Αντοχές επέδειξαν οι τράπεζες στην πανδημία

Οι αυξημένες προβλέψεις λόγω κορωνοϊού ροκάνισαν τα κέρδη του α΄ εξαμήνου του τραπεζικού κλάδου, καθώς ο φόβος για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων υποχρεώνει τις διοικήσεις σε συντήρηση δυνάμεων.

Με εξαίρεση αφενός την Εθνική Τράπεζα, που παρά την αύξηση των προβλέψεων δρέπει τους καρπούς της ανταλλαγής του swap με ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου εκτινάσσοντας την κερδοφορία της, και αφετέρου τη Eurobank,

που, λόγω της ολοκλήρωσης της συναλλαγής Cairo και της αποαναγνώρισης από τον ισολογισμό της μη εξυπηρετούμενων δανείων 7 δισ. ευρώ, μείωσε τις προβλέψεις της, η Alpha Bank και περισσότερο η Τράπεζα Πειραιώς, είδαν τα κέρδη τους να μειώνονται κυρίως λόγω της αύξησης των προβλέψεων στις οποίες προχώρησαν το α΄ εξάμηνο του 2020.

Εντούτοις και παρά τις επιμέρους διαφορές, η ανάγνωση των αποτελεσμάτων του α΄ εξαμήνου δείχνει ότι το τραπεζικό σύστημα, παρά την ένταση της κρίσης που αποτυπώθηκε στην καθίζηση του ΑΕΠ κατά 15,2% το δεύτερο τρίμηνο του έτους, εμφανίζει αξιοσημείωτα σημάδια αντοχής. Ζητούμενο παραμένει το κατά πόσον αυτές οι αντοχές θα κεφαλαιοποιηθούν τα επόμενα τρίμηνα και κυρίως την επόμενη χρονιά, όταν πλέον θα υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη αποτίμηση των επιπτώσεων της κρίσης.

Οπως προκύπτει από τα αποτελέσματα του α΄ εξαμήνου, για τρεις συστημικές τράπεζες –Alpha, Εθνική και Πειραιώς– η αύξηση των προβλέψεων υπήρξε ο κοινός παρονομαστής της προσπάθειας των διοικήσεων να διαχειριστούν έγκαιρα την αύξηση των NPEs, που προεξοφλείται, αλλά δεν αποτυπώνεται ακόμα στους ισολογισμούς τους.

Η τάση αυτή ωστόσο, αν και κυρίαρχη, δεν είναι το βασικό χαρακτηριστικό των αποτελεσμάτων του εξαμήνου. Η συγκράτηση των επιτοκιακών εσόδων αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιόδου, αλλά και τον κρυφό άσο στο μανίκι των διοικήσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης.

Ανάκαμψη 

Η σταθεροποίηση των εσόδων από τόκους ύστερα από διαδοχικά τρίμηνα πτώσης το προηγούμενα χρόνια οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι η ανάκαμψη των χορηγήσεων μετά μακρά περίοδο πιστωτικής συρρίκνωσης και αναμένεται να αποτυπωθεί σαφέστερα και τα επόμενα τρίμηνα, καθώς τα εργαλεία ρευστότητας που έχουν επιστρατευθεί θα αρχίσουν να λειτουργούν παράγοντας έσοδα από την τοκοφορία.

Ο δεύτερος εξίσου βασικός λόγος είναι το άνοιγμα της κάνουλας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που όχι μόνο χορηγεί φθηνό χρήμα, αλλά «επιβραβεύει» τις τράπεζες, πληρώνοντάς τις αντί να τις επιβαρύνει με κόστος χρήματος.

Η συγκράτηση των επιτοκιακών εσόδων, που διαπιστώνεται, παρατηρείται παρά τα οριζόντια μορατόρια στις πληρωμές δανείων που έχει εφαρμόσει το τραπεζικό σύστημα για τη στήριξη τόσο των νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων και τα οποία στερούν από το τραπεζικό σύστημα τη βασική πηγή εσόδων του, δηλαδή τους τόκους από δάνεια.

Τα δάνεια που έχουν μπει σε αναστολή ανήλθαν στο τέλος του α΄ εξαμήνου σε 18 δισ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με στοιχεία της «Κ», έχουν εκτιναχθεί πλέον στα 25 δισ. ευρώ περίπου, καθώς οι τράπεζες επεξέτειναν το μορατόριουμ, καλύπτοντας πλέον πάνω από 370.000 δάνεια νοικοκυριών αλλά και επιχειρήσεων.

Στεγαστικά 

Στο επίκεντρο της προσοχής βρέθηκαν τα στεγαστικά δάνεια που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των συνολικών αναστολών και η αποκατάσταση της προοπτικής αποπληρωμής τους το προσεχές διάστημα, δηλαδή η δυνατότητα είσπραξης τόκων, αναμένεται να υποβοηθηθεί από το πρόγραμμα «Γέφυρα» του υπουργείου Οικονομικών για την επιδότηση της δόσης. Το πρόγραμμα ενεργοποιήθηκε στις αρχές Αυγούστου και έχει συγκεντρώσει ήδη πάνω από 50.000 αιτήσεις με προοπτική 300.000 οφειλέτες, που έχουν δάνειο που συνδέεται με την πρώτη τους κατοικία, να ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Σημαντική μέσα από τα προγράμματα αναστολής χρεολυσίων είναι και η στήριξη των επιχειρήσεων, που μοιράζονται το υπόλοιπο 60% των αναστολών δόσεων και επιπλέον καρπώνονται την αυξημένη ρευστότητα που διοχετεύεται στην αγορά και η οποία ξεπερνάει τα 10 δισ. ευρώ μέσω κεφαλαίων εγγύησης με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, επιδότησης επιτοκίου ή επιστρεπτέας προκαταβολής.

Τα γενναία μέτρα στήριξης της ρευστότητας της οικονομίας, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν και άλλα 14 δισ. ευρώ ως άμεσες και έμμεσες δημοσιονομικές παροχές, είναι και το αποτέλεσμα της ενίσχυσης των καταθέσεων που καταγράφουν και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες. Με τη λειτουργία των συγκοινωνούντων δοχείων, το τραπεζικό σύστημα διοχετεύει την πολύτιμη ρευστότητα και ανακυκλώνει τα οφέλη της, καταγράφοντας βελτίωση της οργανικής του κερδοφορίας, κόντρα στην ύφεση που προκαλεί η απρόβλεπτη οικονομική κρίση.