Η πίτα του Μεγάλου Βασιλείου

Η βασιλόπιτα έμεινε στα έθιμά μας από μία θρησκευτική παράδοση. Κατά την θρησκευτική λοιπόν παράδοση, κάποτε στη Καισαρεία της Καππαδοκίας, που επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος προσπάθησε να την καταλάβει ο Έπαρχος της Καππαδοκίας με πρόθεση να τη λεηλατήσει. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ό,τι χρυσαφικά μπορούσαν, προκειμένου να τα παραδώσει ως "λύτρα" στον επερχόμενο κατακτητή. Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή. Κατά την παράδοση όμως είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) εκ θαύματος ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από επικείμενη καταστροφή. Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιον ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι. Μέσα στους άρτους έπρεπε να τοποθετήσουν ανά ένα νομίσματα ή τιμαλφή και να τα διανείμουν στους κατοίκους την επομένη του εκκλησιασμού. Το γεγονός αυτό έφερε διπλή χαρά,