«Το να βγάζεις βόλτα τον σκύλο είναι έγκλημα»: Η νέα ηθική σταυροφορία του Ιράν

Η ιρανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα κατοικίδια σκυλιά ως σύμβολο δυτικής πολιτισμικής επιρροής, ενώ στο ισλάμ θεωρούνται επίσης «ακάθαρτα». Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχές ξεκίνησαν νέα εκστρατεία καταστολής. Όταν η Τεχεράνη απαγόρευσε τη βόλτα με σκύλους το 2019, πολλοί ιδιοκτήτες κατοικίδιων δεν έλαβαν ιδιαίτερα σοβαρά την εντολή. Ωστόσο, μετά από χρόνια χαλαρής εφαρμογής, αξιωματούχοι του κράτους δήλωσαν τις τελευταίες ημέρες ότι προχωρούν σε αυστηρότερη επιβολή των απαγορεύσεων, σύμφωνα με ρεπορτάζ

των κρατικών μέσων ενημέρωσης. Εισαγγελείς σε τουλάχιστον 20 πόλεις επικαλέστηκαν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια, προκειμένου να ενισχύσουν την απαγόρευση τόσο της κυκλοφορίας με σκύλους όσο και της μεταφοράς τους με οχήματα.

«Το να βγάζεις βόλτα τον σκύλο είναι σαφές έγκλημα», δήλωσε ο εισαγγελέας της πόλης Μασχάντ, Μοχαμάντ Χοσεΐν Ντορούντι, ανακοινώνοντας το νέο σχέδιο επιβολής του μέτρου, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο IRNA. Η ιρανική κυβέρνηση έχει από καιρό ταυτίσει τα κατοικίδια σκυλιά με τον δυτικό τρόπο ζωής, ενώ η θρησκευτική απόρριψη των σκύλων βασίζεται στην αντίληψη ότι είναι «νατζές» – δηλαδή ακάθαρτοι κατά το ισλάμ. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είχε εκδώσει φετφά (θρησκευτική απόφαση), εξηγώντας ότι το σάλιο και οι τρίχες του σκύλου μπορούν να καταστήσουν ακάθαρτο ό,τι αγγίζουν – είτε πρόκειται για πρόσωπο, ρούχο ή επιφάνεια. «Η προσευχή είναι άκυρη αν υπάρχει τρίχα σκύλου», ανέφερε χαρακτηριστικά η φετφά.

Κτηνίατροι όπως ο Δρ. Νταμούν Ανσαρί, που εργάζεται στην Τεχεράνη, αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τα νέα μέτρα. «Κάθε καλοκαίρι ξεπηδούν νέες εκστρατείες για τη ρύθμιση της ηθικής ή του τρόπου ζωής των πολιτών», δήλωσε σε τηλεφωνική του συνέντευξη. «Φέτος, ο στόχος είναι τα σκυλιά και η καθημερινή βόλτα τους». Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημοτικότητα των κατοικίδιων έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, ενώ δεκάδες κτηνιατρικές κλινικές λειτουργούν σε όλες τις μεγάλες πόλεις. «Τα κατοικίδια, ακόμη και τα σκυλιά, αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της οικογενειακής κουλτούρας στο Ιράν – ακόμη και σε θρησκευόμενα νοικοκυριά», τονίζει. «Είτε το εγκρίνουν οι αρχές είτε όχι, δεν μπορούν να εξαλείψουν τα εκατομμύρια κατοικίδιων ζώων της χώρας».

Παρότι οι αρχές δεν σχεδιάζουν την κατάσχεση όλων των κατοικίδιων, στοχεύουν εμφανώς στον περιορισμό της παρουσίας τους σε δημόσιους χώρους. Ο εισαγγελέας της Μασχάντ δήλωσε ότι τα προηγούμενα δύο χρόνια υπήρξε χαλάρωση στην επιβολή του μέτρου, αλλά τώρα οι αρχές θα δείξουν «μηδενική ανοχή». Οι παραβάτες θα λαμβάνουν πρώτα προειδοποίηση, αλλά αν συνεχίσουν, θα επιβάλλονται πρόστιμα ή ακόμα και κατάσχεση των σκύλων τους. «Το να κυκλοφορείς με σκύλο θεωρείται απειλή για την υγεία και ποινικά κολάσιμη συμπεριφορά, με βάση τον όρο ‘παρενόχληση γυναικών και παιδιών’», πρόσθεσε ο Ντορούντι. Αν και ορισμένοι Ιρανοί διατηρούν επιφυλάξεις για τα σκυλιά ως κατοικίδια, ειδικά για τις ράτσες συντροφιάς, κάποιοι αποδέχονται την παρουσία σκύλων φύλαξης, αλλά αντιδρούν στην αναγνώρισή τους ως «τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου». Το 2019, όταν επιβλήθηκε αρχικά η απαγόρευση, ο σκληροπυρηνικός πολιτικός Χαμιντρεζά Ταραγκί δήλωσε στους New York Times ότι πολλοί πολίτες εξέφραζαν παράπονα στην αστυνομία.

«Έχουμε σοβαρά οικονομικά προβλήματα, και όμως οι φιλόζωοι δαπανούν δισεκατομμύρια σε τροφές για σκύλους κάθε χρόνο», υποστήριξε. «Τα χρήματα αυτά χρειάζονται για σημαντικότερα πράγματα». Ωστόσο, πολλοί Ιρανοί παραμένουν δεμένοι με τα κατοικίδιά τους. Η Ασάλ Μπαχιερίαντ, κάτοικος Τεχεράνης, δήλωσε τότε ότι «κανείς, ούτε καν η αστυνομία, δεν μπορεί να μου πάρει τον Τέντι», αναφερόμενη στον σκύλο της, ράτσας Σιχ Τσου. Υποστήριξε μάλιστα ότι η απαγόρευση δεν εφαρμόζεται αυστηρά: «Η αστυνομία είναι στην πραγματικότητα πολύ φιλική μαζί μας», είπε για τις καθημερινές βόλτες της. Για κάποιους, η δημόσια βόλτα με τον σκύλο λειτουργεί και ως σιωπηρή μορφή αντίστασης απέναντι σε μια κυβέρνηση που προσπαθεί διαρκώς να επιβάλλει ένα αυστηρά ισλαμικό μοντέλο ζωής και να περιορίσει τις ατομικές ελευθερίες.

Η νέα καμπάνια εφαρμόζεται σε πόλεις όπως η Ταμπρίζ στα δυτικά και το Κερμάν στα ανατολικά. Στο Ισφαχάν, ο εισαγγελέας Σεγιέντ Μοχαμάντ Μουσαβιάν διέταξε την κατάσχεση οχημάτων που παραβιάζουν τον νόμο και το σφράγισμα καταστημάτων και κτηνιατρείων που λειτουργούν χωρίς άδεια. Στη Χαμεντάν, οι αρχές χαρακτήρισαν τη βόλτα με σκύλο ή τη μεταφορά του με αυτοκίνητο «προσβολή στις θρησκευτικές και κοινωνικές αξίες» και «απειλή για τη δημόσια υγεία και την ηρεμία των πολιτών». Ο εισαγγελέας Αμπάς Νατζαφί προανήγγειλε αυστηρή τιμωρία για τους παραβάτες, περιλαμβανομένης της φυσικής κατάσχεσης των οχημάτων τους. Παρ’ όλα αυτά, στην Τεχεράνη πολλοί ιδιοκτήτες σκύλων φαίνεται να μην πτοούνται. Η αύξηση του αριθμού των κτηνιατρείων αποτελεί ενδεικτικό στοιχείο της συνέχισης της τάσης. Όπως σημειώνει ο Δρ. Ανσαρί, πριν από 25 χρόνια υπήρχε μόλις μία κλινική ζώων στην πρωτεύουσα, στελεχωμένη από εκπαιδευόμενους. Σήμερα λειτουργούν δεκάδες. Ο ίδιος δηλώνει αισιόδοξος: «Οι πολίτες έχουν μάθει να διαχειρίζονται τέτοια μέτρα. Απλώς κρατούν χαμηλό προφίλ μέχρι να περάσει η μπόρα», εξηγεί. Και παρότι οι περιορισμοί αυξάνονται, η κατοχή κατοικίδιων συνεχίζει να αυξάνεται. «Αυτή η τάση είναι ασταμάτητη», καταλήγει.