Μια όμορφη και ειλικρινής παράσταση της «Μαζώχτρας» του Εφταλιώτη, η οποία ανακατώνει δυο ολόκληρους μαχαλάδες…

Άλλο ένα σημαντικό διήγημα μεταφέρεται επιτυχώς στην σκηνή, από την ίδια ομάδα που έκανε τους “Χαλασοχώρηδες”.

Από την Ηρώ Μητρούτσικου

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:
Το «Αργύρης Εφταλιώτης» είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο του λογοτέχνη, ποιητή και πεζογράφου Κλεάνθη Μιχαηλίδη (1848-1923). Το ψευδώνυμο προέρχεται από την Εφταλού παραθαλάσσια τοποθεσία, μέχρι σήμερα, στην πατρίδα του, τη Λέσβο. Ο Ηλίας Βενέζης, επηρεασμένος από το ψευδώνυμο, αγόρασε στην Εφταλού ένα κτήμα για να ηρεμεί. Η γνωριμία του Εφταλιώτη με τον δημοτικιστή Αλέξανδρο Πάλλη, κλονίζουν και επηρεάζουν αποφασιστικά

τις αρχικές δικές του ιδέες πάνω στο γλωσσικό ζήτημα, την πνευματική του εξέλιξη, καθώς και τις πνευματικές του πεποιθήσεις.
Τα διηγήματα είναι η σημαντικότερη συνεισφορά του Εφταλιώτη στη νεοελληνική λογοτεχνία, ενώ η πίστη του στον δημοτικισμό ενέπνευσε όλα σχεδόν τα κείμενά του.
Έγραψε, μεταξύ πολλών άλλων, το διήγημα «Μαζώχτρα» (1900) -το οποίο μέχρι πριν μερικές δεκαετίες διδασκόταν στα σχολεία- είναι εμπνευσμένο από την Κρήτη και τις αλλεπάλληλες επαναστάσεις της τον 19ο αιώνα, ενώ το μυθιστόρημα «Μανώλης ο Ντελμπεντέρης» (1899) προβλήθηκε σε συνέχειες, από την ΕΤ2, το 1991, σε σκηνοθεσία Γιώργου Πετρίδη.
Ο Αργύρης Εφταλιώτης έγραψε και ένα θεατρικό έργο, τον «Βουρκόλακα» (1900), που αντλεί από δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε πέρυσι η Νένα Μεντή.
Σημαντικό είναι και το μεταφραστικό του έργο. Μετέφρασε Σέλλευ, Βύρωνα, Λονγκφέλοου, τους αρχαίους Μυτιληνιούς: Σαπφώ και Αλκαίο, ενώ το απόγειο της μεταφραστικής του δουλειάς είναι, κατά την περίοδο του Ά Παγκοσμίου πολέμου, η “Οδύσσεια” του Ομήρου.
Ο Αργύρης Εφταλιώτης προσέφερε στη νεοελληνική λογοτεχνία, βοήθησε στη γλωσσική ενοποίηση του έθνους και χάραξε μία βαθύτατη τομή στη λογοτεχνία.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ:
Στην ημιαυτόνομη Κρήτη του 1880, σε ένα ιδανικό χωριό των Χανίων, την «Παραμυθιά», ζούσε μια πολύ όμορφη κοπέλα, η Ασήμω, που ήταν φτωχή και για να ζήσει μάζευε ελιές στα χτήματα των άλλων. Επίσης, ήταν παιδική φίλη με το αρχοντόπουλο, Πανάγο. Όταν οι δύο νέοι ερωτεύονται και ανταλλάσσουν όρκους αγάπης, η οικογένεια του Πανάγου τον πείθει ότι δε μπορεί να παντρευτεί μια…μαζώχτρα. Έτσι, ο Πανάγος παίρνει τον λόγο του πίσω και η προδομένη Ασήμω αντιμετωπίζει τον χλευασμό του χωριού. Σκέφτεται να πέσει στον γκρεμό…αλλά, τελικά, δε συμβιβάζεται με την κοινωνική αδικία κι αποφασίζει να εκδικηθεί με το μόνο εργαλείο που έχει, την γλώσσα της. Με ένα ψέμα της, που διαδίδεται σαν φήμη σε όλο το χωριό, σπέρνει τη συμφορά. Αλλεπάλληλα φονικά ξεκινούν ανάμεσα σε χριστιανούς και μπλέκονται, έπειτα, κι οι μουσουλμάνοι Παραμυθιώτες, ενώ μέχρι τότε Έλληνες και Τούρκοι ζούσαν δίπλα-δίπλα ειρηνικά και ήσυχα…
Ένα ολόκληρο χωριό φτάνει στην καταστροφή, γιατί κανείς, όταν ξέσπασε το κακό, δεν κάθισε να σκεφτεί τις πραγματικές αιτίες, να ψάξει τη ρίζα του κακού.

Η ΟΜΑΔΑ:
Όλοι θυμόμαστε την επιτυχία που είχε κάνει η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Κώστα Παπακωνσταντίνου. Οι «Χαλασοχώρηδες», το πολιτικό διήγημα του Παπαδιαμάντη, είχε μεταφερθεί στην σκηνή, από την ίδια ομάδα και παιζόταν επί τέσσερα χρόνια σε θέατρα της Αθήνας και μεταφέρθηκε και σε σχολεία (Γυμνάσια). Τη μέθοδο που «δούλεψε» τόσο καλά στους «Χαλασοχώρηδες», ένα έργο ηλικίας 115 ετών, επαναλαμβάνει και στην «Μαζώχτρα» -έργο της ίδιας ηλικίας- αλλά με λιγότερους ηθοποιούς, ο Κ.Παπακωνσταντίνου.
Και τα δυο διηγήματα μεταφέρονται στη θεατρική σκηνή χωρίς τη χρήση αφηγητή και χωρίς το κείμενο να υποστεί διασκευή. Και τα δυο διηγήματα, με το μοναδικό τους γλωσσικό ιδίωμα, μέσα από την ιστορίες μικρών κοινωνιών, ασκούσαν κριτική στο σύστημα της χώρας, του μικρού χωριού που ονομάζεται Ελλαδίτσα, αλλά και στο κάθε Ελληνικό χωριό που χρησιμοποιεί το κουτσομπολιό για να περάσει η ώρα του και τα “πρέπει” για να βγάλει στην επιφάνεια τα βίαια ένστικτά του.
Η φτωχή κι ορφανή Ασήμω, προδομένη από έρωτα, αποφασίζει να πάρει εκδίκηση. Δεν είναι, όμως, εκείνη ο απόλυτος φταίχτης, γιατί δεν είναι δυνατόν να αντιληφθεί τί αντίκτυπο μπορεί να έχουν τα ψέματα που διαδίδει. Η βία φέρνει βία, ειδικά όταν οι κοινωνικές «δομές και οι αξίες» δεν βασίζονται πάνω στην ελευθερία, επομένως η όποια αλλαγή μπορεί να επέλθει μόνο ως αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Την Ασήμω την αντιμετωπίζουν όλοι σαν την παρατρεχάμενη του χωριού κι αυτή νιώθει απροστάτευτη. Έτσι όλοι, σχεδόν, καταλήγουν προβλεπόμενα σε θάνατο.

«Πού καιρός και πού κεφάλι να στοχαστούν, να βρούνε τη φύτρα και τη ρίζα τού κακού. Όλοι φρενιασμένοι τρέχανε…», λέει ο συγγραφέας.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:
Μια παράσταση λιτή και τίμια, χωρίς καμία προσπάθεια στολιδιών, στον λόγο ή στην όψη. Τρεις ηθοποιοί, καθισμένοι σε τρία σκαμνάκια, ψήνουν ελληνικό καφέ στο μπρίκι κι αρχίζουν να λένε μεταξύ τους τι έχει συμβεί… Κι αυτό παίρνει ζωή μπροστά στα μάτια μας με ελάχιστα αντικείμενα και κουστούμια (Ζωή Αρβανίτη), αλλά και κωμικές σκηνοθετικές παρεμβάσεις που αποσυμφορίζουν. Η διακριτική μουσική είναι πρωτότυπη (Βασίλης Κουτσιλιέρης), γράφτηκε για την παράσταση με έμφαση στο μαντολίνο, παραδοσιακό όργανο της Κρήτης. Εξαιρετικές ερμηνείες των πολλαπλών ρόλων του έργου από τους τρεις ηθοποιούς, σε μια παράσταση που το δράμα συμβαδίζει με το αστείο κι η απόγνωση του ρόλου με την αντικειμενικότητα του ηθοποιού, αλλά και το κλείσιμο του ματιού στον θεατή. Η παραγωγή είναι, για άλλη μια φορά, αποκλειστικά της νεανικής ομάδας.
Η παράσταση πήρε παράταση για δυο Δευτερότριτα ακόμα, γι αυτό τρέξτε.
Ερμηνεύουν: Θοδωρής Θεοδωρίδης, Αγγελική Μαρίνου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός

Μικρό Γκλόρια
Ιπποκράτους 7 (ακριβώς στο metro Πανεπιστήμιο)
Δευτέρα & Τρίτη, 21.15 (ως 9/2/2016)
2103600832 & 6936742475
Εισιτήριο: 12, 8 €

Προτεινόμενες παραστάσεις που έχουμε δει:

“Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο” Θησείον ΣΚ 7
“Κόλχαας” του Κλάιστ «Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων» Τρίτες
«Σύντροφοι?» του Στρίντμπεργκ Τόπος Αλλού ΠΣΚ
“Σκοτεινές Γλώσσες”Πόρτα Τε-ΣΚ
«Παράσιτα», «Δάνειο» Θέατρο του Ν.Κόσμου
«Ρίζες» (ελεύθερη συνεισφορά) art63 Σάββατα
“Σταματία,το γένος Αργυροπούλου”Θέατρο του Ν.Κόσμου Τετ.-Κυρ
“Αγαπητή Ελένα” Επί Κολωνώ Πεμπ- Κυρ
“Intimate” 14η Μέρα ΣΚ 9.30
“Η Μεγάλη Χίμαιρα” Πορεία Τετ-Κυρ
“Αυγά Μαύρα” Θεατρική Σκηνή Τετ-Κυρ
“Οι 12 ένορκοι” Αλκμήνη Πεμπ- Κυρ
“Αγγέλα Παπάζογλου”Μεταξουργείο Παρασκευές
«Τα ραδίκια ανάποδα» Ηβη Τρίτες
«Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» Χώρα ΠΣΚ
«9:05 (εννέα και πέντε)» Διάνα Πεμπ-Κυρ
«Ακαταμάχητοι λεβέντες» Αλκμήνη Κυρ. 9.30
«Χορός του Θανάτου» Εμπορικόν Τετ-Κυρ.
«Το δέντρο του Οιδίποδα» Θησείον Δευτ-Τρ
«Άγριος Σπόρος» Επί Κολωνώ Σαββ-Τρ
«Μαζώχτρα» Μικρό Γκλόρια Δευ-Τρ
«Μπιλ & Λου» Skrow ΠΣΚ
«Το παιχνίδι των Κράουζερ» (ελ.συνεισφορά) Φάμπρικα ΣΚ
«Interview» (ελευ.συνεισφορά) Φάμπρικα Παρασκευές
«Καταλόγια» Vault Κυριακές
«Ο γάμος του Φίγκαρο» Μέγαρο Μουσικής Τετ-Κυρ
«Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή» Τέχνης-Φρυνίχου Δευτ, Τρ, Σαββ
«Τα Δεκανίκια» Olvio ΣΚ 9.30
«Μια υπέροχη Κυριακή» Φούρνος Δευτ-Τρ