Επιτέλους ένας κωμικός Τσέχωφ

«Δεν καταλαβαίνω τι γίνεται. Το έργο δεν παίζεται με αυτό το ανέβασμα», έλεγε στις 17/1/1904 ο Άντον Τσέχοφ κατά την πρεμιέρα του «Βυσσινόκηπου», σε σκηνοθεσία Στανισλάφκσι. Είχε τονίσει άπειρες φορές ότι αντιλαμβανόταν το έργο ως κωμωδία, σχεδόν «φάρσα», ενώ ο σκηνοθέτης έβλεπε σ’ αυτό ένα κοινωνικό δράμα.

από την Ηρώ Μητρούτσικου

Βυσσινόκηπος

Έγραψα στο προηγούμενο άρθρο για την παράσταση «Κίεβο» στο Επί Κολωνώ, ένα έργο διασκευή του Βυσσινόκηπου και συγχρόνως και η ιστορία της εξέλιξής του. Χρειαζόταν, όμως,

διασκευή ο Βυσσινόκηπος για να μας μιλήσει για το σήμερα; Βλέποντας το αυθεντικό κείμενο στη μεγάλη σκηνή του Θεάτρου του Ν. Κόσμου συνειδητοποιείς την σύνδεση του έργου με το σήμερα. Μια παρηκμασμένη κοινωνία στο τέλος της, με αδρανείς πολίτες να παρακολουθούν, απλά, το καινούργιο που εισβάλλει. Σας θυμίζει τίποτα; Μήπως η Ρωσία των αρχών του 20ου αιώνα έχει σχέση με την Ελλάδα έναν αιώνα μετά; Μήπως το κόψιμο του βυσσινόκηπου θυμίζει όχι μόνο την αντιπαροχή του 1960, αλλά και το σημερινό ξεπούλημα περιουσιών; Ένα «σάπιο» εξοχικό σπίτι στην ρώσικη επαρχία πρόκειται να γκρεμιστεί, γιατί οι ιδιοκτήτες του αρνούνται να κουνήσουν ακόμα και το δαχτυλάκι τους για να δουλέψουν ή έστω για να σώσουν το κτήμα τους. Αρκούσε μια λέξη της Αντρέγεβνα, για να σωθεί ο πανέμορφος βυσσινόκηπος, που αναφέρεται ακόμα και στο «Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν» της Ρωσίας (μια και αριθμούσε και άπειρα στρέμματα), αλλά εκείνη προτιμά να συνεχίζει να ζει, έστω για έναν μήνα ακόμα, μέσα σε ψευδαισθήσεις, παρά να δει την καταστροφή που της χτυπά την πόρτα... Συνεχίζει να σκορπά ότι έχει πάνω της, παρότι ξέρει οτι δεν υπάρχουν πια λεφτά και ζει με δανεικά... Η ψευδαίσθηση είναι τόσο ζωτική, αλλά συγχρόνως και αδιέξοδη. Κι όμως, κάθε φορά που πάνε να της μιλήσουν, τους αγνοεί επιδεικτικά!
Ο Βυσσινόκηπος πρόκειται να κοπεί και να χαθεί, γιατί δεν είναι πια «αποδοτικός», οι «γερασμένοι» και παρηκμασμένοι αστοί θα φύγουν, η εποχή της πολυτέλειας και της ανεμελιάς έχει παρέλθει. Μια νέα κοινωνική τάξη αναδύεται: οι πρώην άξεστοι και απαίδευτοι χωριάτες είναι εργατικοί και με όραμα για ένα καλύτερο και δικαιότερο αύριο. Ο καινούργιος κόσμος αναδύεται στο πρόσωπο του πρακτικού Λοπάχιν, ο παλιός καταποντίζεται.
Ο Παντελής Δεντάκης σκηνοθετεί έναν διαφορετικό Τσέχωφ. Το μεγαλύτερο μέρος της παράστασης είναι σαν ένα πάρτυ που δεν τελειώνει ποτέ! Αυτό, δηλαδή, που πίστευαν, οι ήρωες του έργου ότι συμβαίνει. Οι ήρωες εισβάλλουν στην σκηνή, εκ Παρισίων, φωνάζοντας και τραγουδώντας, αναστατώνοντας την ηρεμία και την τάξη της εξοχικής αυτής πόλης. Το ξέφρενο πάρτυ έχει αρχίσει, αλλά τί γιορτάζουν; Αν και είναι δύο το βράδυ θα αργήσουν πολύ να κοιμηθούν. Η εξαιρετική Κατερίνα Λυπηρίδου, ως Λιουμπόβ Αντρέγεβνα, ορίζει που και πότε θα κάτσει ο καθένας, πότε θα σταματήσει αυτό το πάρτυ ή ο χορός. Και, φυσικά, μέσα σε όλον αυτόν τον παροξυσμό, αρνείται, με πολύ χάρη, να ακούσει τον κώδωνα του κινδύνου... Ο μόνος λογικός σε όλο το έργο, ο μόνος που δεν διασκεδάζει, ο μόνος που δεν παρασύρεται από την φρενίτιδα της οικοδέσποινας είναι ο Λοπάχιν, γιος υπηρετών, ο οποίος, πια, έχει εξελιχθεί σε μεγαλοεπιχειρηματία!
Ο Δεντάκης με σεβασμό στο κείμενο, έστησε μια εξαιρετική παράσταση σε μια μεγάλη άδεια σκηνή. Μερικές καρέκλες στήνονται και ξεστήνονται (σε διάφορες θέσεις, ποτέ όμως αντικριστά, μια και δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των ηρώων), υποδέχονται και ξεπροβοδίζουν τους ιδιοκτήτες, και μερικές βαλίτσες σηματοδοτούν το ταξίδι, ή το τέλος.
Οι κωμικοί, σχεδόν γελοίοι, χαρακτήρες του Βυσσινόκηπου, συναισθηματικά ανάπηροι, καταντούν στο τέλος τραγικοί και ακόμα και την ημέρα του πλειστηριασμού του κτήματος τους διοργανώνουν εξαντλητικό πάρτυ, ενώ ουσιαστικά δεν έχουν να φάνε! Μια παράσταση με απίστευτη ενέργεια και ομαδικό πνεύμα, που σε κρατάει στο κάθε της λεπτό. Η Αγγελική Στελλάτου που επιμελείται την κίνηση και ο Σάκης Μπιρμπίλης τους φωτισμούς έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά. Ακόμα πιο υπέροχοι και ακούραστοι, οι ηθοποιοί, οι οποίοι τα δίνουν όλα πάνω στην σκηνή. Η Λυπηρίδου λάμπει ως απόλυτη αρχόντισσα στο σπιτικό της.
Ο εργατικός Λοπάχιν, είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού και ο σκηνοθέτης, πολύ σωστά ανέδειξε την προσμονή του στην αρχή του έργου και τον έρωτα που τρέφει αυτός ο ήρωας για την Αντρέγεβνα. Όμως ο, πάντα καλός, Μάκης Παπαδημητρίου, αυτή την φορά με απογοήτευσε. Ο αρχικός του μονόλογος ήταν σαν μιλά κάποιος, που όχι απλά δεν πιστεύει αυτά που λέει, αλλά δεν είναι καν ηθοποιός! Επίσης, συχνά, κατά την διάρκεια του έργου αισθανόμουν ότι απλά λέει λόγια. Ωστόσο, η παράσταση είναι εξαιρετική και, επιτέλους, βλέπουμε έναν Τσέχωφ, όπως ίσως θα το ήθελε κι εκείνος... Μην το χάσετε. Θέατρο Ν.Κόσμου, Δευτερότριτα (metro Συγγρού-Φιξ)

Τρεις και ο κρίνος

Μια σατιρική μαύρη κωμωδία, με έξτρα σουρεαλιστική διάθεση, που σχολιάζει καυστικά τόσο τα αιώνια αναπάντητα ερωτήματα ως προς τα κλισέ της θρησκείας, όσο και την τραγελαφική κατάσταση, οικονομική και μη, της σύγχρονης Ελλάδας. Η Αγία-Τριάς: ο θεός στην θηλυκή του έκδοση (γιατί, όπως λέει, το γυναικείο φύλο είναι στην μόδα), το περιστέρι-Άγιο πνεύμα και το Αίμα του Θεού, δηλ. ο Χρηστός, αποφασίζουν ότι ήρθε η ώρα για την Δευτέρα Παρουσία. Οι συμβάσεις, όμως, των αγγέλων έχουν λήξει, λεφτά δεν υπάρχουν, όποτε αποφασίζουν να προσλάβουν ηθοποιούς! Κι η μόνη χώρα που οι ηθοποιοί δουλεύουν τσάμπα είναι η Ελλάδα. Έτσι, κατεβαίνουν στη γη, με σκοπό να διαμείνουν στο τεράστιο ξενοδοχείο του Αγίου Όρους, αλλά τα πράγματα στη γη, και ειδικά στην Ελλάδα, δεν είναι και τόσο ιδανικά!!! Τρία νέα κορίτσια, η ομάδα: «Εμείς οι τρεις», με απίστευτα κουστούμια, κομμώσεις και τρομερή ενέργεια, κάνουν μια «θεϊκή» devised παράσταση στο bar Λάσπη, για όλες τις Τετάρτες του Φλεβάρη στις 9 και μάλιστα με ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟ! Ξεχωρίζει η εξαιρετική Τσαμπίκα Φεσάκη, καθώς και η Ρεγγίνα Λεβεδιάνου. ΛΑΣΠΗ, Μ.Αλεξάνδρου 125 & Ευρυμέδοντος (metro Κεραμεικός). Είσοδος ελεύθερη.