρειαστεί ν΄αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένηή το παιδί σου.Δε θα διστάσεις.Θ΄απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σουΘ΄απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλιγια τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.Το ξέρω, είναι όμορφο ν΄ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,να κοιτάς έν΄ άστρο, να ονειρεύεσαιείναι όμορφο σκυμένος πάνω απ΄το κόκκινο στόμα της αγάπης σουΝα την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.Μα εσύ πρέπει να τ΄αποχαιρετήσεις όλ΄αυτά και να ξεκινήσειςγιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,για όλα τ΄άστρα, για όλες τις λάμπες καιγια όλα τα όνειρααν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωποςμπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ήκαι περισσότερα χρόνιαμα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,τη μάνα σου και τον κόσμο.Εσύ και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σουθα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .Κι΄ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχταθα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλοαπ΄τ΄άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν΄ ασπρίζουντα μαλλιά σουδε θα γερνάς.Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέοςΑφού όλο και νέοι αγώνες θ΄ αρχίζουνε στον κόσμοαν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωποςθα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερόγράμμα στη μάνα σουΘα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ΄αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη :Ειρήνησα ναγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινόνα μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκιασα να στεκόσουνα μπροστά σ΄ολάκαιρο το μέλλον.Να μπορείς, απάνω απ΄την ομοβροντία που σε σκοτώνειεσύ ν΄ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων πουτραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Tags: Τάσος Λειβαδίτηςσαν σήμερα Tweet Share on

View the discussion thread.