Εκπαιδευτική και Συγγραφική «Ηγεσία»: Κανονισμοί και Πρακτικές, του Γιώργου Μαυρογιώργου

Γιώργος Μαυρογιώργος Χρωστάω μια προσωπική εξήγηση για τα κείμενα που «κρεμάω κι απλώνω» στην ιστοσελίδα που με φιλοξενεί. Κινδυνεύει να είναι κανείς άκαιρος και αποπροσανατολιστικός σε μια προεκλογική συγκυρία που διεξάγεται κάτω απ τη μπότα των μνημονίων, των περικοπών, της ανεργίας, της δραματικής αλλαγής των εργασιακών σχέσεων, της φτώχειας, της ασιτίας και των υποσχέσεων «σωτηρίας». Αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, βέβαια. Έχω, ωστόσο, την αίσθηση ότι σε περιόδους έντονης κοινωνικής δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας, δε θα έπρεπε να υποχωρούν στο ημίφως ή να υποτιμούνται ζητήματα που, εκ πρώτης όψεως, δεν έχουν προτεραιότητα. Αυτά, εν μέσω κρίσης, εξακολουθούν και «τρέχουν», επηρεάζουν την έτσι κι αλλιώς επιβαρυμένη εκπαιδευτική πραγματικότητα, νομιμοποιούν ιδεολογήματα ή πρακτικές του παρελθόντος και προσφέρουν ιδεολογική κάλυψη στις πολιτικές που σχεδιάζονται. Πολλά απ αυτά τα θέματα τα κουβαλούσα ως εκκρεμότητες. Αυτές στην ατζέντα ενός συνταξιούχου έχουν «ειδικό βάρος», μαζί με τα πλήγματα στις συντάξεις, την περίθαλψη και τις εκκρεμότητες των επικουρικών και του εφάπαξ. Καθυστερούν δυο χρόνια τώρα! Δεν είναι, άραγε, μια μορφή ανοχής ή και παραγραφής το να τα αποκλείει κανείς από τη συζήτηση;
Σε προηγούμενο κείμενο είχα καταπιαστεί με τα ιδεολογήματα της «ηγεσίας» στην εκπαίδευση και είχα δεσμευτεί να αναφερθώ σε συγκεκριμένες πρακτικές που χρησιμοποιούνται για την προώθησή τους. Ένα από τα βιβλία, που πάνω από είκοσι χρόνια προβάλλει τα ιδεολογήματα της «εκπαιδευτικής ηγεσίας» είναι το βιβλίο των Hoy, W. και Miskel, C.(1991), Educational Administration: Theory, Research and Practice (New York: Random House). Το συγκεκριμένο βιβλίο καταλαμβάνει τιμητική θέση στις σελίδες ενός αντίστοιχου ελληνόγλωσσου βιβλίου (Στη συνέχεια, το πρώτο βιβλίο αναφέρεται ως Α και το δεύτερο ως Β). Δε θα καταπιαστώ με τα θεωρητικά αδιέξοδα των σχετικών απόψεων που διατυπώνονται σε αυτά τα βιβλία. Θα αποφύγω τη βιβλιογραφική παραπομπή στο ελληνόγλωσσο ώστε να μην εμπλακώ σε αχρείαστες προσωπικές αντιπαραθέσεις με το συγγραφέα ή τον εκδότη. Δε ενδιαφέρουν τα πρόσωπα όσο συγκεκριμένες πρακτικές συγγραφής άρθρων ή βιβλίων που ευαγγελίζονται το ιδεολόγημα της «εκπαιδευτικής ηγεσίας». Οι πρακτικές αυτές καταστρατηγούν βασικές αρχές ακαδημαϊκής δεοντολογίας και συντελούν στη διάδοση των σχετικών ιδεολογημάτων. Επιλέγω να σκιαγραφήσω ένα συγκεκριμένο στυλ «συγγραφικής ηγεσίας»: πρόκειται για οργασμό παραγωγής εισηγήσεων, άρθρων και βιβλίων, με πρακτικές κατά λέξη αναπαραγωγής (copy-paste)/διασκευής ή και παράφρασης, για επιλεγμένες ομάδες ενδιαφερομένων (π.χ. υποψήφιων ή διευθυντών σχολείων, μεταπτυχιακών φοιτητών). Οι ομάδες αυτές αντικειμενικά εκτίθενται σε δραστηριότητες ενός άτυπου «δικτύου», μέσα από το οποίο διευκολύνεται η διακίνηση των βιβλίων και η διάχυση των ιδεών τους. Αυτό από μόνο του δε θα ήταν σημαντικό, εάν δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι έχουμε να κάνουμε με ένα «φυτώριο» ανάδειξης στελεχών εκπαίδευσης που λειτουργεί με ιδιότυπες μορφ