Αιφνιδιαστικές ανατροπές για φέτος στο Λύκειο, τις ενδοσχολικές εξετάσεις και τα εξεταζόμενα μαθήματα

Του Χρήστου Κάτσικα

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, μετά από σχετική εισήγηση του ΙΕΠ, το Υπουργείο Παιδείας ετοιμάζει από την φετινή χρονιά σχέδιο δραστικής μείωσης των μαθημάτων στις απολυτήριες ενδοσχολικές εξετάσεις στη Γ’ Λυκείου και παράλληλα επιμήκυνση του διδακτικού χρόνου. H παραπάνω αλλαγή προκρίνεται να ισχύσει για την τρέχουσα σχολική χρονιά και την επόμενη (2018/19),

Σύμφωνα με την εισήγηση του ΙΕΠ επίκειται η εξής τροποποίηση του τρόπου αξιολόγησης των μαθητών/τριών της Γ΄ τάξης ημερήσιου ΓΕ.Λ. και της Δ΄ τάξης εσπερινού ΓΕ.Λ.:

Στις απολυτήριες εξετάσεις οι μαθητές/τριες θα εξετάζονται στα εξής μαθήματα:

α) Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία (συνεξετάζονται σε τρίωρη εξέταση ως κλάδοι μαθήματος), β) Μαθηματικά, γ) Ιστορία, δ) Βιολογία. Στα συγκεκριμένα μαθήματα προβλέπεται υποχρεωτικό ωριαίο διαγώνισμα μόνο στο 1ο τετράμηνο. Ο βαθμός του απολυτηρίου σε αυτά τα μαθήματα αποτελεί τον μέσο όρο τριών βαθμών, αυτών του 1ου τετραμήνου, του 2ου τετραμήνου και της απολυτήριας εξέτασης.

Στα υπόλοιπα μαθήματα της τελευταίας τάξης του ΓΕ.Λ. πλην της Φυσικής Αγωγής προβλέπεται υποχρεωτικό ωριαίο διαγώνισμα και στο 1ο και στο 2ο τετράμηνο. Ο βαθμός του απολυτηρίου σε αυτά τα μαθήματα αποτελεί τον μέσο όρο δύο βαθμών, αυτών του 1ου και του 2ου τετραμήνου.

Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία υπάγονται και τα μαθήματα της κατεύθυνσης (ομάδας προσανατολισμού) όπως τα Αρχαία, η Φυσική, η Χημεία, τα οποία μέχρι πρότινος εξετάζονταν στις ενδοσχολικές εξετάσεις, ασχέτως με την εξέτασή τους σε πανελλαδικό επίπεδο.

Το Υπουργείο Παιδείας δικαιολογεί την αλλαγή αυτή ως εξής: "Για την έγκαιρη και απρόσκοπτη ολοκλήρωση της διδασκαλίας στις τρεις τάξεις του Λυκείου, για τη βελτίωση της ποιότητάς της, καθώς και για την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών της Γ΄ τάξης για τη συμμετοχή τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις είναι αναγκαία η αύξηση του διδακτικού χρόνου και στο Γενικό Λύκειο, όπως έχει ήδη πραγματοποιηθεί στο Γυμνάσιο. Η αύξηση αυτή όμως προσέκρουε στο γεγονός ότι η τελευταία τάξη του λυκείου έπρεπε να ξεκινήσει τις απολυτήριες εξετάσεις πολύ νωρίς, πριν από τα μέσα Μαΐου, ώστε να είναι εφικτό να ολοκληρωθούν και οι απολυτήριες και οι Πανελλαδικές εξετάσεις εντός του Ιουνίου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να περιορίζεται ο διδακτικός χρόνος και για τις Α΄ και Β΄ τάξεις του ΓΕΛ. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και μετά από σχετική εισήγηση του ΙΕΠ, επίκειται τροποποίηση του τρόπου αξιολόγησης των μαθητών/τριών της Γ΄ τάξης ημερήσιου ΓΕ.Λ. και της Δ΄ τάξης εσπερινού ΓΕ.Λ."

Η περικοπή των εξεταζόμενων μαθημάτων στις απολυτήριες εξετάσεις θα αυξήσει τις διδακτικές ώρες και θα παρατείνει τη σχολική χρονιά στη Γ΄τάξη του Λυκείου, καθώς πλέον υπολογίζεται να ολοκληρώνονται τα μαθήματα στα τέλη Μαΐου. Ενδεικτικά, πέρσι η λήξη της σχολικής χρονιάς έγινε στις 9 Μαΐου, ενώ φέτος, εφόσον ισχύσει αυτή η αλλαγή, θα μεταφερθεί στα τέλη του μήνα.

Θυμίζουμε ότι την περσινή σχολική χρονιά, επί υπουργίας Νίκου Φίλη, το Υπουργείο Παιδείας είχε προχωρήσει στη μείωση των μαθημάτων στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των τριών τάξεων του Γυμνασίου ακριβώς στο ίδιο πλαίσιο. Η μοναδική διαφορά έγκειται στο ότι στο Λύκειο προκρίθηκε το μάθημα της Βιολογίας ως τέταρτο εξεταζόμενο μάθημα και όχι η Φυσική όπως έγινε στο Γυμνάσιο.

Παρεμβάσεις ...αθέατη με ουρά

Παρεμβάσεις που φαίνονται ανώδυνες, μερικές φορές και δημοφιλείς. Ωστόσο μόνο αν ανοίξει κανείς την εικόνα και δει όλο το σχεδιασμό μπορεί να αντιληφθεί τι ακριβώς στοχεύει το υπουργείο παιδείας. Εμείς ένα έχουμε να πούμε: «Ένα μήλο λαχταριστό απ' έξω / μα σάπιο στην καρδιά: / Ω, πόσο όμορφη στην όψη φαντάζει η / απάτη!» (Σαίξπηρ, «Ο έμπορος της Βενετίας»).

Όσον αφορά στην τρίωση συνεξέταση των μαθημάτων της Λογοτεχνίας και της Νεοελληνικής Γλώσσας αξίζει να δει κανείς τι έγινε στα ΕΠΑΛ για να κατανοήσει τι σχεδιάζεται να γίνει και στα Γενικά Λύκεια.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα ΕΠΑΛ, φέτος ολοκληρώνεται ανεπαισθήτως η κατάργηση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ως διακριτού αντικειμένου. Είχε προηγηθεί η «συγχώνευση» της Λογοτεχνίας με την Γλώσσα στην Α΄ και Β΄ τάξη, από φέτος αυτό θα ισχύει και για την Γ΄. Υπενθυμίζουμε ότι και η διδασκαλία της Ιστορίας έχει εδώ και χρόνια περιοριστεί σε μία ώρα την εβδομάδα και μόνο στην Α΄ τάξη των ΕΠΑΛ καθώς δεν φαίνεται να θεωρείται απαραίτητη για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων που κατά κανόνα επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση.

Θα αντέτεινε κανείς ότι δεν πρόκειται για κατάργηση αλλά για συγχώνευση δύο «γλωσσικών» αντικειμένων. Εξάλλου, προβλέπεται η εξέταση των μαθητών σε αδίδακτο λογοτεχνικό κείμενο μαζί με την εξέτασή τους στην Νεοελληνική Γλώσσα. Πράγματι: δεν εξοβελίζεται οριστικά από το ΕΠΑΛ η διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων γενικώς, ωστόσο είναι προφανές ότι αφενός αυτή περιορίζεται και άρα υποβαθμίζεται, αφετέρου η συνεξέταση των δύο αντικειμένων σε μία τρίωρη εξέταση αποτελεί μία απολύτως ατυχή επιλογή για όσους φυσικά γνωρίζουν το επίπεδο και την κουλτούρα των μαθητών των ΕΠΑΛ.

Όπως σωστά σημειώνει ο Τάσος Χατζηαναστασίου, Φιλόλογος στο 1ο ΕΠΑΛ Ναυπλίου, υπάρχουν πιο ουσιαστικές διαφωνίες από τις παραπάνω και αφορούν την σκοπιμότητα αυτής της επιλογής και τις συνέπειές της. Ο κεντρικός στόχος φαίνεται να είναι η κατάργηση της διδασκαλίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Οι περικοπές στα μαθήματα και στις ώρες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων στην Μέση Εκπαίδευση εξυπηρετούν διπλό σκοπό. Ο πρώτος αφορά την σαφή μνημονιακή υποχρέωση των γενικότερων περικοπών στο Δημόσιο: «λείπουν φιλόλογοι; Τους κόβω τις ώρες κι έτσι τώρα πλεονάζουν», κατά το: «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι». Αφετέρου, επιχειρείται συνειδητά η συνολικότερη αποδυνάμωση των στοιχείων που συγκροτούν την συλλογική μας ταυτότητα τα οποία παρέχονται κυρίως από τα φιλολογικά μαθήματα.

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι τρεις τόμοι της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ένας για κάθε τάξη των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων, που παύουν πλέον να διανέμονται στα ΕΠΑΛ, είναι εξαιρετικής ποιότητας, είχαν ενιαία λογική και ξεκινούσαν από τις παραλογές και τα Ακριτικά τραγούδια φτάνοντας ως την σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή με αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων και θαυμάσιες και πολύ κατατοπιστικές εισαγωγές, ερμηνευτικές σημειώσεις, βιογραφικά στοιχεία κτλ. Χωρίς αυτήν την προσέγγιση οι μαθητές των ΕΠΑΛ δεν θα διαθέτουν μία στοιχειώδη έστω εποπτεία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ούτε φυσικά θα μπορούν να εντάξουν τα λογοτεχνικά κείμενα σε περιόδους, σχολές και ρεύματα, να αντιληφθούν ότι οι απαρχές της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ανάγονται στους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου κι ότι σαφώς υφίσταται πολιτισμική συνέχεια. Θα έρχονται μεν σε επαφή με κείμενα, από διαφορετικές περιόδους, ορισμένα από τα οποία δεν ανήκουν καν στην Νεοελληνική Λογοτεχνία, καθώς στο ένα μάθημα μπορεί να διδαχθούν τον Κοέλιο, στο επόμενο τον Σαββόπουλο και στο τέλος… Σαπφώ!