Προκλητικές δηλώσεις, επώδυνες αποφάσεις

του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Μόνος του έναντι όλων. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, μάλλον νιώθει «απέραντη μοναξιά» τον τελευταίο καιρό, καθώς πορεύεται σε ένα μοναχικό μονοπάτι το οποίο ο ίδιος έχει επιλέξει, έχοντας απέναντί του όχι μόνο τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, αλλά και πλήθος «συμμάχων» και «συνεργατών»˙ και βεβαίως την ελληνική κοινωνία.

Σε μία δύσκολη στιγμή για την κυβέρνηση, όπου η συμφωνία με την τρόικα βρίσκεται στον αέρα, ο υπουργός Οικονομικών καλείται να διαπραγματευτεί με την τρόικα, δεχόμενος ταυτόχρονα «φίλια πυρά» εκ των έσω. Μοναδικό αποκούμπι του, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος ουσιαστικά έχει «επιβάλει» τον κ. Στουρνάρα στο κυβερνητικό σχήμα. Ωστόσο, γεγονός είναι πως ορισμένα από τα στελέχη της κυβέρνησης δεν θα στεναχωριόντουσαν ιδιαίτερα, εάν έβλεπαν τον νυν υπουργό να χάνει το αξίωμά του.

Γεγονός είναι επίσης ότι αυτή τη φορά, ο υπουργός πράγματι προκάλεσε το κοινό αίσθημα με τις δηλώσεις του, καθώς ουσιαστικά υποστήριξε πως υπάρχει ανάγκη για την επιβολή νέων φόρων, μιας και το επίπεδο φορολογίας στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από αυτό της ευρωζώνης. Οι δηλώσεις αυτές επέφεραν πληθώρα αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, σκληρή κριτική από διάφορα μέσα ενημέρωσης, αλλά και (διακριτική ή πιο έντονη) κριτική από στελέχη της κυβέρνησης, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.

Σε κάθε περίπτωση, οι προκλητικές δηλώσεις του κ. Στουρνάρα προοιωνίζουν επώδυνες αποφάσεις κατά των πολιτών, οι οποίοι θα κληθούν τους προσεχείς μήνες, για άλλη μία φορά, να πληρώσουν τα σπασμένα των λανθασμένων κυβερνητικών χειρισμών που καθοδηγούνται από τους (αδιάφορους για την ελληνική κοινωνία) δανειστές και «εταίρους» μας.

Τι είπε ο υπουργός

Σε συνέντευξή του στην εκπομπή του Mega Channel «Ανατροπή», ο Γιάννης Στουρνάρας πήρε εμφανείς αποστάσεις από την πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών που πλήττονται από «φοροκαταιγίδα», δίνοντας ταυτόχρονα το στίγμα της σκληρής πολιτικής γραμμής που θα ακολουθήσει το υπουργείο Οικονομικών εντός του 2014. Ταυτόχρονα, ο υπουργός «παρέλειψε» να αναφερθεί στα τραγικά λάθη που έκανε η κυβέρνηση ή στα μέτρα που επιβάλλει η τρόικα –αφήνοντας να εννοηθεί πως για όλα φταίνε και πάλι οι πολίτες αυτής της χώρας.

Πιο συγκεκριμένα:

Αρχικά ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε στο θέμα με τους πλειστηριασμούς ακινήτων, λέγοντας ότι «με το ισχύον καθεστώς υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης του τραπεζικού συστήματος. Μας ενδιαφέρει η υγεία των τραπεζών», τόνισε. Και προανήγγειλε ότι από το επόμενο έτος θα καταργηθεί ο νόμος του 2009 (τον χαρακτήρισε «παράλογο») και θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος για την προστασία της πρώτης κατοικίας με αντικειμενική αξία «λίγο λιγότερη από τις 300.000 ευρώ».

Συνεχίζοντας, ο υπουργός Οικονομικών χαρακτήρισε τον φόρο ακινήτων ως τον «δικαιότερο φόρο» και ανέφερε ότι οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα αλλάξουν το 2016, όταν ομαλοποιηθεί η αγορά. Μάλιστα, δήλωσε με έμφαση πως «δεν δέχομαι ότι η Ελλάδα υπερφορολογείται». Ειδικά για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, επισήμανε ότι «οι επιχειρήσεις πλήρωναν λίγο, τώρα θα πληρώσουν φυσιολογικά».

Τι δεν είπε ο υπουργός

Ο κ. Στουρνάρας «λησμόνησε» να αναφερθεί σε βασικά ζητήματα που θα αποτύπωναν τα γεγονότα στις πραγματικές τους διαστάσεις και θα κατέρριπταν άμεσα τα έωλα επιχειρήματά του.

Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Με αύξηση φόρων δεν προκαλείς ανάπτυξη, αλλά μάλλον βυθίζεις την οικονομία ακόμα πιο χαμηλά. Ο υπουργός το γνωρίζει αυτό πολύ καλά, αλλά εξακολουθεί να υπερασπίζεται μία αδιέξοδη πολιτική που συμβάλλει σε στέγνωμα της αγοράς από ρευστότητα και σε φαύλο κύκλο (πραγματικής) ύφεσης. Η πολιτική που ακολουθεί μέχρι στιγμής το υπουργείο Οικονομικών χαρακτηρίζεται από την ανισότητα στην κατανομή των φόρων: οι πλούσιοι εξακολουθούν να πληρώνουν λιγότερα, σε σύγκριση με τους πιο φτωχούς που βλέπουν την (όποια) περιουσία τους να εξανεμίζεται. Ταυτόχρονα, οι νέοι φόροι βαδίζουν στα χνάρια των παλαιότερων, διαιωνίζοντας και οξύνοντας, με αυτόν τον τρόπο, τις ανισότητες που ήδη υπάρχουν.Ακόμα και σήμερα, η φοροδιαφυγή από τα αποκαλούμενα «μεγάλα ψάρια» καλά κρατεί. Οι περιβόητες λίστες που ήρθαν κάποια στιγμή στο φως της δημοσιότητας (αλλά και αρκετές άλλες που παραμένουν κρυφές) δεν έχουν συμβάλει πεντάρα στα πενιχρά έσοδα που υπάρχουν από την «καταπολέμηση» της φοροδιαφυγής˙ την οποία αναγγέλλει με στόμφο κάθε υπουργός Οικονομικών, αλλά δεν καταφέρνει ποτέ να ελέγξει ή να περιορίσει.Οι φόροι που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι στη χώρα τους είναι ανταποδοτικοί, δηλαδή πιάνουν τόσο, ώστε τελικά ωφελημένος να νιώθει ο ίδιος ο πολίτης. Αντίθετα, στην Ελλάδα καταλύονται και οι τελευταίες δομές κοινωνικής πρόνοιας ή προσφοράς προς τον πολίτη. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε μία διαφορετική συγκυρία από τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης. Παράλληλα, ο πολίτης αυτής της χώρας, κατά μέσον όρο, έχει απολέσει περίπου το 40% της περιουσίας του, κατά τα τελευταία μνημονιακά χρόνια. Με βάση όλα τα παραπάνω, κάθε σύγκριση των Ελλήνων πολιτών με τους Ευρωπαίους είναι τουλάχιστον άκυρη.Οι νέοι φόροι που επιβάλλονται στην Ελλάδα δεν προέρχονται από πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης, οι οποίες προκύπτουν έπειτα από ανάλογο εποικοδομητικό διάλογο και προγραμματισμό. Αντίθετα, αποτελούν αναγκαστικούς συμβιβασμούς της κυβέρνησης στις επιθυμίες των δανειστών. Πιο απλά, δεν μπορεί το υπουργείο να κατηγορεί τους πολίτες, όταν του ίδιο επιβάλλει φόρους χωρίς σχέδιο, προγραμματισμό και προοπτική, με μόνο γνώμονα τις διαταγές της τρόικας. Ίσως το πλέον βασικό: όσο η κυβέρνηση εξακολουθεί να υπηρετεί τις ολοένα πιο σκληρές απαιτήσεις των δανειστών, τόσο η φορολογία θα αυξάνεται – και βεβαίως, σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα ευθύνονται οι πολίτες (που πληρώνουν «μικρούς φόρους» στην Ελλάδα, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη) αλλά η πολιτική που ακολουθείται από τους κυβερνώντες.

Διέψευσε τον προϊστάμενό του

Σαφείς αποστάσεις από τον κ. Στουρνάρα, στο θέμα της φορολόγησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, κράτησε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας: «Η αλήθεια είναι ότι η φορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα υψηλή. Και θα πρέπει, συνεχώς να επιδιώκεται η μείωση και ο εξορθολογισμός της. Οι πρώτες στοχευμένες κινήσεις έγιναν εφέτος. Πρέπει να συνεχιστούν. Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι προβλέπεται αύξηση 4% των καθαρών εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2014», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός, «αδειάζοντας» ουσιαστικά τον προϊστάμενό του.

Δεν πήρε λέξη πίσω

Όπως ήταν φυσικό, οι παραπάνω δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών προκάλεσαν αναστάτωση στην κυβέρνηση, καθώς και πλήθος αντιδράσεων εντός και εκτός της πολιτικής ηγεσίας. Μία ημέρα αργότερα, ο υπουργός είχε την ευκαιρία να ανακαλέσει (έστω εν μέρει) όσα είπε, καθησυχάζοντας τα πνεύματα. Ωστόσο και οι νέες του δηλώσεις κινήθηκαν στο ίδιο πλαίσιο με τις προγενέστερες:

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι φόροι στην Ελλάδα, τα έσοδα στην Ελλάδα τα φορολογικά στο επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης, είναι χαμηλότερα από την ευρωζώνη, περίπου 2 εκατοστιαίες μονάδες. Όλοι θέλουμε να μειωθούν οι φόροι και αυτό θα γίνει, όταν δημοσιονομικά αποκτήσουμε τη δυνατότητα αυτή. Πάντως, σήμερα, όπως μιλάμε, το επίπεδο της φορολογίας στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από την ευρωζώνη. Αυτό ακριβώς σήμαινε η δήλωσή μου αυτή», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στουρνάρας.

Μάλιστα, ο υπουργός αρνήθηκε πως η τρόικα πιέζει την κυβέρνηση για επιβολή φόρων – διαψεύδοντας ουσιαστικά τον εαυτόν του, τους υπόλοιπους κυβερνητικούς αξιωματούχους και τα… non-papers, αφού όλοι οι προηγούμενοι κάνουν λόγο για «αφόρητες πιέσεις», για «σκληρές διαπραγματεύσεις» και για «ηρωική αντίσταση» της ελληνικής πολιτικής εξουσίας στους άτεγκους δανειστές.

Υψηλή η στήριξη

Αυτή τη στιγμή, ο υπουργός Οικονομικών χαίρει της στήριξης και της εμπιστοσύνης μόνο του πρωθυπουργού: χάρη σε αυτήν καταφέρνει να επιβιώνει στην κυβέρνηση και να συνεχίζει -χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις– το έργο του. Ο ίδιος, για τη σχέση του με τον πρωθυπουργό δηλώνει: «Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο έχω ταιριάξει με τον Σαμαρά», σκιαγραφώντας ουσιαστικά την προστασία που του παρέχει, εδώ και πολύ καιρό, ο πρωθυπουργός.

Ταυτόχρονα, ο άλλος κυβερνητικός εταίρος, το ΠΑΣΟΚ, δείχνει να καλύπτει με τη σιωπή του τον υπουργό Οικονομικών, παρά τις κατά καιρούς καταγγελίες ορισμένων βουλευτών του. Αυτήν την εποχή το ΠΑΣΟΚ έχει αναλάβει τον ρόλο τής κατά μέτωπο επίθεσης κατά του ΣΥΡΙΖΑ και του επικεφαλής του, Αλέξη Τσίπρα. Ωστόσο, εάν οι κυβερνητικές ισορροπίες διαταραχθούν για οποιοδήποτε λόγο, θεωρείται βέβαιο πως το κόμμα του Ευάγγελου Βενιζέλου θα είναι το πρώτο που θα αποκαθηλώσει την εικόνα του υπουργού Οικονομικών.

Φίλια πυρά

Πάμπολλες ήταν οι αντιδράσεις, εντός και εκτός κυβέρνησης, έπειτα από τις προκλητικές δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών. Μάλιστα, πολλά κυβερνητικά στελέχη επέλεξαν να αποδοκιμάσουν την πολιτική που ασκεί ο κ. Στουρνάρας με τον νέο φόρο ακινήτων και τους επικείμενους πλειστηριασμούς.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, την περασμένη Τετάρτη, στη Βουλή, ο κ. Στουρνάρας δέχθηκε την επίθεση «γαλάζιων» βουλευτών, με αφορμή ζητήματα φορολογίας στον προϋπολογισμό του 2014. Μεταξύ άλλων, η βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ Ντόρα Μπακογιάννη, μιλώντας σε υψηλούς τόνους, καταφέρθηκε ανοιχτά κατά του κ. Στουρνάρα και της επιβολής νέων φόρων: «Φτάνουμε στα όρια αντοχής των επιχειρήσεων. Εξαντλούνται οι ελάχιστες αποταμιεύσεις και οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί. Η μεσαία τάξη καταρρέει. Χιλιάδες νοικοκυριά και νομοταγείς πολίτες πασχίζουν να πωλήσουν τα ακίνητά τους πάση θυσία για να πληρώσουν τον ΦΑΠ που έχει οκταπλασιαστεί», είπε η κα Μπακογιάννη.

Στο ίδιο πλαίσιο ο Αργύρης Ντινόπουλος, ο οποίος χαρακτήρισε ως άδικο τον νέο φόρο ακινήτων: «Εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυραίοι που αγωνίστηκαν να φτιάξουν ένα σπίτι, το έχουν ήδη πληρώσει εκατοντάδες φορές». Από την πλευρά του, ο κ. Στουρνάρας περιορίστηκε να απαντήσει με βάση όσα είχε πει λίγες ημέρες νωρίτερα, καθώς υπογράμμισε πως οι… φόροι στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, σύμφωνα με τη Eurostat, ανήλθαν το 2012 στο 22,8%, ενώ ο μέσος όρος της ευρωζώνης είναι 25,7%, δηλαδή 3% υψηλότερα έναντι της χώρας μας. Χαρακτηριστική επίσης, ήταν η φράση του Παναγιώτη Λαφαζάνη από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος παρατηρώντας την εσωκυβερνητική αντιπαράθεση, έκανε λόγο για «ενδοοικογενειακές διενέξεις των μνημονιακών».