Προβλέψεις για την Ουκρανία: Πέντε σενάρια για το πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος

Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδεύει προς τη συμπλήρωση ενός έτους και αναλυτές κάνουν τις εκτιμήσεις τους όσον αφορά στην πορεία που θα ακολουθήσει η ένοπλη σύρραξη το 2023.

«Η ρωσική αντεπίθεση την άνοιξη»

Ο Μάικ Κλαρκ, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών στο Έξετερ, επισημαίνει πως όσοι προσπαθούν να εισβάλουν σε μια άλλη χώρα, οπουδήποτε στις μεγάλες ευρασιατικές στέπες, είναι καταδικασμένοι τελικά να ξεχειμωνιάσουν σε αυτήν. Ο Ναπολέων, ο Χίτλερ, ο Στάλιν χρειάστηκε να κρατήσουν τις

δυνάμεις τους εν κινήσει για να αντέξουν το πολικό κρύο και τώρα ο Πούτιν προετοιμάζει τους στρατιώτες του για τα χιόνια, ώστε να είναι σχεδιάσει τη νέα φάση των ρωσικών επιθέσεων.

Και οι δύο πλευρές χρειάζονται μια παύση, αλλά οι Ουκρανοί είναι καλύτερα εξοπλισμένοι και έχουν περισσότερα κίνητρα για να συνεχίσουν και μπορούμε να περιμένουμε ότι θα διατηρήσουν την πίεση, τουλάχιστον στο Ντονμπάς, λέει ο αναλυτής.  Υπάρχουν περιοχές όπου η νίκη – όπως κρίνει – είναι αρκετά κοντά για τους ουκρανικές δυνάμεις, και, άρα, το Κίεβο εμφανίζεται απρόθυμο να σταματήσει. Ωστόσο, ίσως χρειαστεί να το κάνει ώστε να αναδιοργανωθεί και να προετοιμαστεί για τη σκληρή δοκιμασία των επόμενων μηνών.

Το πέρασμα στην ανατολική πλευρά του ποταμού Δνείπερου για να πιέσει τις ευάλωτες οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις της Ρωσίας προς την Κριμαία μπορεί να είναι πολύ απαιτητικό. Αλλά, το ενδεχόμενο το Κίεβο να εξαπολύσει μια αιφνιδιαστική νέα επίθεση δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί. Για το 2023, ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η τύχη της εαρινής επίθεσης της Ρωσίας. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε παραδεχτεί ότι περίπου 50.000 από τους πρόσφατα κινητοποιημένους στρατιώτες βρίσκονται ήδη στο μέτωπο- οι υπόλοιποι 250.000 εκπαιδεύονται για το επόμενο έτος. Δεν υπάρχει άλλη προοπτική από τη συνέχιση του πολέμου ή μία ασταθή κατάπαυση πυρός, αναφέρει. Ο Πούτιν, όμως, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα σταματήσει. Και η Ουκρανία έχει ξεκαθαρίσει ότι εξακολουθεί να μάχεται για τη ζωή της. Χαρακτηριστικά τα όσα είπε ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο αμερικανικό Κογκρέσο ότι χώρα του «δεν θα παραδοθεί ποτέ».

«Η Ουκρανία θα επανακτήσει τα εδάφη της»

Ο Αντρέι Πιοντκόβσκι, επιστήμονας και αναλυτής με έδρα την Ουάσιγκτον, εκτιμά πως η Ουκρανία θα ανακτήσει πλήρως τα χαμένα της εδάφη έως και την άνοιξη του 2023, το αργότερα. Είναι δύο τα στοιχεία που τον οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα.  Αρχικά είναι η αποφασιστικότητα και το θάρρος των Ουκρανών στρατιωτών και του ουκρανικού έθνους, επί συνόλω, που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη Ιστορία, κατά τον ίδιο. Δεύτερος παράγοντας είναι πως η Δύση, μετά από χρόνια προσπαθειών συνεργασίας με τον Πούτιν, έχει, επιτέλους, ωριμάσει και συνειδητοποιήσει το μέγεθος της ιστορικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει. Αυτό αντικατοπτρίζεται και σε μια πρόσφατη δήλωση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

«Το τίμημα που πληρώνουμε είναι σε χρήμα. Ενώ το τίμημα που πληρώνουν οι Ουκρανοί είναι σε αίμα. Αν τα αυταρχικά καθεστώτα δουν ότι η βία ανταμείβεται, όλοι θα πληρώσουμε πολύ υψηλότερο τίμημα. Και ο κόσμος θα γίνει ένας πιο επικίνδυνος κόσμος για όλους μας» είπε. Το ακριβές χρονοδιάγραμμα της νίκης των Ουκρανών θα κριθεί από την ταχύτητα με την οποία το ΝΑΤΟ μπορεί να παραδώσει το νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας, σημειώνει ο αναλυτής και ορίζει την Μελιτόπολη ως περιοχή-κλειδί για τις εξελίξεις. Με την κατάληψή της, η Ουκρανία μπορεί να κινηθεί προς τη Θάλασσα της Αζοφικής, αποκόβοντας τις προμήθειες και την επικοινωνία με την Κριμαία.

«Δεν υπάρχει τέλος του πολέμου στον ορίζοντα»

Από την πλευρά της, η Μπάρμπαρα Ζανκέτα, του τμήματος Πολεμικών Σπουδών του King’s College του Λονδίνου, αναφέρεται στην πεποίθηση του Πούτιν ότι η Ουκρανία θα υποταχθεί εύκολα στην ισχύ του και δεν θα υπήρχε εμπλοκή από άλλες πλευρές. Αυτός ο σοβαρά λανθασμένος υπολογισμός οδήγησε σε μια παρατεταμένη σύγκρουση, χωρίς ορατό τέλος, κατά τα φαινόμενα.  Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, εκτιμά, καθώς οι ρωσικές επιθέσεις σε υποδομές επιχειρούν να σπάσουν το ηθικό των αντιπάλων και την αντοχή ενός ήδη σκληρά δοκιμασμένου λαού. Αλλά, η επιμονή των Ουκρανών έχει αποδειχθεί αξιοσημείωτη, συμπληρώνει και εμφανίζεται σίγουρα πως πως θ΄αντέξουν. Ο πόλεμος, όμως, θα τραβήξει επί μακρόν.

Οι πιθανότητες για ειρηνευτική συμφωνία είναι ελάχιστες καθώς μία από τις δύο πλευρές πρέπει να υποχωρήσει από βασικές προϋποθέσεις. Και δεν υπάρχει δείγμα πως θα μετακινηθούν από τις θέσεις τους σύντομα.  Όσον αφορά στο πώς θα έρθει το τέλος της σύγκρουσης, η ίδια επισημαίνει πως το κόστος του πολέμου – τόσο σε ανθρώπινο όσο και υλικοτεχνικό επίπεδο – θα «σπάσει» τη δέσμευση της ρωσικής πολιτικής ελίτ. Το κλειδί, όπως τονίζει, είναι εντός της Ρωσίας.

Οι προηγούμενοι πόλεμοι στους οποίους ένας λανθασμένος υπολογισμός υπήρξε κομβικός, όπως το Βιετνάμ για τις Ηνωμένες Πολιτείες ή το Αφγανιστάν για τη Σοβιετική Ένωση, έληξαν μόνο με αυτόν τον τρόπο. Οι εσωτερικές πολιτικές συνθήκες μεταβλήθηκαν στη χώρα που τον έκανε, καθιστώντας την έξοδο – είτε «έντιμη» είτε όχι – τη μόνη βιώσιμη επιλογή. Αυτό, όμως, μπορεί να γίνει μόνο εάν η Δύση διατηρήσει τη στήριξη στην Ουκρανία, εν μέσω της αυξανόμενης πίεσης στο εσωτερικό των χωρών της συμμαχίας για το κόστος του πολέμου.

«Δεν θα υπάρξει άλλο τέλος από την ήττα της Ρωσίας»

Για τον Μπεν Χότζες, τέως διοικητή του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, είναι πολύ νωρίς για να προγραμματιστεί μία παρέλαση νίκης στο Κίεβο, αλλά το μομέντουμ του πολέμου είναι με την Ουκρανία και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα νικήσει τον πόλεμο, πιθανότατα το 2023.  Τον χειμώνα, η κινητικότητα θα είναι περιορισμένη αλλά οι ουκρανικές δυνάμεις θα ανταπεξέλθουν καλύτερα από τους Ρώσους, λόγω του εξοπλισμού που στέλνουν Βρετανία, Καναδάς και Γερμανία. Έως τον Ιανουάριο, η χώρα μπορεί να είναι σε θέση να εκκινήσει την τελευταία φάση της καμπάνιας της για απελευθέρωση της Κριμαίας, εκτιμά.  Και αυτός στέκεται στην αποφασιστικότητα των Ουκρανών, στρατιωτών και πολιτών, και τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στην Ουκρανία. Για αυτόν, στο τέλος θα νικήσουν.

Όπως εξηγεί, η αποχώρηση των Ρώσων από τη Χερσώνα τον οδήγησε, εν μέρει, σε αυτό το συμπέρασμα. Το γεγονός έδωσε ψυχολογική ώθηση στον ουκρανικό λαό, αποτέλεσε ξεκάθαρη ήττα για το Κρεμλίνο και έδωσε στους Ουκρανούς ένα βασικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα – η Κριμαία είναι εντός της εμβέλειας των ουκρανικών οπλικών συστημάτων. Ο ίδιος κρίνει πως στο τέλος του 2023 η Κριμαία θα επανέλθει πλήρως στον έλεγχο και την κυριαρχία της Ουκρανίας, αν και μπορεί να υπάρξει κάποιου είδους συμφωνία που θα επιτρέπει στη Ρωσία να αποσύρει σταδιακά μέρος της ναυτικής της παρουσίας στη Σεβαστούπολη.

«Αναμένουμε περισσότερα απ’ τα ίδια»

Τέλος, ο Ντέιβιντ Τζέντελμαν, στρατιωτικός αναλυτής με βάση το Ισραήλ, δεν στέκεται στο πώς θα τελειώσει ο πόλεμος, αλλά στο τι επιδιώκει κάθε πλευρά.  Η Ρωσία διατηρεί τις περισσότερες από τις επιστρατευμένες δυνάμεις της σε αναμονή και όταν έρθει η στιγμή μπορεί να τις κινητοποιήσει. Η κατάληψη των Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ θα συνεχιστεί, αλλά μια μεγάλη ρωσική κίνηση, όπως μια κίνηση από το νότο προς το Παβλόγκραντ για την περικύκλωση των ουκρανικών δυνάμεων στο Ντονμπάς, είναι λιγότερο πιθανή.

Πιο πιθανό, όπως κρίνει, είναι η ρωσική πλευρά να διατηρήσει την ίδια τακτική. Η συνεχιζόμενη στόχευση των ουκρανικών ενεργειακών υποδομών κι άλλες επιθέσεις στα ουκρανικά μετόπισθεν θα ολοκληρώσουν αυτή τη στρατηγική φθοράς. Το μεγάλο ερώτημα για την Ουκρανία είναι πόσες δυνάμεις έχουν διαθέσιμες αυτή τη στιγμή και ποιο χρονοδιάγραμμα έχει στο γραφείο του ο επικεφαλής της ουκρανικής επιχείρησης. Αφού παγώσει η λάσπη, θα πάρουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, λέει. Και αυτή η απάντηση θα μας φέρει λίγο πιο κοντά στο «πώς θα τελειώσει».

Με πληροφορίες από BBC