Δομική σχέση και λειτουργία των μαθημάτων ιστορίας και γεωγραφίας στα προγράμματα σπουδών της γαλλικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της Χρυσούλας Γαλάνη

ΔΟΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.

Χρυσούλα Γαλάνη
Δρ. Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας

* Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευτεί στο 129ο τεύχος του περιοδικού «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ»

Ο Ηρόδοτος είναι ταυτόχρονα ο πατέρας της ιστορίας και της γεωγραφίας
αυτές οι δύο επιστήμες είναι στενά συνδεδεμένες

από την αρχή
Jacques Scheibling

Η εισήγηση αυτή επιχειρεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ειδικότερα της διδασκαλίας των μαθημάτων ιστορίας και γεωγραφίας.
Συγκεκριμένα θα εξεταστεί η σχέση και λειτουργία των μαθημάτων αυτών στην γενική εκπαίδευση. Η προσέγγιση περιλαμβάνει :
• Σύντομη ιστορική επισκόπηση της σχέσης των δύο μαθημάτων μέσα στο χρόνο και διερεύνηση τυχόν μεταβολών της.
• Εξέταση της συγχρονικής διάστασης μέσα από μελέτη των Προγραμμάτων Σπουδών.
• Προβληματική σύγχρονων γάλλων πανεπιστημιακών, ιστορικών και γεωγράφων για τη συνέχιση αυτής της σύζευξης.

Ένα διάσημο ζευγάρι 1

Αν θα θέλαμε να εντοπίσουμε τα πρωτότυπα χαρακτηριστικά της διδασκαλίας της ιστορίας στη Γαλλία θα διακρίναμε τέσσερα μεγάλα χαρακτηριστικά στοιχεία :
• Η ιστορία και η γεωγραφία σχηματίζουν ένα μοναδικό ζευγάρι, που
διαφοροποιεί το εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας από τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη .
• Τα δύο αυτά μαθήματα διδάσκονται υποχρεωτικά καθόλη τη διάρκεια της σχολικής φοίτησης.
• Η διδασκαλία της ιστορίας και της γεωγραφίας συνδέεται με την αγωγή του πολίτη.
• Ο σκοπός και οι στόχοι της διδασκαλίας έχουν εξελιχθεί, προσαρμοζόμενοι στην σημερινή κοινωνία και στο « περικείμενο» της εποχής.

Ο Antoine Prost2 υπενθυμίζει ότι η σύνδεση Ιστορίας και Γεωγραφίας είναι μια γαλλική πρωτοτυπία.3 Το ζευγάρι αυτό υπάρχει από την εποχή του Διαφωτισμού. Η Εγκυκλοπαίδεια μαρτυρεί ότι:
«η Χρονολογία και η Γεωγραφία είναι οι δύο παραφυάδες και τα δύο υποστηρίγματα της επιστήμης για την οποία μιλάμε (Ιστορία ) η μία λόγου χάριν τοποθετεί τους ανθρώπους μέσα στον χρόνο και η άλλη τους κατανέμει πάνω στον πλανήτη μας».4
Αυτό το ζευγάρι προέρχεται από τη δημιουργία ενός σχολικού μαθήματος. Κατά τον Antoine Prost αυτή η σύζευξη δεν είναι προϊόν λόγιας λογικής αλλά εκπαιδευτικών αλλαγών, η οποία ενδυναμώθηκε από τις επιστημονικές αλλά κυρίως παιδαγωγικές πρακτικές, κατά την περίοδο των δημοκρατιών.
Στις περισσότερες ξένες χώρες η γεωγραφία δεν είναι συνδεδεμένη με τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες, αλλά με τις επιστήμες της φύσης και γειτονεύει με την γεωλογία ,τ