Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα ποια ήταν: Η ζωή και το έργο της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης

Την τελευταία της πνοή άφησε η σπουδαία διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα, σε ηλικία 83 ετών. Η ίδια νοσηλεύτηκε πριν δύο ημέρες στο νοσοκομείο και έχασε τη μάχη για τη ζωή τα ξημερώματα της Δευτέρας. Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα διετέλεσε για 30 χρόνια διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. Γεννήθηκε το 1939 στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης. Ωστόσο σταμάτησε νωρίς την εκπαίδευσή της (τελείωσε μόνο τις δύο πρώτες

τάξεις του Γυμνασίου), καθώς Γυμνάσιο δεν υπήρχε στο χωριό και έπρεπε να πηγαίνει στην Κρήτη.

Σε ηλικία 15 χρονών γνώρισε τον Δημήτρη Πλάκα, έναν αδιόριστο δάσκαλο που έμελλε να γίνει ο μέντοράς της. Από την πρώτη στιγμή τους ένωσε η αγάπη για τα βιβλία. Δύο χρόνια μετά το ζευγάρι παντρεύεται αλλά με την προϋπόθεση ότι η ίδια θα τελείωνε το Γυμνάσιο και θα σπούδαζε. Η ίδια μάλιστα σε συνέντευξή της είχε αποκαλύψει πως τα πρώτα χρόνια έμεναν μαζί με τους γονείς της, ώστε να μην ασχολείται με το νοικοκυριό και να μπορεί να διαβάζει. Ακολούθησαν σπουδές σε Αθήνα και Σορβόννη με υποτροφίες από το ΙΚΥ, ενώ το ζευγάρι – όπως αποκάλυψε η ίδια – κατάφερε «να χτίσει σπιτικό» 15 χρόνια μετά τον γάμο του. Οι δυο τους τα έβγαζαν δύσκολα πέρα και όσα χρήματα κέρδιζαν τα δαπανούσαν σε βιβλία και παραστάσεις.

“Έβρισκα για χρόνια μηνύματα στον τάφο του συζύγου μου”

Το ζευγάρι δεν απέκτησε ποτέ παιδιά, όμως ο Δημήτρης Πλάκας είχε καταφέρει να μεταλαμπαδεύσει την αγάπη για τη μάθηση σε παρά πολλά παιδιά. Ο σύζυγος της πέθανε τον Ιούνιο του 1992 και τάφηκε στον οικογενειακό τάφο της μητέρας του στη Σύρο. Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα είχε εξομολογηθεί σε συνέντευξή της στα ΝΕΑ το 1998, ότι για χρόνια έβρισκε μηνύματα αγάπης από μαθήτριές του στον τάφο του.

Το 1992 διορίστηκε ως Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου. Υπό την αιγίδα της η Εθνική Πινακοθήκη φιλοξένησε σπουδαίες εκθέσεις αλλά και σημαντικά έργα, ενώ εκπονήθηκε μια απαιτητική ανακαίνιση και επέκταση. Αξίζει να σημειωθεί πως τον Σεπτέμβριο του 2015 διετέλεσε αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου.  Η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα έφυγε ξαφνικά από τη ζωή στις 13 Ιουνίου του 2022.

Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλέξανδρου Σούτσου από το 1992

Στη διάρκεια της θητείας της η Εθνική Πινακοθήκη εκσυγχρονίστηκε, ίδρυσε νέα παραρτήματα (Κέρκυρα, Ναύπλιο, Γλυπτοθήκη, Άλσος Στρατού, Γουδί, Μουσείο Καπράλου, Αίγινα), απέκτησε 3.000 νέα έργα, μεταξύ των οποίων δύο πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco), διοργάνωσε σημαντικές εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και γνώρισε μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό με περίπου 5.500.000 επισκέπτες. Όλες αυτές οι δράσεις καλύφθηκαν κατά ποσοστό 60-100% από χορηγίες.Ύστερα από πολυετείς προσπάθειες, εκπονήθηκε μελέτη επέκτασης του κτιριακού συγκροτήματος της ΕΠΜΑΣ, που υπερδιπλασιάζει τους χώρους της, εκσυγχρονίζει τη λειτουργία της και αναβαθμίζει αισθητικά τη μορφή της. Το έργο, που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και από χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, πραγματοποιείται, με την επίβλεψη των τεχνικών υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α., και προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός του 2018.

Τιμητικές διακρίσειςΒραβείο Καζαντζάκη του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης (1985)Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης-Δοκιμίου για το βιβλίο “Περί Ζωγραφικής-Αλμπέρτι και Λεονάρντο” (1988)Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (1994)Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (2007)Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (1997)Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (2005)Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας (2011)Παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού της Ισπανίας (2000)Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας (2004)Βραβείο ΤΕΙ Κρήτης (2005)Βραβείο International Lions (2006)Βραβείο XENIA (2006)Βραβείο “Αριάδνη” από την Παγκρητική Ένωση Αμερικής (2009)Εκλέγεται Αντιπρόεδρος του διεθνούς τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης (AICA).Εκλέγεται Ελληνίδα υποψήφια για τον τίτλο “Γυναίκα της Ευρώπης” (1997).Διορίζεται Αν. Υπουργός Πολιτισμού της Υπηρεσιακής Κυβέρνησης (Σεπτ. 2015).