Τα απόρρητα ημερολόγια της Μπέλλου

COVER STORYΜΑΓΚΑΣ ΜΕ ΦΟΥΣΤΑΝΙΑΤα απόρρητα ημερολόγια της Μπέλλου Σάββατο, Δεκέμβριος 19, 2015 - 17:00

Ενα μουσικό ταξίδι με τη Σωτηρία Μπέλλου σε μια εποχή όπου τα ρεμπέτικα ήταν απαγορευμένα εξασφαλίζουν δύο προσωπικά λευκώματα με τα τραγούδια και τις σκέψεις της αξέχαστης τραγουδίστριας, που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας 18 χρόνια μετά τον θάνατό της.

ΑΠΟ ΤΟΝ
ΘΑΝΟ ΜΑΚΡΟΓΑΜΒΡΑΚΗ
Φωτό: Χρήστος Ζήνας

Μέσα στις σελίδες τους, μέρος των οποίων δημοσιεύει

αποκλειστικά σήμερα η «Espresso», ο αναγνώστης ανακαλύπτει τον σπάνιο χαρακτήρα τού «μάγκα με τα φουστάνια»! Ταυτόχρονα «ταξιδεύει» μαζί με τη μεγάλη ερμηνεύτρια, με μια σειρά τραγουδιών που έχουν σκοπό να συγκινήσουν τους παλαιότερους και να φέρουν το ρεμπέτικο ένα βήμα πιο κοντά στις νεότερες γενιές. Οπως αποδεικνύεται, τα δύο άγνωστα έως σήμερα τετράδια με τα σκληρά εξώφυλλα αποτελούσαν «εργαλεία» της καθημερινής ζωής της Μπέλλου. Μέσα σε αυτά σημείωνε τους στίχους της, ενώ τα χρησιμοποιούσε και ως ημερολόγια.

Η επιστήθια φίλη της, μετέπειτα κληρονόμος της, Ζωρζέτ Παναγιώτη, εξηγεί ότι η Σωτηρία Μπέλλου αποχωρίστηκε τα δύο τετράδια και μόνο λίγο πριν από τον θάνατό της, όταν της τα εμπιστεύτηκε για πάντα: «Μου είχε δώσει επίσης το μικρόφωνο, το ντέφι της και μια βαλίτσα, τα οποία δυστυχώς έδωσα με σκοπό να μπουν σε κάποιο μουσείο, αλλά δεν έγινε τίποτα και τα έχω χάσει. Τα λευκώματα, όμως, τα κράτησα. Υπάρχουν όπως ακριβώς μου τα είχε παραχωρήσει».

Σπουδαίος άνθρωπος

Αρκεί κάποιος να δει τις λεκιασμένες σελίδες (από καφέ ή, ενδεχομένως, ποτό που έπινε τις ώρες που τα μελετούσε) για να αντιληφθεί πόσο στενή σχέση είχε μαζί τους η αείμνηστη ρεμπέτισσα. «Οταν άρχισα να διαβάζω τα λευκώματα, ανακάλυψα ότι δεν ανήκουν μόνο σε μένα που την αγαπούσα, αλλά στους θαυμαστές της. Θα ήταν σημαντικό να βρεθεί ένας εκδοτικός οίκος που θα ενδιαφερθεί να τα εκδώσει. Η Σωτηρία υπήρξε σπουδαίος άνθρωπος που, ενώ είχε διαγράψει μια τεράστια καριέρα, ήταν τόσο απλή ώστε φαινόταν να μην είχε επίγνωση όλων των σημαντικών που είχε καταφέρει επαγγελματικά» λέει η κυρία Παναγιώτη.

Οι δύο γυναίκες γνωρίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '80. Τότε η Μπέλλου τραγουδούσε στο «Χάραμα», όπως εξηγεί η Ζωρζέτ Παναγιώτη: «Μόλις είχα χωρίσει, δεν μιλούσα καλά ελληνικά και αντιμετώπιζα σοβαρά προβλήματα με το διαζύγιό μου. Τότε οι φίλοι μου, μου πρότειναν να με γνωρίσουν στη Σωτηρία, για την οποία ήταν σίγουροι πως θα με βοηθούσε. Αλλωστε, η Μπέλλου έτσι ήταν!

Ακόμα θυμάμαι που με έπαιρνε τηλέφωνο, στις γιορτές κυρίως, και μου ζητούσε να πάρω το αυτοκίνητο και να την πάω σε νοσοκομεία για να μοιράσει δώρα, ενώ αλλού έδινε και χρήματα. Πήγαμε στο "Χάραμα", μιλήσαμε και ενδιαφέρθηκε όχι μόνο να μου βρει δικηγόρο και δουλειά. Αρχικά ήμουν η οδηγός της, μετά έγινα μάνατζέρ της, αλλά ταυτόχρονα ήμουν η καλύτερη φίλη της. Στο τέλος με αποκαλούσε κόρη της!».

Η ίδια έμεινε κοντά της τουλάχιστον 15 χρόνια: «Τα πρώτα επτά ήμασταν συνέχεια μαζί, ενώ μετά που ξαναπαντρεύτηκα και έφυγα για τη Θεσσαλονίκη, την επισκεπτόμουν συχνά. Την εποχή που την είχαν διώξει από το σπίτι της τής είχα παραχωρήσει ένα διαμέρισμα στα Ιλίσια. Αυτή ήταν η σχέση μου με τη Σωτηρία, που δεν ξεχνώ ποτέ. Ακόμα και τώρα προσπαθώ να πηγαίνω στο νεκροταφείο και να της ανάβω το καντήλι, να το βλέπει από ψηλά και να χαίρεται».

Παράπονο για το «χαμένο» παιδί της

Το πιο συγκλονιστικό απ' όσα θυμάται η Ζωρζέτ Παναγιώτη είναι οι τελευταίες κουβέντες της ρεμπέτισσας, λίγο πριν η φωνή της σιγήσει για πάντα: «Η Σωτηρία έφυγε από τη ζωή με έναν καημό και αυτός δεν ήταν άλλος από το παιδί της που, όσο κι αν προσπάθησε, δεν κατάφερε ποτέ να το βρει. Οπως μου είχε πει, είχε μείνει έγκυος και όταν γέννησε της είπαν ότι το μωρό της είχε πεθάνει. Ομως ανακάλυψε την αλήθεια, που ήταν ότι οι δικοί της άνθρωποι είχαν αποφασίσει να το δώσουν για υιοθεσία! Αυτό την πονούσε και την πλήγωνε. Ως το τέλος αναζητούσε συνεχώς το παιδί αυτό».

Το πορτρέτο της σε γραμματόσημα

Τη συλλεκτική αξία των δύο λευκωμάτων πρώτος ανακάλυψε ο γνωστός ζωγράφος Κώστας Σπυριούνης, που συνεργάστηκε το 2009 με τη Ζωρζέτ Παναγιώτη για να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο της Σωτηρίας Μπέλλου για μια σειρά γραμματοσήμων που εκδόθηκαν από τα ΕΛ.ΤΑ.

«Ηρθα σε επαφή με την κυρία Παναγιώτη, με σκοπό να μου δείξει το φωτογραφικό υλικό της Μπέλλου. Ηθελα να βρω το κάτι παραπάνω, από το ήδη δημοσιευμένο υλικό. Ηθελα να μάθω κομμάτια της ζωής της, ώστε να καταφέρω να βγάλω στον πίνακα και μέρος της ψυχής της. Εκείνη με εμπιστεύτηκε και μου μίλησε για τα λευκώματα, που τα πνευματικά τους δικαιώματα της ανήκουν. Μόλις τα είδα, συνειδητοποίησα αμέσως ότι η γυναίκα αυτή είχε στα χέρια της έναν συναισθηματικό θησαυρό. Μέσα εκεί είναι γραμμένοι από τα χέρια της Σωτηρίας οι στίχοι σημαντικών τραγουδιών που έχει ερμηνεύσει, όπως το «Συννεφιασμένη Κυριακή», το «Κοινωνία», η «Ντερμπεντέρισσα» κι άλλα πολλά!» εξηγεί ο Κώστας Σπυριούνης και συμπληρώνει:

«Στην πρώτη σελίδα η Μπέλλου έχει γράψει και τα στοιχεία της, το όνομά της με την ιδιότητα ντιζέζ στα γαλλικά, όπως έλεγαν τότε τις τραγουδίστριες, την τότε διεύθυνσή της Σκιάθου 126 (πάροδος Πατησίων) και το τηλέφωνό της! Τόσο σημαντικά ήταν για εκείνη τα δύο αυτά λευκώματα. Το ένα πρέπει να το συμβουλευόταν τις δεκαετίες '50 και '60, ενώ το άλλο μετά το '70. Η Σωτηρία Μπέλλου αγαπούσε την τέχνη της, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι άφησε να περάσει μέσα της σαν ένα ήσυχο ποτάμι όλη αυτή η δόξα που έζησε. Δεν είχε έπαρση ούτε είχε καβαλήσει το καλάμι της επιτυχίας, αν και υπήρξε τεράστια φωνή».

Στο θέατρο η ζωή της αρχόντισσας του ρεμπέτικου

Eνα πρόσωπο ανένταχτο, που δεν «πάτησε» σε ασφαλή μονοπάτια, ούτε ακολούθησε τις κοινωνικές νόρμες. Η Σωτηρία Μπέλλου, η τελευταία ρεμπέτισσα της εποχής μας, η τραγουδίστρια που με την καθάρια και διαπεραστική φωνή της «μίλησε» με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο για τα βάσανα και τους καημούς της ελληνικής φυλής, «ανέβηκε» και στο θεατρικό σανίδι. Χθες έκανε πρεμιέρα στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος η θεατρική παράσταση «Σωτηρία με λένε», με την ηθοποιό Eφη Σταμούλη να ενσαρκώνει τη «μούσα» του ρεμπέτικου τραγουδιού.

Το θεατρικό έργο της Σοφίας Αδαμίδου μας μεταφέρει λίγες ώρες μονάχα πριν από τη σοβαρή επέμβαση που είχε κάνει η ερμηνεύτρια. «Αρχίζει και τελειώνει λίγες ώρες πριν από το χειρουργείο στο οποίο πρόκειται να υποβληθεί η Μπέλλου, με αποτέλεσμα να χάσει τη φωνή της. Μέσα σε αυτές τις λίγες ώρες, κλεισμένη σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου, θυμάται, αφηγείται, παραληρεί» εξηγεί η Εφη Σταμούλη.

Κομβικά σημεία

Τα πρώτα χρόνια της στη Χαλκίδα, η αναχώρηση για την Αθήνα μία ημέρα μετά το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου, η συνεργασία με τον Βασίλη Τσιτσάνη, καθώς και πολλά ακόμη κομβικά σημεία της ζωής της ζωντανεύουν στο σανίδι.

Οπως εξηγεί και η ηθοποιός, το εν λόγω θεατρικό είχε ανεβεί πρώτη φορά πριν από χρόνια με τη Λήδα Πρωτοψάλτη στο θέατρο Στοά. «Λίγα χρόνια μετά το έργο ανέβηκε ξανά με την Ντίνα Κώνστα. Στη δικιά μας εκδοχή επαναφέραμε τον αρχικό τίτλο και προσθέσαμε κυρίως επιστολές της Μπέλλου» λέει η ίδια.

Τη σκηνοθεσία έχει κάνει η Χριστίνα Χατζηβασιλείου και συμμετέχει η Ειρήνη Μουρελάτου.