Η άνοδος και η παρακμή ενός σουλτάνου

Attikipress.gr |Ηλεκτρονική ενημέρωση.

Μετά από μια εικοσαετία κυρίαρχης παρουσίας στην κεντρική πολιτική σκηνή της Τουρκίας φαίνεται πως ήρθε η ώρα για την αναπόφευκτη παρακμή και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πολιτικός, που ξεκίνησε από δήμαρχος Κωνσταντινούπολης για να καταλήξει, μετά από πολιτικές μεθοδεύσεις και μακιαβελισμούς και αφού επιβίωσε κυριολεκτικά από πραξικόπημα εναντίον του, πρόεδρος της χώρας του, έχει αναμφίβολα βάλει τη σφραγίδα του στη σύγχρονη Τουρκία.

Αφού πήρε μια δυτικά προσανατολισμένη δημοκρατία, τη μεταμόρφωσε αργά και σταθερά σε μια ισλαμική δημοκρατία καταπνίγοντας απροκάλυπτα κάθε αντίδραση, ακόμη και του θεματοφύλακα της κεμαλικής παράδοσης στρατού. Βέβαια τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε καταστεί εφικτό, αν δεν επιτύγχανε μια θεαματική άνοδο της τουρκικής οικονομίας, γεγονός που του εξασφάλισε την αμέριστη στήριξη των λαϊκών στρωμάτων.

Αυτό όμως ακριβώς ο τομέας φαίνεται πως θα είναι και η νέμεσή του. Κι αυτό διότι από τον περασμένο Ιανουάριο η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Σίγουρα η ασταθής παγκόσμια οικονομική συγκυρία και η άνοδος επιτοκίων στις ΗΠΑ έχουν παίξει τον ρόλο τους γι’ αυτό. Ωστόσο, ο κυρίαρχος λόγος φαίνεται πως η είναι η συγκρουσιακή τροχιά που έχουν πάρει οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις εδώ και αρκετό καιρό.

Η Τουρκία, πιστή στο δόγμα του στρατηγικού βάθους, όπως αυτό διατυπώθηκε από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Αχμέτ Νταβούτογλου, επιχείρησε να ενδυθεί τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης, γεγονός που την έφερε σε προστριβές με τις ΗΠΑ. Η εισβολή στη Συρία, η έμμεση στήριξη του ISIS, ο εναγκαλισμός με τη Μόσχα, η πίεση προς την Κύπρο για τους υδρογονάνθρακες, ο περιορισμός των χρήσεων της αμερικανικής βάσης του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία και κυρίως οι «αψιμαχίες» με το Ισραήλ επιδείνωσαν τις σχέσεις των δύο χωρών.

Κοντά σε αυτά και η υπόθεση της κράτησης του Αμερικανού πάστορα στην Τουρκία, που παρόλο που ήταν ήσσονος σημασίας απέκτησε συμβολικές διαστάσεις, κλιμάκωσε την πολιτική διένεξη ΗΠΑ-Τουρκίας, δίνοντας στην τουρκική λίρα, που ούτως ή άλλως είχε πάρει την κάτω βόλτα, τη «χαριστική βολή», συμβάλλοντας στην περαιτέρω υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος.

Από την πλευρά τους οι Τούρκοι πολίτες ευελπιστούν για την εκτόνωση της κατάστασης που προφανώς θα ανακουφίσει την πίεση στο εθνικό τους νόμισμα. Ωστόσο, δεν φαίνεται στον ορίζοντα μια πιθανή λύση, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει να αψηφά τις εκκλήσεις για υιοθέτηση έκτακτων μέτρων που θα στήριζαν τη λίρα και θα ανέκοπταν την εκροή κεφαλαίων από τη χώρα.

Αντιθέτως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει τη μανιχαϊστική ρητορική του για καλή Τουρκία και κακή Δύση, επικαλούμενος τον Αλλάχ και ενορχηστρώνοντας αντιδράσεις και διαμαρτυρίες των οπαδών του, που καίνε αμερικανικά δολάρια. Οι αγορές όμως δεν αναγνωρίζουν ούτε θεούς, ούτε δαίμονες και οι επενδυτές στέκουν αμήχανοι μπροστά σε αυτές τις δηλώσεις.

Στην πραγματικότητα, η Τουρκία είναι μία από τις πιο ευάλωτες οικονομίες. Τα τελευταία χρόνια, πολλές τουρκικές εταιρείες προσπάθησαν να χαμηλώσουν το κόστος δανεισμού τους, παίρνοντας δάνεια σε ξένο νόμισμα. Οι διεθνείς παρατηρητές ανησυχούν πως τώρα δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν αυτά τα δάνεια, καθώς οι πελάτες πληρώνουν με τουρκική λίρα. Με τον πληθωρισμό σε διψήφιο νούμερο, η πτώση της τουρκικής λίρας αναμένεται να κάνει τα εισαγόμενα προϊόντα πολύ πιο ακριβά στην Τουρκία.

Η Τουρκία θα μπορούσε να ζητήσει μία «ένεση» ρευστότητας από εξωτερική πηγή, ωστόσο, οι εναλλακτικές της είναι περιορισμένες. Σε αντίθεση με την Ελλάδα και το πρόγραμμα διάσωσης, η Τουρκία δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι, ασφαλώς, ούτε της Ευρωζώνης. Που σημαίνει πως ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ούτε οι χώρες του πλούσιου ευρωπαϊκού Βορρά είναι διατεθειμένες να βάλουν «το χέρι στην τσέπη».

Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την κρίση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, όπου στο πρόσωπο του Τραμπ ο Ερντογάν βρήκε τον δάσκαλό του στην αδιαλλαξία, ίσως σηματοδοτήσει ραγδαίες εξελίξεις γεωπολιτικών διαστάσεων στη γειτονιά μας, καθώς το ερντογανικό οικοδόμημα μοιάζει να καταρρέει χάνοντας τα βασικά στηρίγματά του.

Δείτε ακόμη:

Το άρθρο Η άνοδος και η παρακμή ενός σουλτάνου εμφανίστηκε πρώτα στο Alphafreepress.gr.