Ιδεολογία και μαθηματική εκπαίδευση

Των
Ιάκωβου (Μάκη) Μαυρέλη, Μαθηματικού, Προέδρου της ΕΛΜΕ Καλλιθέας-Ν. Σμύρνης- Μοσχάτου
( Υποψήφιου με την ΚΙΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΕ.)
Γιώργου Δεμερδεσλή, Μαθηματικού, Γενικού Γραμματέα του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ
Γιάννη Μακρίδη, Μαθηματικού, μέλους του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ
Βασίλης Καραμπάτσας, Μαθηματικού, μέλους της συντονιστικής επιτροπής του περιοδικού Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης

Πολλούς ανθρώπους ξαφνιάζει η ιδέα να συσχετίζονται τα μαθηματικά με κάτι «κοινωνικό», όπως είναι οι σχέσεις εξουσίας,

τα πολιτικά ζητήματα, οι αξίες και οι μορφές κοινωνικής οργάνωσης όπως είναι η δημοκρατία.
Η γενική εικόνα που έχουν συνήθως οι άνθρωποι (είτε είναι μαθηματικοί και διδάσκουν μαθηματικά, είτε είναι μαθητές και διδάσκονται μαθηματικά και γενικότερα όσοι πέρασαν από το σχολείο και διδάχθηκαν μαθηματικά) για τα ίδια τα μαθηματικά είναι ότι πρόκειται περί αριθμών, κανόνων και τεχνικών, που δεν έχουν καμία σχέση με τους ανθρώπους και την καθημερινή ζωή τους στη κοινωνία.
Μια τέτοια εικόνα είναι βαθιά εδραιωμένη από τις σχολικές εμπειρίες των ανθρώπων και από την κατανόηση των τρόπων που παρουσιάζονται τα μαθηματικά στο δημόσιο λόγο των μέσων επικοινωνίας και της κοινωνίας γενικότερα.
Η εικόνα αυτή εν μέρει βασίζεται στην παραδοχή ότι τα μαθηματικά έχουν μια αυτόνομη ύπαρξη, ανεξάρτητη από τους ανθρώπους, οι οποίοι τα έχουν επινοήσει και τα χρησιμοποιούν.
Όταν όμως τα μαθηματικά θεωρηθούν ως μία από τις πολλές κοινωνικές δραστηριότητες και πρακτικές που αναπτύσσουν οι άνθρωποι, τότε η συνάφεια τους με τα πολιτισμικά, πολιτικά και οικονομικά φαινόμενα γίνεται εμφανής.
Η κοινωνική διάσταση των μαθηματικών στη εκπαίδευση αναμφίβολα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο γιατί το περιεχόμενο της εκπαίδευσης είναι σημαντικό για την κοινωνία, αλλά κυρίως γιατί τα μαθηματικά καταλαμβάνουν μια σημαντική θέση στη κοινωνική ζωή μέσα από τις εκπαιδευτικές σχέσεις του σχολικού μηχανισμού.
Δυστυχώς η πλειονότητα των συζητήσεων για τη μαθηματική εκπαίδευση και των σχέσεων ανάμεσα στο δάσκαλο, τους μαθητές και στο μαθηματικό περιεχόμενο, προσπερνά «σημαντικά κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα». Οι συζητήσεις αυτές, έχουν περιορίσει το πεδίο τους στο ατομικό επίπεδο και, επομένως, έχουν χάσει κάθε σοβαρή αίσθηση των κοινωνικών δομών, των φυλετικών στοιχείων, του κοινωνικού φύλου και των ταξικών σχέσεων.
Αποτέλεσμα των παραλείψεων αυτών είναι η αδυναμία απαντήσεων στο ερώτημα ποιοι είναι αυτοί που μαθαίνουν μαθηματικά και πως το κοινωνικό τους υπόβαθρο επηρεάζει τη μάθηση των μαθηματικών, γεγονός που δυσχεραίνει τις όποιες απόπειρες για ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει μεγαλύτερα προγράμματα δημοκρατικής εκπαίδευσης και πιο δημοκρατικής κοινωνίας
Οι καταστάσεις της πραγματικότητας και τα αντίστοιχα πλαίσια αναφοράς των μαθηματικών εννοιών, που χρησιμοποιούνται με τη μορφή παραδειγμάτων και προβλημάτων κατά τη διδασκαλία τους στο σχολείο, έχουν περιεχόμενο με σαφή και συγκεκριμένο ιδεολογικό προσανατολισμό. Αποδίδουν επομένως στις μαθηματικές έννοιες αντίστοιχα νοήματα.
Από την οπτική αυτή τα σχολικά μαθηματικά, όπως και τα άλλα σχολικά μαθήματα, δεν αποτελούν ένα ιδεολογικά και κατά συνέπεια κοινωνικά ουδέτερο σύνολο γνώσεων που προέρχονται από μια ιδεολογικά ουδέτερη επιστήμη, αλλά ένα σύνολο γνώσεων που συγκροτείται από επιλεγμένα περιεχόμενα της επιστημονικής πρακτικής των μαθηματικών συνδυασμένα με ιδεολογικά προσανατολισμένα πλαίσια αναφοράς, που προκύπτουν από επιλεγμένες αντιστοιχίσεις τους σε επιλεγμένες καταστάσεις της πραγματικότητας. Με αυτή την έννοια τα σχολικά μαθηματικά, όπως και τα άλλα μαθήματα, συμβάλλουν στην αποτύπωση και ενίσχυση κοινωνικά προσδιορισμένων αξιών και προτύπων, συμβάλλουν δηλαδή στις λειτουργίες ιδεολογικής εγχάραξης, που το σχολείο επιτελεί ως ένας από τους βασικούς μηχανισμούς της κοινωνικής αναπαραγωγής.
Οι επιλογές των συγκεκριμένων πλαισίων αναφοράς των μαθηματικών εννοιών, που δεν υπαγορεύονται προφανώς από αντίστοιχες αναγκαιότητες της επιστημονικής πρακτικής των μαθηματικών, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να θεωρηθούν ιδεολογικά και επομένως κοινωνικά ουδέτερες.
Συμπερασματικά η διδασκαλία των μαθηματικών, όπως και κάθε διδασκαλία, εμπεριέχει μια διπλή σχέση με το αντικείμενο της. Μια επιστημονική σχέση, ως φορέας μιας θεωρητικής γνώσης του αντικειμένου της και ταυτόχρονα μια ιδεολογική σχέση, ως φορέας μιας πρακτικής γνώσης για το αντικείμενο αυτό.
Μιας πρακτικής γνώσης που ουσιαστικά είναι γνώση κανόνων συμπεριφοράς απέναντι στη θεωρητική και κοινωνική λειτουργία του επιστημονικού αντικειμένου της διδασκαλίας.
Με αυτή την έννοια η διδασκαλία των μαθηματικών είναι φορέας μιας επιστημονικού χαρακτήρα μαθηματικής γνώσης και ταυτόχρονα μιας ιδεολογίας για την επιστήμη των μαθηματικών και των αποτελεσμάτων της. Μιας ιδεολογίας δηλαδή για την αντιμετώπιση της επιστημονικής γνώσης των μαθηματικών και των αποτελεσμάτων της, που βασίζεται σε μια ορισμένη θεώρηση της θέσης της μαθηματικής επιστήμης στην υπάρχουσα κοινωνική πραγματικότητα και κατά συνέπεια σε μια ορισμένη θεώρηση του ρόλου των επιστημόνων-μαθηματικών στην παραγωγή και αναπαραγωγή της μαθηματικής επιστήμης. Σε τελευταία ανάλυση σε μια ορισμένη θεώρηση του κοινωνικού καταμερισμού της πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, που είναι θεώρηση της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΞΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΑΣ.
Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΙΣ 15-3-2015 ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ Σ¨ΑΥΤΟ ΑΝ « Η ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΕ» ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.
ΨΗΦΙΣΤΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΕΞΕΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ.
ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.

Tags: μαθηματικάΜαυρέληςΔεμερδεσλήςΚαραμπάτσαςΜακρίδης