H Νευροδιέγερση του Νωτιαίου Μυελού (S.C.S) ως θεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου

Η Νευροδιέγερση ή Διέγερση του Νωτιαίου Μυελού είναι μία επείγουσα ελάχιστα επεμβατική (minimal invasive) μέθοδος, η οποία χρησιμοποιείται για την θεραπεία του χρόνιου πόνου.

Ως «πόνος», ορίζεται η δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται με εγκατεστημένη ή επαπειλούμενη ιστική βλάβη, ή περιγράφεται σε σχέση με μια τέτοια βλάβη, είναι η αυστηρά επιστημονική έκφραση που χρησιμοποιείται από την Διεθνή Ένωση για την Μελέτη του Πόνου (IASP). Όμως, για κάθε ξεχωριστό άτομο, πόνος δεν είναι παρά ένα δυσάρεστο οδυνηρό αίσθημα.

Ο χρόνιος

πόνος συχνά είναι ανεξάρτητος από την αρχική του αιτία. Το αίτιο του άλγους μπορεί να μην υφίσταται πλέον αλλά τα υπερδιεγερμένα νεύρα εξακολουθούν να αναφέρουν άλγος στον εγκέφαλο. Σε άλλες περιπτώσεις η αιτία του άλγους μπορεί να συνεχίζει να υπάρχει και να μην είναι δυνατό να θεραπευθεί ή αφαιρεθεί επειδή σχετίζεται με εμμένουσα ή ανίατη νόσο.

Ο νευροπαθητικός πόνος, αποτελεί μία από τις πλέον δύσκολες στην αντιμετώπισή τους ιατρικές καταστάσεις λόγω της παθοφυσιολογικής του υποστάσεως.

Η πρώτη επιτυχής εμφύτευση συσκευής νευροτροποποίησης για την αντιμετώπιση νευροπαθητικού πόνου, αναφέρεται από τον Νευροχειρουργό C. Norman Shealy , κατά το έτος 1967. Οι πρώτες αυτές προσπάθειες Νευροτροποποίησης δεν ήταν ελεύθερες επιπλοκών, κυρίως λόγω των συσκευών που χρησιμοποιήθηκαν εξαιτίας της πτωχής τεχνολογικής υποστήριξης που υπήρχε στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

- Τι είναι η νευροδιέγερση του Νωτιαίου Μυελού (S.C.S.);

Η Νευροδιέγερση του Ν.Μ. αποτελεί τεχνική κατά την οποία η εναλλαγή ή η τροποποίηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας της νευρικής οδού, πραγματοποιείται με την «απελευθέρωση» ηλεκτρικών ερεθισμάτων ή φαρμακευτικών ουσιών σε προκαθορισμένη περιοχή του. Στόχος της S.C.S. είναι η αντιμετώπιση ασθενών που πάσχουν από όλες τις μορφές του χρόνιου πόνου. Πόνος που είναι συνήθως εξαιρετικά ανθεκτικός στη φαρμακευτική αγωγή ( ήπια αναλγητικά, οπιοειδή, αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά φάρμακα), στην φυσικοθεραπεία, σε επισκληρίδιες χορηγήσεις φαρμάκων μέσω ενέσεων, ως και σε χειρουργικές επεμβάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση του άλγους κατά το παρελθόν.

Στον Νευροπαθητικό πόνο, ο νευροφυσιολογικός μηχανισμός με τον οποίο η S.C.S. επιδρά, έχει να κάνει με την μεταβολή της νευροχημείας κατά το οπίσθιο κέρας του Ν.Μ., με αποτέλεσμα την καταστολή της υπερευερεθιστότητας των νευρώνων, μέσω αυξήσεως επιπέδων απελευθέρωσης GABA , Σεροτονίνης ως και μέσω καταστολής των επιπέδων ορισμένων διεγερτικών αμινοξέων συμπεριλαμβανομένων των Ασπαρτικού και του Γλουταμινικού.

Θεωριτική βάση της S.C.S και εφαρμογές

H νευροδιέγερση του Ν.Μ. βασίζεται στην Θεωρία «Ελέγχου της πύλης» (gate control theory). Συνοπτικά, η θεωρία αυτή αναφέρει πως, τα περιφερικά αλγεινά ερεθίσματα αλλά και τα νεύρα που μεταφέρουν πληροφορίες για την αφή και την παλλαισθησία υπόκεινται σε αποκλεισμό κατά το ραχιαίο κέρας του Ν.Μ. (Πύλη εισόδου της Πληροφορίας). Για το λόγο αυτό η ραχιαία στήλη υπόκειται σε άμεση διέγερση μέσω της επισκληρίδιας τοποθέτησης του καλωδίου νευροτροποποίησης.

Η διέγερση του Ν.Μ. χρησιμοποιείται για χρόνιο πόνο που προκαλείται από:

Ι. Χρόνια ισχιαλγία αλλά και για άλγος κατά τα άνω άκρα.

ΙΙ. Μετά από επανειλλημένες επεμβάσεις κατά τη σπονδυλική στήλη ( failed back syndrome)

III. Σύνθετο περιφερικό σύνδρομο πόνου ή Αντανακλαστική Συμπαθητική Δυστροφία

ΙV. Αραχνοειδίτιδα.

V.Σκλήρυνση κατά πλάκας , Κάκωση Ν.Μ.

- Από τι αποτελείται μια συσκευή νευροτροποίησης

Από την πρώτη συσκευή νευροτροποποίησης που χρησιμοποιήθηκε το 1967, η τεχνολογική εξέλιξη των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων ως γνωστόν έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό, κάτι που στην Ιατρική, έχει αποτελέσει εφαλτήριο για προσέγγιση δυσκολεπίλυτων καταστάσεων (όπως ο χρόνιος πόνος) με την χρήση τεχνικών εμφύτευσης/ διέγερσης για την καλύτερη αντιμετώπιση τους.

Μία τυπική σύγχρονη συσκευή Νευροτροποποίησης , αποτελείται από τρία βασικά μέρη:

1) Πηγή ισχύος:

Μια μικρού μεγέθους ηλεκτρική γεννήτρια παλμών, η οποία εμφυτεύεται κάτω από το δέρμα του ασθενούς,

2) Επέκταση:

Συσκευή σύνδεσης της πηγής ισχύος με το νωτιαίο ηλεκτρόδιο το οποίο καταλήγει στον επισκληρίδιο χώρο του Ν.Μ.

3) Νωτιαίο ηλεκτρόδιο που τοποθετείται στον επισκληρίδιο χώρο και το οποίο απελευθερώνει ένα ηλεκτρικό ερέθισμα στον Νωτιαίο Μυελό.

H εμφύτευση του καλωδίου, πραγματοποιείται με μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται καθήλωση της Πηγής Παλμών υποδορίως και με τη χρήση ακτινοσκοπικού μηχανήματος το καλώδιο οδηγείται στο «υπεύθυνο» για το άλγος διάστημα του Ν.Μ.

Η γεννήτρια παλμών μπορεί να προγραμματιστεί από ένα εξωτερικό σύστημα ραδιοσυχνότητας. Η διάρκεια ζωής της πηγής ισχύος (μπαταρία) είναι 3-5 έτη, ανάλογα με την χρήση που κάνει ο ασθενής (καθημερινή, περιοδική κλπ.). Με την πάροδο του χρονικού διαστήματος του χρόνου ζωής της πηγής ισχύος, πραγματοποιείται αντικατάσταση της μπαταρίας με νέα.

Συμπεράσματα

Σαν γενικό κανόνα, ακόμα και αν είναι δύσκολο να προβλεφθεί η πρόγνωση της αποτελεσματικότητας της μεθόδου σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, θα λέγαμε πως θα πρέπει να σκεφτόμαστε την S.C.S. σε κάθε χρόνιο μη κακοήθη πόνο, όταν οι υπόλοιπες συντηρητικές θεραπείες έχουν αποτύχει. Μετά από τρεις δεκαετίες συνεχούς εξελίξεων στις τεχνικές νευροτροποποίησης και με την τεχνολογική εξέλιξη των συσκευών που διατίθενται στην αγορά η πρόοδος στις συγκεκριμένες χειρουργικές τεχνικές, καθιστούν την S.C.S. μια αξιόπιστη, με τις ελάχιστες δυνατές επιπλοκές χειρουργική τεχνική.

Η αποδοχή, από τον ασθενή, της τεχνικής συνήθως γίνεται με αργό ρυθμό στην αρχή, αλλά ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των ατόμων με χρόνιο πόνο που έχουν υποβληθεί στην συγκεκριμένη τεχνική, έχει εισαγάγει την S.C.S. σε κάθε θεραπευτικό αλγόριθμο για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, ανά τον κόσμο, καθιστώντας τη με αυτό τον τρόπο, χρήσιμο «όπλο» για τον κλινικό στην αντιμετώπιση του μείζονος ( για τον ασθενή) και δυσεπίλυτου (για τον Ιατρό) προβλήματος του Χρόνιου Πόνου.

Συσκευή νευροτροποποίησης (σημεία εμφυτεύσεως πηγής ισχύος και καλωδίου αγωγής του ηλεκτρικού ερεθίσματος)

Γράφει ο:

Χ. Σεφέρης

M.D.,PhD

Νευροχειρουργός

iatros4u