Αποκάλυψη τώρα για το αίνιγμα του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ

O Τζ. Ντ. Σάλιντζερ θα ήταν μια εμβληματική προσωπικότητα της αμερικανικής λογοτεχνίας ακόμα κι αν ο μοναδικός λόγος αναφοράς του ονόματός του ήταν το βιβλίο του «Ο Φύλακας στη Σίκαλη». Αυτό που ο ίδιος αρνήθηκε κατ’ επανάληψη για κινηματογραφικές μεταφορές (είπε όχι σε Καζάν, Σπίλμπεργκ και Μάλικ) και το ίδιο που κρατούσε ο Μαρκ Τσάπμαν όταν σημάδευε τον Τζον Λένον μια χειμωνιάτικη μέρα του ’80.

Το προσωπικό όμως αίνιγμα του Σάλιτζερ δε λύθηκε ούτε μετά το θάνατό του το 2010. Ο ερημίτης συγγραφέας που σταμάτησε να εκδίδει έργα του από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 και

σχεδόν αποσύρθηκε από τα εγκόσμια αποστρεφόμενος οποιαδήποτε δημοσιότητα κι επικοινωνία με το κοινό του, κουβαλάει ένα μύθο πιο μυστηριώδη και πιο γοητευτικό κι από την ιστορία του Χόλντεν Κόπφιλντ, του ήρωα που ο ίδιος δημιούργησε και μοιάζει να μην ξεπέρασε ποτέ.

Ο γνωστός παραγωγός και σεναριογράφος Σέιν Σαλέρνο («Savages» του Όλιβερ Στόουν, «Αρμαγεδών») αφιέρωσε σχεδόν μια δεκαετία στην έρευνα γύρω από το πιο διάσημο σύγχρονο λογοτεχνικό μυστήριο, αυτό της ζωής ενός ιδιαίτερου ανθρώπου, που έγινε για τον κόσμο της διανόησης ο Χάουαρντ Χιουζ της εποχής του, ο θρύλος που κανένας δεν μπορούσε να τον δει, να του μιλήσει προσωπικά, να τον συναναστραφεί – κι όμως υπήρχε! Και συνέχιζε να γράφει.

Με ένα τρέιλερ που διαφημίζεται κάτω από την ομπρέλα της Γουάινστιν ως το «κινηματογραφικό γεγονός της χρονιάς», το ντοκιμαντέρ «Salinger» επιχειρεί να ρίξει φως στις άγνωστες πτυχές της ζωής του, στην παράξενη ψυχοσύνθεσή του, προσκολλημένη στην εφηβική ηλικία, στην άρνησή του να μοιραστεί τις σκέψεις του και τα γραπτά του, που κρατούσε για τον εαυτό του ως επτασφράγιστο μυστικό. Συνεντεύξεις με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, συγγενείς, συναδέλφους, αλλά και φίλους του πολύ στενού του κύκλου, που ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν μιλήσει δημόσια γι’ αυτόν, περιλαμβάνονται στο ντοκιμαντέρ, μαζί και με τα σχόλια γνωστών ηθοποιών (Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Ντάνι ντε Βίτο, Έντουαρντ Νόρτον και Τζον Κιούζακ), καθώς και διακεκριμένων συγγραφέων που περιγράφουν πώς ο Σάλιντζερ επηρέασε το έργο τους (Γκορ Βιντάλ, Τομ Γουλφ, Ελίζαμπεθ Φρανκ, Α. Σκοτ Μπεργκ κ.α.). Παράλληλα η κάμερα ανατρέχει σε φωτογραφίες, σημειώσεις, χειρόγραφα και προσωπικά αντικείμενα του απόκοσμου – όπως o ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του – διανοούμενου: «Ο Σάλιντζερ είχε επισημάνει ότι ήταν σε αυτόν τον κόσμο, αλλά όχι αυτού του κόσμου» είχε σχολιάσει γραπτώς η οικογένειά του μετά το θάνατό του.

Σχεδόν μαζί με το ντοκιμαντέρ, που θεωρείται σίγουρη υποψηφιότητα της σχετικής κατηγορίας στα Όσκαρ, ο Σαλέρνο υπογράφει και μια βιογραφία, βασισμένη στη μακροχρόνια έρευνά του για τον Σάλιντζερ. Τίτλος της «The Private War of J. D. Salinger» και στόχος της, όπως και της ταινίας, να απαντήσει στα βασικά ερωτήματα γύρω από την αινιγματική ζωή του: Γιατί ο Σάλιντζερ εξαφανίστηκε, γιατί σταμάτησε να γράφει για το κοινό και τι ήταν αυτά που έγραφε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Κείμενά του που βρέθηκαν στην τελευταία κατοικία του (πέθανε στα 91 του από φυσικά αίτια) βρίσκονται ήδη σε θυρίδες, με τη διαδικασία των δικαιωμάτων να έχει ενεργοποιηθεί για ενδεχόμενες δημοσιεύσεις τους στο μέλλον. Ο Σαλέρνο περιγράφει την ταινία του, όσο και την άτυπη αυτή βιογραφία ως «θρίλερ μυστηρίου που δεν απευθύνεται μόνο στους θαυμαστές του Σάλιντζερ». «Ο θεατής κι ο αναγνώστης βρίσκονται σε μια περιπέτεια, τοποθετώντας ένα ένα τα κομμάτια του παζλ».

Δεν ξέρουμε αν η ταινία θα δώσει επαρκείς απαντήσεις για αυτόν τον αινιγματικό μύθο, ούτε αν είναι πραγματικά ικανή να εισχωρήσει στο μυαλό του Σάλιντζερ – ενός συγγραφέα που το εμβληματικό του έργο άλλαξε την αμερικανική λογοτεχνία κι έγινε «Βίβλος» διάφορων ψυχικά διαταραγμένων που το επικαλέστηκαν μετά από εγκληματικές ενέργειες. Ωστόσο, ακόμα και το ξεφύλλισμα των άγνωστων σελίδων μιας ζωής πιο ενδιαφέρουσας και σαγηνευτικής κι από τις περιπέτειες των λογοτεχνικών ηρώων, αξίζει οπωσδήποτε την προσοχή μας. Και ίσως κι ένα δυνατό χειροκρότημα.

Ανθή Νταουσάνη

e-go.gr

OnNews