Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ

Η διαχρονική επικαιρότητα της κεϋνσιανής σκέψης του Προκόπη Παυλόπουλου Βουλευτή, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών (στο περιοδικό «ΕΠΙΚΑΙΡΑ» της 30/8/2012)

Την ώρα που ο εφιάλτης της ύφεσης –μ’ αιχμή του δόρατος το πιο «γνήσιο τέκνο της», την ανεργία- χτυπάει, ολοένα και πιο ηχηρά, την πόρτα όλου, σχεδόν, του οικοδομήματος της ευρωζώνης, η συνολική θεώρηση του John Maynard Keynes και των επιγόνων του ως προς την ανάγκη δόμησης, ιδίως για την αντιμετώπιση τέτοιας μορφής κρίσεων, μιας
οργανωμένης διορθωτικής παρέμβασης του κράτους στην οικονομία επανέρχεται στην επικαιρότητα αλλά και δικαιώνεται διαχρονικώς. Την ίδια ώρα –και e contrario- τεκμηριώνεται, καθημερινώς πια, η καταστροφική επιρροή των θεωριών και των αντίστοιχων πρακτικών του νεοφιλελευθερισμού στην παγκόσμια οικονομία, κυρίως μέσα από την εφαρμογή του «δόγματος» περί της δυνατότητας «αυτορρύθμισης» της οικονομίας της αγοράς. Το ζήτημα λοιπόν είναι αν οι, υπό την ευρεία του όρου έννοια, πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης -σαφώς κατώτερες των κρίσιμων περιστάσεων ως τώρα- θ’ αντιληφθούν αυτή την πραγματικότητα. Και, εγκαταλείποντας ή και καταγγέλλοντας τις ανεδαφικές γερμανικές εμμονές, θα διασώσουν το σκάφος της ευρωζώνης από το επικείμενο ναυάγιο, συνεχίζοντας ταυτοχρόνως την προσπάθεια προς την, τελματωμένη τα τελευταία χρόνια, ευρωπαϊκή ενοποίηση. I. Σήμερα οι οιωνοί είναι δυσμενείς ως προς το ενδεχόμενο μιας τέτοιας ριζικής αλλαγής τακτικής. Μολονότι οι φωνές αντίδρασης εναντίον του -γερμανικού τύπου- νεοφιλελευθερισμού πολλαπλασιάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα μάλιστα και από πολιτικές μεταβολές που αναδεικνύουν ηγέτες prima faciae αποφασισμένους ν’ αμφισβητήσουν την γερμανική επικυριαρχία, η ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική συνεχίζει να ρέπει προς έναν επικίνδυνο κατήφορο: Α. Στο πλαίσιο της ευρωζώνης, η –κατ’ ευφημισμόν βεβαίως- «οικονομική ενοποίηση» αποστεώνεται μέσ’ από την εφαρμογή πολιτικών που αποβλέπουν αποκλειστικώς στη νομισματική ενοποίηση. Πολιτικών, οι οποίες από τη μια πλευρά βασίζονται σε μηχανισμούς επίτευξης αμιγώς δημοσιονομικών στόχων, μ’ εξίσου αμιγώς δημοσιονομικά μέσα, όπως είναι, κατά βάση, οι στόχοι σχετικά με το έλλειμμα και το χρέος. Και, από την άλλη, αγνοώντας την επιτακτική ανάγκη σύγκλισης των αντίστοιχων οικονομιών, οδηγούν, αντιθέτως, μαθηματικώς στην μεταξύ τους απόκλιση. Πέραν τούτου, ακόμη και η επίτευξη των επιλεγμένων δημοσιονομικών στόχων καθίσταται ανέφικτη, πρωτίστως λόγω του υφεσιακού οικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο οι κατά τ’ ανωτέρω πολιτικές όχι μόνο δεν το καταπολεμούν αλλά το τροφοδοτούν νομοτελειακώς. Β. Παρά το φαύλο κύκλο της ύφεσης, οι «υπεύθυνοι» της οικονομικής πολιτικής εντός ευρωζώνης δεν φαίνεται –τουλάχιστον με τα τωρινά δεδομένα- να σκέπτονται την προοπτική δρομολόγησης μεθόδων διορθωτικού κρατικού παρεμβατισμού για την εξουδετέρωσή της. «Μοιραίοι και άβουλοι», κατά Κ. Βάρναλη, συνεχίζουν το νεοφιλελεύθερο δρόμο τους –θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για «νεοφιλελεύθερη οικονομική