Γαβράς: Αν δεν αλλάξει η Ευρώπη θα καταστραφεί

Από το «Διαμέρισμα δολοφόνων» το 1965 ως το καινούργιο «Κεφάλαιο» παραδέχεται ότι έχουν αλλάξει πολλά. Στο μεσοδιάστημα οι ταινίες του «Ζ», «Ομολογία», «Κατάσταση πολιορκίας», «Αμήν» και «Ο παράδεισος στη Δύση» που βραβεύτηκαν διεθνώς αυτό μαρτυρούν. Και ναι, μια ταινία ίσως να μην μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο, αλλά ο κινηματογράφος έχει σίγουρα αλλάξει τον κόσμο! Ο Κώστας Γαβράς στο «Εθνος της Κυριακής» μιλά για πολλά: για την κρίση και για τις αγορές, για τη ναζιστική νοοτροπία, για τις αμαρτίες της Ευρώπης και για το παρόν και το μέλλον της χώρας μας.

Από το «Διαμέρισμα δολοφόνων»

το 1965 μέχρι «Το Κεφάλαιο» το 2012, κύριε Γαβρά, ποια παραμένουν ακριβώς τα ίδια, αποτελώντας τα βασικά;

Τα βασικά είναι το ότι συνεχίζω και θα συνεχίζω να κάνω φιλμ γιατί είναι ένας τρόπος να λέω τι σκέπτομαι. Και εφόσον έχω τα μέσα και τις δυνατότητες θα το κάνω, δηλαδή, είναι μεγάλη τύχη οι δυνατότητες να το κάνω. Τα πάντα στον κόσμο μας και τα πάντα, φυσικά, στην κοινωνία αλλάζουν συνεχώς, κατά συνέπεια, και τα φιλμ δεν μπορεί να εξακολουθήσουν να είναι τα ίδια. Τα πράγματα αλλάζουν με ένα πολύ βαθύ τρόπο.

Υπάρχει, όμως, μια κοινή συνισταμένη;

Όλα έχουν αλλάξει, το μόνο που δεν έχει αλλάξει, το μόνο που δεν μπορεί ν' αλλάξει είναι μια ηθική μέσα στη ζωή και ένας τρόπος ηθικός να αντιμετωπίζει κάποιος τις καταστάσεις.«Ο παράδεισος στη Δύση», είναι παράδεισος η Δύση, κύριε Γαβρά;

Για μερικούς σίγουρα! Γι' αυτούς που ζουν σε φτωχές χώρες! Όπως ήταν εκείνη την εποχή που ήμουν πολύ νέος η Αγγλία, η Γαλλία και ιδίως η Αμερική! Ήταν ο παράδεισος! Τουλάχιστον έτσι μας την είχαν παρουσιάσει! Συχνά, όταν μου λένε ποια είναι τα φιλμ τα πολιτικά λέω ότι για μένα, όταν ήμουν νέος ήταν τα φιλμ της Εστερ Ουίλιαμς, εκείνα τα φιλμ με τις πισίνες, με τα ωραία σπίτια, τα ωραία αυτοκίνητα, με τις ωραίες κοπέλες, και νόμιζα ότι όλη η Αμερική ήταν αυτό.

«Ζ», «Ομολογία», «Κατάσταση πολιορκίας», «Αμήν», «Ο παράδεισος στη Δύση», «Το Κεφάλαιο»..., κύριε Γαβρά, κάνετε πολιτικό σινεμά ή όλα είναι πολιτικά;Ολα είναι πολιτικά. Νομίζω, βέβαια, ότι οι άνθρωποι, συνηθίζουν να εννοούν λέγοντας πολιτική εκείνο ή εκείνους που ψηφίζουμε, αλλά πολιτική είναι η συμπεριφορά του καθενός μας στην καθημερινή ζωή, το πώς συμπεριφέρεται απέναντι στους άλλους. Αν σέβεται την αξιοπρέπεια του άλλου ή αν δεν τη σέβεται! Αν σέβεται αυτό που είναι ο άλλος, ο οποιοσδήποτε κι αν είναι ο άλλος, ή αν δεν τον σέβεται! Ακόμα κι ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε την κάθε στιγμή. Αυτή είναι η πολιτική. Κατά τη γνώμη μου.

Στο «Αμήν» το Ολοκαύτωμα και ο ναζισμός. Mας ακολουθούν ακόμα αυτά τα φαντάσματα στη ζωή μας;

Ο ναζισμός είναι μια τρομερή περίοδος της Ευρώπης, η πιο τρομερή περίοδος τη Ευρώπης. Ο ναζισμός, τα στρατόπεδα και το Ολοκαύτωμα. Το βλέπουμε σήμερα! Οταν έχουμε στην Ελλάδα ανθρώπους που σηκώνουν το χέρι τους ψηλά όπως στην Κατοχή, είναι κάτι απίθανο. Νομίζω ότι όλες οι γενεές πρέπει να προσπαθήσουν για να καταλάβουν αυτή την περίοδο. Πώς είναι δυνατόν στην Ευρώπη, που γεννήθηκε η φιλοσοφία, τα γράμματα, η αρχιτεκτονική, οι τέχνες, να φτάσαμε κάποια στιγμή σε αυτή την τρομερή κατάσταση και να καθαρίσουμε ολόκληρες οικογένειες! Γιατί πίστευαν σε έναν άλλο Θεό, γιατί είχαν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής! Είναι το μεγάλο αμάρτημα της Ευρώπης! Μεταξύ άλλων, βέβαια.

Κάτι που είναι τελείως απίθανο! Οχι μόνο απίθανο, είναι αδύνατον! Λοιπόν γι' αυτό τους ακολουθούν και τους ψηφίζουν! Νομίζω ότι πρέπει να υπάρξει αληθινή παιδεία κι εξήγηση γιατί αυτά τα κινήματα οδήγησαν πάντοτε στην καταστροφή. Τα αποτελέσματα τα έχουμε. Είναι τα αποτελέσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι, τα αποτελέσματα του Φράνκο κι ένα σωρό γύρω μας.

Το ότι μένετε στη Γαλλία και έρχεστε στην Ελλάδα κρατά το βλέμμα σας πιο καθαρό. Πώς βλέπετε αλήθεια τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα; Και πώς μας βλέπουν κι οι άλλοι!

Νομίζω ότι η Ελλάδα περνάει μια τρομερή στιγμή. Ελπίζω παράλληλα ότι αυτή η τρομερή στιγμή θα ωθήσει τους νέους να καταλάβουν καλύτερα ποια είναι η πολιτική ζωή, ποια είναι η κοινωνική ζωή και ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων. Όλα αυτά, οι κλεψιές των πολιτικών ή των άλλων... Ελπίζω οι νέοι να καταλάβουν μια μέρα ότι το κράτος είναι κάτι πολύ σημαντικό. Νομίζω ότι ο κόσμος έχει τόσο πολύ αλλάξει, που η Ευρώπη είναι απαραίτητη και η Ελλάδα έχει τη θέση της στην Ευρώπη.

NewsBeast