Το φάντασμα του Ράιχενμπαχ πάνω από την Ελλάδα

Μια μελέτη της γερμανοκρατίας από τον Οθωνα μέχρι σήμερα του συναδέλφου μας Μιχάλη Ψύλου

Του Τάσου Τσακίρογλου

«Φέτος κλείνουν εκατόν ογδόντα ένα χρόνια γερμανικής παρουσίας στην Ελλάδα. Μιας παρουσίας που ξεκίνησε με την επιβολή της βαυαροκρατίας και του βασιλιά Οθωνα το... 1833». Με τα λόγια αυτά ξεκινά το βιβλίο του «Από τον Ράιχενμπαχ του Οθωνα, στον Ράιχενμπαχ της Μέρκελ» (εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη), ο συνάδελφος Μιχάλης Ψύλος, διανύοντας αυτή τη χρονική περίοδο με πολλά φλας μπακ από το σήμερα στο τότε και αντίστροφα.

Η ιστορία που περιγράφει δεν είναι αφορά μόνο τη γερμανική επεκτατική και ηγεμονική πολιτική στην Ευρώπη, αλλά και το διαλεκτικό της αντίθετο, τον «νέο ραγιαδισμό», όπως τον ονομάζει, δηλαδή «τη δικαίωση από ελληνικής πλευράς του καθεστώτος της ξένης εξάρτησης και κηδεμονίας». Η τελευταία αποτέλεσε μια πολιτική και διανοητική στάση των κυρίαρχων ελίτ, οι οποίες κινούνται σταθερά από τότε μεταξύ μεταπρατισμού και σχετικής αυτονομίας συμφερόντων, κυρίως στην περιοχή μας.

Η δραχμή

Η εισαγωγή στο βιβλίο βασίζεται σε ένα ιστορικού χαρακτήρα εύρημα, καθώς, όπως γράφει στον πρόλογό του ο Γιώργος Δελαστίκ, είναι πολιτιστικό σοκ να διαβάζεις ότι «ο Βαυαρός υπολοχαγός Πυροβολικού Χριστόφορος Ράιχενμπαχ, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα το 1833, είναι ο πατέρας της δραχμής ως νομίσματος του σύγχρονου ελληνικού κράτους, αφού διορίστηκε διευθυντής του Βασιλικού Νομισματοκοπείου στην Αθήνα και υλοποίησε την απόφαση να τεθεί εκτός κυκλοφορίας το πρώτο μετεπαναστατικό νόμισμα της Ελλάδας, ο φοίνικας του Καποδίστρια και να αντικατασταθεί από τη δραχμή».

Με αφετηρία αυτό το γεγονός, ο Ψύλος μελετά τη σημερινή δεινή κατάσταση της χρεοκοπημένης Ελλάδας και τους δεσμούς χρέους που την συνδέουν με τη Γερμανία, όπως και πολλές άλλες χώρες του Νότου.

Σημειολογικά, η γερμανική ηγεμονία σήμερα προσδιορίζεται από την παρουσία ενός άλλου Γερμανού, του συνταξιούχου γραφειοκράτη, Χορστ Ράιχενμπαχ, ο οποίος λειτουργεί ως υπερκυβερνήτης σε μια χώρα που τείνει όλο και περισσότερο να γίνει μια αποικία χρέους.

Παράλληλα, στο μικροσκόπιο της ανάλυσης του Ψύλου μπαίνει και ο σημερινός «αντιγερμανισμός», ο οποίος σχεδόν είναι πανευρωπαϊκός και γεννά περισσότερο εθνικισμό, λαϊκισμό, αλλά και πραγματική αντίσταση από τους λαούς που βιώνουν μια πραγματικότητα άγριας λιτότητας και επιστροφής στο χειρότερο παρελθόν ως προς το βιοτικό τους επίπεδο.

«Η ιστορία επαναλαμβάνεται»

Ενόψει των ευρωεκλογών, αλλά και των σοβαρών κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που βρίσκονται σ’ εξέλιξη πανευρωπαϊκά, η μελέτη του συναδέλφου μας εδώ στην «Εφ.Συν.» έχει ιδιαίτερη αξία όχι μόνο για λόγους επικαιρότητας ή ανεκδοτολογίας, αλλά και ουσίας.

Αλλωστε, όπως λέει ο ίδιος, «επιλέξαμε να σταθούμε ιδιαίτερα στο όνομα Ράιχενμπαχ γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται. Εστω και σαν φάρσα…».