Προβληματισμοί και προτάσεις για την νέα σχολική χρονιά, για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

H νέα σχολική χρονιά ξεκινάει σε λίγες μέρες και οι εκπαιδευτικοί προετοιμάζονται να υποδεχθούν τους μαθητές τους .

Φτιάχνουν τις αίθουσες, κρεμάνε χάρτες & εποπτικά μέσα, καταρτίζουν λίστες με τα απαραίτητα τετράδια & υλικά, ελέγχουν την ύλη και τα βιβλία, ενημερώνονται για αλλαγές, προετοιμάζουν τις φωτοτυπίες τους, προγραμματίζουν τις διδασκαλίες τους με τη χρήση του διαδικτύου κ.α.

Στο μαθητικό δυναμικό της τάξης είναι και τα παιδιά (10-15%) με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που χρειάζονται διαφορετικές εκπαιδευτικές

προσεγγίσεις

Όση καλή διάθεση να έχει ο εκπαιδευτικός της γενικής αγωγής δεν έχει τα κατάλληλα εφόδια (ειδικά βιβλία, εποπτικό υλικό, επιμόρφωση, διδακτικό χρόνο) για να μπορέσει να κάνει και γι’ αυτούς τους μαθητές τον προγραμματισμό του .

Συνήθως, αφήνουν τα πράγματα στον εκπαιδευτικό του Τμήματος Ένταξης ή περιμένουν πότε θα έρθει ο εκπαιδευτικός της παράλληλης στήριξης για να αναλάβει τον μαθητή.

Στην πραγματικότητα ο εκπαιδευτικός Γενικής Αγωγής, ο εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης και ο εκπαιδευτικός Παράλληλης Στήριξης είναι χωρίς ουσιαστική βοήθεια και υποστήριξη .

Ποιο βιβλίο στάλθηκε στο σχολείο ή ποια επιμόρφωση έγινε από το υπουργείο τα τελευταία χρόνια για τα παιδιά:
με προβλήματα συμπεριφοράς. Θ.Ε.ΠΑ.

στο φάσμα του αυτισμού. με νοητική υστέρηση .με διάσπαση προσοχής, & υπερκινητικότητα . με δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσαναγνωσία, δυσγραφία κ.α.

Βιβλία πρακτικά για την τάξη, έτοιμο υλικό (οπτικοποιημένο, προσαρμοσμένο, στις ικανότητες των μαθητών, οδηγίες για τον εκπαιδευτικό, cd-rom κ.α.) και επιμόρφωση ουσιαστική όχι θεωρητική και γενικόλογη .
Δεν φτιάχνουμε (βλέπε ΙΕΠ) πρώτα ένα υλικό (το ανθολόγιο !!! Α&Β τάξης) για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού αλλά το βιβλίο Γλώσσας Α δημοτικού.

Όπως οι μαθητές με δυσκολίες όρασης και ακοής έτσι και τα παιδιά με τις άλλες δυσκολίες χρειάζονται προσαρμοσμένα βιβλία (οπτικοποιημένα, με μείωση και απλοποίηση της ύλης, με υποστήριξη από cd-rom).

Σε όλα αυτά υπάρχουν προτάσεις που πρέπει μέσα από τη συνεργασία των εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής αγωγής να πραγματοποιηθούν για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τέτοιες ενέργειες είναι:

ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Η επιλογή εκπαιδευτικού που θα αναλάβει τελικά το τμήμα που θα φοιτήσει μαθητής με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να γίνει προσεχτικά, βασιζόμενη σε παιδαγωγικά και διδακτικά κριτήρια.

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ (μέχρι την έναρξη των μαθημάτων)

Από τους συμβούλους ( τώρα Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου) γενικής και ειδικής αγωγής. Από τα ΚΕΔΔΥ (τώρα ΚΕΣΥ/ΕΔΕΑΥ).Από εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής.Από ειδικούς επιστήμονες που έχουν εξειδικευμένες γνώσεις . Επιμόρφωση όχι θεωρητική αλλά για θέματα διαχείρισης της τάξης, καλές πρακτικές, υποδειγματικές διδασκαλίες, παρουσίαση & διανομή εποπτικού υλικού, νέων παιδαγωγικών μεθόδων κ.α .

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Είναι απαραίτητη η συνεργασία διευθυντή/τριας, εκπαιδευτικών και γονέων παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες .
Οφείλουν να τους ενημερώσουν, να τους εξηγήσουν και τέλος να τους κατευθύνουν σε υπηρεσίες υποστήριξης.

Ενέργειες που πρέπει να γίνουν με τη σύμφωνη γνώμη των γονιών από την πλευρά των εκπαιδευτικών και της διεύθυνσης προς τους γονείς είναι:

Η λήψη μιας συνέντευξης- ιστορικού από τους γονείς. Η επιμόρφωση των γονιών στη διαχείριση μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο σπίτι .Η παροχή κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού ώστε επικουρικά οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι .Η ενημέρωση των γονιών σε θέματα σχολικών κανόνων & ασφάλειας. Η καθημερινή χρήση του «Τετραδίου Επικοινωνίας» του μαθητή.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΑΞΗΣ, «ΓΩΝΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ» & «ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ»

Η διαμόρφωση της σχολικής αίθουσας είναι βασικό υποστηριχτικό εκπαιδευτικό εργαλείο.

Η αίθουσα πρέπει να διαθέτει:

α)Τον κατάλληλο εποπτικό εξοπλισμό. (πίνακες, πλαίσια γωνιών, κατάλληλα θρανία, κ.α.)
β)Τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό. (Ηλεκτρονικό υπολογιστή, προτζέκτορα, διαδραστικό πίνακα και πρόσβαση στο διαδίκτυο).
γ)Τη «γωνιά της μελέτης» για μαθητή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
δ)Τη «γωνιά της σκέψης» για μαθητή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Η σχολική αίθουσα πρέπει να διαμορφωθεί κατάλληλα για να δίνει τη δυνατότητα σε αυτούς τους μαθητές να λειτουργούν μέσα στην τάξη ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Για να είναι εύκολο ο ειδικός παιδαγωγός να εφαρμόσει μια ουσιαστική εξατομικευμένη διδασκαλία μέσα στο περιβάλλον της σχολικής τάξης.

(όχι να είναι η «καρέκλα» δίπλα στον μαθητή).

Τέλος να μπορούν απερίσπαστοι οι άλλοι μαθητές και ο εκπαιδευτικός γενικής αγωγής να συνεχίζουν το μάθημά τους αρμονικά μέσα από την οργανωμένη εκπαιδευτικά συνεκπαίδευση.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ & ΟΠΤΙΚΟΙΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στο να αντιληφθούν και να αποδεχθούν ήρεμα τις αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του Σχολικού Προγράμματος και σχετίζονται με την εκτέλεση δραστηριοτήτων, εργασιών και ασκήσεων στην τάξη και στο διάλειμμα .

Για να ελαχιστοποιήσουμε το άγχος τους και την ένταση που μπορεί να τους δημιουργήσει ένα μη δομημένο σχολικό περιβάλλον ή ένα δυσλειτουργικό πρόγραμμα σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες χρησιμοποιούμε ένα οπτικοποιημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων και ενεργειών που αφορά τα μαθήματα, τη σχολική ζωή, τη σχολική συμπεριφορά κ.α.

Οι εικόνες τοποθετούνται στον πίνακα της τάξης ή στον πίνακα ανακοινώσεων και στο θρανίο του μαθητή.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΤΟΜΙΚΟ , ΤΑΞΗΣ & ΣΧΟΛΕΙΟΥ

1) ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ ΚΕΣΥ/ΕΔΕΑΥ/ΙΚ (αν υπάρχει)
Γίνεται πραγματική μελέτη, ανάλυση και επεξεργασία της γνωμάτευσης του μαθητή καθορίζονται στόχοι και ενημερώνονται (όχι για 5 λεπτά) όλοι οι εκπαιδευτικοί που ασχολούνται με τον μαθητή. (βασικό ρόλο σε όλα αυτά έχει ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής)
2) ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Συνέντευξη - ιστορικό από τον ένα ή και τους δύο γονείς για να μπορούν να ενημερωθούν για θέματα που σχετίζονται με τους τομείς της υγείας, της επικοινωνίας, της συμπεριφοράς, των κοινωνικών και γνωστικών δεξιοτήτων του μαθητή .
3) ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Με το «τετράδιο επικοινωνίας» έχουμε ακόμα ένα εκπαιδευτικό εργαλείο όπου με τη χρήση του, εξασφαλίζουμε μια αμφίδρομη επικοινωνία με την οικογένεια του μαθητή .
4) ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΡΑΜΜΑ & ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Οι εκπαιδευτικοί που θα ασχοληθούν με την εκπόνηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για μαθητή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να προχωρήσουν εκτός από τη συνέντευξη & το ιστορικό (πρώτη πηγή πληροφόρησης) και στη συμπλήρωση ενός κοινωνιογράμματος και ενός ερωτηματολογίου(δεύτερη πηγή πληροφόρησης) για τη διερεύνηση των αντιλήψεων του μαθητή (*σε όσους μαθητές μπορεί να γίνει) σε διάφορες καταστάσεις στο σχολείο.

Με αυτό ο εκπαιδευτικός μπορεί να δραστηριοποιηθεί και να ενεργήσει ώστε να αποτρέψει ή να ελαχιστοποιήσει την απομόνωση, την απόρριψη ενός μαθητή ή την εκδήλωση μιας αρνητικής συμπεριφοράς .
5) ΧΡΗΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ

Οι εκπαιδευτικοί θα βασιστούν σε στοιχεία γνωστικά και συμπεριφοριστικά που θα παρατηρήσουν , θα τα κατηγοριοποιήσουν , θα τα αναλύσουν και θα καταλήξουν στο κατάλληλο πρόγραμμα εκπαιδευτικής παρέμβασης .

6) ΕΤΟΙΜΟ, ΠΡΑΚΤΙΚΟ, ΠΛΗΡΩΣ ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
& ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ . ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΤΟΜΙΚΟ , ΤΑΞΗΣ & ΣΧΟΛΕΙΟΥ .

Το υλικό αυτό δυστυχώς πρέπει να το αναζητήσουν ή να το δημιουργήσουν μόνοι τους οι εκπαιδευτικοί.

Καλή Σχολική Χρονιά.

ειδική αγωγήΔημήτρης Μπούκας