Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτικών - Στελεχών ΣΕΠ ΔΕ: Επιστολή προς τον υπουργό Παιδείας Κ.Γαβρόγλου

Αξιότιμε κε Υπουργέ,

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς ανακοινώθηκαν οι αλλαγές στη Β’ και Γ’ Γενικού Λυκείου και το νέο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σχετικά με τις οποίες εξαγγείλατε ότι: «Στο τέλος της Β’ Λυκείου, δηλαδή για πρώτη φορά, τον Ιούνιο του 2019, όλα τα παιδιά της Β’ Λυκείου που θέλουν να πάνε στην Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα, θα συμπληρώνουν ένα μηχανογραφικό όπου θα υπάρχουν 10 προτιμήσεις. Αυτό θα είναι αποτέλεσμα μιας εντατικής διαδικασίας επαγγελματικού προσανατολισμού και μιας

πλήρους αναβάθμισης σε αυτά που θα πρέπει να ξέρουν τα παιδιά πριν επιλέξουν πού θέλουν να πάνε».

Με μεγάλη μας χαρά διαπιστώνουμε, κύριε Υπουργέ, ότι αναγνωρίζετε τη μεγάλη σημασία της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣυΕΠ). Η παραδοχή της αναγκαιότητας των υπηρεσιών ΣυΕΠ στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί ένα θετικό βήμα για τη θεσμοθέτηση των υπηρεσιών αυτών, που θεωρούνται κομβικές στην υποστήριξη των μαθητών/τριών και τη μελλοντική τους σταδιοδρομία και συνεπώς στη διαμόρφωση των μελλοντικών μας πολιτών.

Ωστόσο, στην πρότασή σας αναφέρετε ότι: «Σε αυτή τη διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού, ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καίριος όπως καταλαβαίνετε, διότι οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν τα παιδιά, γνωρίζουν τις επιδόσεις τους, γνωρίζουν τις κλίσεις τους, έχουν τη δυνατότητα να μιλάνε με τα παιδιά, άρα θεωρούμε ότι θα υπάρχει ένας τρόπος συζήτησης των παιδιών με τους εκπαιδευτικούς όπου οι εκπαιδευτικοί θα τους βοηθήσουν πάρα πολύ, δε λέω αν θα τους καθοδηγήσουν, για το ποιες 10 επιλογές θα βάλουν». Τονίσατε δε ότι: «Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν τεράστιο ρόλο στην αναβάθμιση του απολυτηρίου, στη συμβολή το πώς τα παιδιά θα επιλέγουν τα τμήματα στα οποία θέλουν να πάνε….».

Κ. Υπουργέ, μέχρι σήμερα, δεν εξέλειπε η καλοπροαίρετη συζήτηση των εκπαιδευτικών με τους μαθητές/τριες και η αμέριστη συμβολή τους στην πρόσβαση των τελευταίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εύλογα τίθεται όμως το ερώτημα: Με ποιο τρόπο οι εκπαιδευτικοί του σχολείου θα υποστηρίξουν τους μαθητές/τριες; Με ποιο τρόπο θα συμβάλλουν οι εκπαιδευτικοί και σε αυτή την κρίσιμη στιγμή απόφασης; Είναι τόσο απλό ένας εκπαιδευτικός χωρίς την εξειδίκευση σε αυτό τον τομέα να αναλάβει την ευθύνη καθοδήγησης και συμπλήρωσης επιλογών στο μηχανογραφικό δελτίο; Έτσι θα λυθεί το πρόβλημα της εσφαλμένης επιλογής σπουδών που υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια με τις κοινωνικές συνέπειες που επιφέρει:

Εσφαλμένες επιλογές και εγγραφή χωρίς παρακολούθηση στο πρώτο και όχι μόνο έτος των ΑΕΙ,

επανάληψη συμμετοχής στις πανελλαδικές εξετάσεις το επόμενο και μεθεπόμενο έτος,

απόκτηση πτυχίων που μένουν στο συρτάρι και συμμετοχή σε κατατακτήριες εξετάσεις για απόκτηση δεύτερου πτυχίου ή μεταπτυχιακές σπουδές.

Τα παραπάνω συνεπάγονται για όλους τους εμπλεκόμενους, ένα τεράστιο κόστος σε χρόνο, ενέργεια και κυρίως χρήμα. Η οικογένεια δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να σπουδάζει τα παιδιά της μόνο για χάρη της απόκτησης γνώσης. Θέλει να διαβλέπει κάποια σύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας και την αξιοποίηση της γνώσης που αποκτήθηκε, αλλά και του χρόνου και των χρημάτων που επενδύθηκαν. Για να επιτευχθούν τα τελευταία απαιτείται ένας πιο επιστημονικός και εξατομικευμένος προσανατολισμός των μαθητών/τριών, για την αποφυγή των ήδη υπαρχόντων στρεβλώσεων.

Απαιτείται, επομένως, για την αντιμετώπισή τους, μια πιο επιστημονική προσέγγιση που να επικεντρώνει στην εξατομικευμένη καθοδήγηση των μαθητών/τριών. Κατόπιν τούτων, λαμβάνοντας υπόψη την εξειδίκευση και την εμπειρία μας ως μάχιμοι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν το θεσμό του Σ.Ε.Π., σας προτείνουμε τα ακόλουθα, τα οποία θεωρούμε ότι θα έχουν καθοριστική και ουσιαστική επίδραση στη μεταρρύθμιση που προτίθεστε να επιτύχετε:

Τη συνδρομή και αξιοποίηση των ειδικών συμβούλων επαγγελματικού προσανατολισμού, τους οποίους η δημόσια εκπαίδευση διαθέτει εδώ και δυο δεκαετίες στα ΚΕΣΥΠ της χώρας, ως Υπεύθυνους Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ). Οι Υπεύθυνοι ΣΕΠ διαθέτουν την απαραίτητη εξειδίκευση, γνώση και εμπειρία ώστε να υποστηρίξουν τους/τις μαθητές/τριες με τις κατάλληλες μεθόδους συμβουλευτικής, στη διαδικασία της προσωπικής τους ανάπτυξης (αυτογνωσία -αυτοεκτίμηση), ως βασική προϋπόθεση για τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τους επιλογές και αποφάσεις. Επίσης, διαθέτουν την ευρύτητα γνώσεων και το δίκτυο επικοινωνίας για την παροχή έγκυρης και έγκαιρης πληροφόρησης. Επομένως, μπορούν να επιμορφώσουν εκπαιδευτικούς, για να επικεντρώσουν στους μαθητές, εφοδιάζοντάς τους παράλληλα με δεξιότητες για την περεταίρω διαχείριση της σταδιοδρομίας τους και την αξιοποίηση των προσόντων τους. Μπορούν να πληροφορήσουν για τη ρευστότητα στην αγορά εργασίας, τις ειδικότητες όλων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και βαθμίδων αλλά και για τα επαγγελματικά δικαιώματα των τμημάτων ΑΕΙ.

Να αξιοποιηθούν κάποιες ώρες την εβδομάδα για την εφαρμογή του θεσμού στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου.

Να ενταχθεί στο πρόγραμμα της Α΄ Λυκείου και στην Γ΄ Γυμνασίου ο θεσμός του Σ.Ε.Π., τον οποίο θα αναλάβουν επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί.

Τοποθέτηση εξειδικευμένων συμβούλων Επαγγελματικού Προσανατολισμού μέσα στα σχολεία, Γυμνάσια, Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια. Η θεσμοθέτηση των υπηρεσιών Συ.Ε.Π. θα συμβάλλει στη συνάντηση των μαθητών/τριών Β’ και Γ’ Λυκείου (και γονέα) με το/τη Σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού, για την οριοθέτηση των εκπαιδευτικών επιλογών.

Μετά την αποδόμηση του θεσμού από το πρόγραμμα σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κρίνεται αναγκαία η ενημέρωση γονέων και μαθητών/τριών από την Γ’ Γυμνασίου και Α’ Λυκείου (ΓΕΛ –ΕΠΑΛ), για την υποστήριξη στην επιλογή τύπου Λυκείου και το σταδιακό και συστηματικό προσανατολισμό των μαθητών/τριών σε τριτοβάθμιες σπουδές, μαθητεία ή συμμετοχή σε προγράμματα ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης για μια ολοκληρωμένη και σφαιρική αντιμετώπιση των νέων μας.

Ας ληφθεί υπόψη ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί δια βίου διαδικασία προσωπικής ανάπτυξης και δε διεκπεραιώνεται σε «μια εβδομάδα Εντατικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού», δεν ταυτίζεται, δηλαδή, με την ιεράρχηση τμημάτων στο μηχανογραφικό δελτίο. Απαιτεί χρόνο, αναστοχασμό, συμβουλευτική, ενημέρωση, και συνεχή αλληλεπίδραση με την κοινωνική (και φυσικά εργασιακή) πραγματικότητα. Απαιτεί εξειδικευμένη και διεπιστημονική προσέγγιση που αφορά την προσωπική ενδυνάμωση του ατόμου, τη σύνδεση με την αγορά εργασίας (εργασιακές πολιτικές) και τα κοινωνικά προβλήματα των οικογενειών (κοινωνικές πολιτικές και ισότητα πρόσβασης στα συστήματα).

Για αυτόν ακριβώς το λόγο έχουμε τονίσει επανειλημμένως στα υπομνήματα και τις επιστολές μας την αναγκαιότητα του θεσμού της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και την επαναφορά του στο πρόγραμμα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε οι μαθητές/τριες να υποστηριχθούν στη διαδικασία λήψης απόφασης τόσο μετά το τέλος του Γυμνασίου για τις επιλογές που θα ακολουθήσουν σχετικά με τον τύπο Λυκείου όσο και κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Λύκειο, προκειμένου να ακολουθήσουν τις κλίσεις και τις επιθυμίες τους και όχι τυχαίες ή εσφαλμένες επιλογές. Ο «τρόπος συζήτησης» με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, χωρίς την απαραίτητη επιστημονική εξειδίκευση στη Συμβουλευτική και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό, είναι πιθανό να διατηρήσει το γνώριμο τοπίο. Προτείνουμε, λοιπόν, στο πλαίσιο της συνεχούς συνεργασίας μας με τους εκπαιδευτικούς, την εξειδικευμένη και αμερόληπτη υποστήριξη των μαθητών/τριών στην κρίσιμη στιγμή της απόφασης με τη χρήση επιστημονικών μεθόδων συμβουλευτικής και (αυτό)πληροφόρησης (θεσμοθέτηση υπηρεσιών ΣυΕΠ), που επικεντρώνουν στο μαθητή.

Ολοκληρώνοντας, κύριε Υπουργέ, θα θέλαμε να επαναλάβουμε τη μεγάλη μας ικανοποίηση ότι το Υπουργείο όχι μόνο δε διαφωνεί στην αναγκαιότητα της θεσμοθέτησης των υπηρεσιών ΣυΕΠ, αλλά επιπλέον, δίνει την ευκαιρία για την αξιοποίησή τους στη θεραπεία χρόνιων εκπαιδευτικών και κοινωνικοοικονομικών ζητημάτων. Επαφίεται στην πρόθεση του υπουργείου να μην ακολουθεί ελλιπείς λύσεις, αλλά να αξιοποιήσει κάθε υπηρεσία και δομή και το αντίστοιχο εκπαιδευτικό δυναμικό τους, προκειμένου να υποστηρίξει τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία και να βελτιώσει εσφαλμένες καταστάσεις που μέχρι σήμερα δεν απέδωσαν το επιθυμητό. Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση και για επιπλέον προτάσεις.

Με εκτίμηση,

Οι εκπαιδευτικοί – στελέχη Σ.Ε.Π. της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Υπεύθυνοι Σύμβουλοι Σ.Ε.Π. των ΚΕ.ΣΥ.Π.

Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτικών - Στελεχών ΣΕΠ ΔΕ