Είμαστε σκλάβοι;

Από τη Μαρίτα Μελέτη

«Είμαστε σκλάβοι στο κεφάλαιο. Τρέμουμε όταν δείχνει να έχει προβλήματα. Χαιρόμαστε, όταν αυξάνεται και θριαμβεύει. Ποιος θα μας ελευθερώσει; Μήπως θα έπρεπε να δοκιμάσουμε να το κάνουμε μόνοι μας; Αν όχι, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωρίσουμε αυτούς που το υπηρετούν και να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο το κάνουν». Με αυτά τα λόγια ο Κώστας Γαβράς μιλά για τις προθέσεις της νέας του ταινίας «Το Κεφάλαιο», την «οικονομική κατάσταση» που μοιάζει κάτι υπερβολικά αόριστο για να ελέγχει τις ζωές τόσων ανθρώπων με τόσο άμεσα τρόπο. Ας είμαστε

Το Κεφάλαιο (Le Capital)

(Θρίλερ, 2012, Διάρκεια: 114') Γαλλική ταινία σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά, με τους Γκαντ Ελμαλέ, Νατάσα Ρενιέ, Γκάμπριελ Μπερν, Σελίν Σαλέτ.

Επτά χρόνια μετά το «Τσεκούρι» ο Κώστας Γαβράς μας εισάγει για μια ακόμη φορά στον κόσμο του καπιταλισμού. Ο τίτλος δεν είναι δανεισμένος απευθείας από τον Μαρξ, αλλά από το μυθιστόρημα του Στεφάν Οσμόν «Το κεφάλαιο» (Le capital), που κυκλοφόρησε το 2004 και φιλοδοξεί να αναλύσει μέσα σε δύο ώρες τους οικονομικούς και πολιτικούς μηχανισμούς που κινούν τον σύγχρονο κόσμο. Αυτό που πήρε μια ολόκληρη ζωή στο Μαρξ, δηλαδή.
Η ιστορία ξεκινά όταν ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του τραπεζικού κολοσσού Phenix αποσύρεται για λόγους υγείας και τη θέση του αναλαμβάνει το νεαρό, άκρως επικοινωνιακό και φιλόδοξο στέλεχος Μαρκ Τουρνέιγ. Προσπαθώντας να επιβιώσει σε έναν κόσμο ραδιουργιών και αόρατων απειλών, θα αποδεχτεί τους όρους του παιχνιδιού και θα αποδειχτεί… καπιταλιστικότερος των σκληρότερων καπιταλιστών αντιπάλων του.
Ο κόσμος που περιγράφει σε αυτή του την ταινία ο Γαβράς έχει μια διαφορετική αντίληψη για την φύση του χρήματος. Έτσι μέσα από την ιστορία του Μαρκ Τουρνέιγ, του ανθρώπου που πέφτει στην μεθυστική παγίδα του, μάς δείχνει τα παρασκήνια ενός κόσμου που απέχει πολύ από τον δικό μας, μα τον ελέγχει απόλυτα.
Ο πήχης μπαίνει αρκετά ψηλά για τα δεδομένα ενός σατιρικού οικονομικού θρίλερ, που παρουσιάζει τη σταδιακή μετατροπή ενός μεγαλοστελέχους πολυεθνικής σε αδίστακτο αφεντικό, επιχειρώντας να συνταιριάξει το ψυχολογικό-ρομαντικό στοιχείο με την επεξήγηση σύνθετων καπιταλιστικών μηχανισμών. Το ύφος της ταινίας είναι πολύ κοντά σε εκείνη του «Τσεκουριού», αλλά με ένα σενάριο λίγο πιο διδακτικό και προβλέψιμο. Σασπένς και χιούμορ επιστρατεύονται από τον Γαβρά, ο οποίος σκηνοθετεί ένα οικονομικό θρίλερ, έχοντας στον πρωταγωνιστικό ρόλο τον κωμικό Καντ Ελμαλέ, συνδυάζοντας έτσι γοητεία και κυνισμό. Η κριτική που καταλήγει να ασκεί η ταινία είναι περισσότερο οξεία και οργισμένη παρά νηφάλια, χρωστώντας τις όποιες αισθητικές αρετές της κυρίως όχι μόνο στην ερμηνεία του Ελμαλέχ, αλλά και στην εύστοχη φωτογραφία του Ερίκ Γκοτιέ και στο επιθετικό στυλ που επιβάλλει το μοντάζ.
Επίκαιρη και φυσικά όπως πάντα πολιτική, η ταινία του Γαβρά συμμετείχε στο διαγωνιστικό του Σαν Σεμπαστιάν, προβλήθηκε στο φεστιβάλ του Τορόντο, καθώς και στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης στην ελληνική της πρεμιέρα.

Οι Διώκτες του Εγκλήματος (The Gangster Squad)

(Αστυνομική, 2013, Διάρκεια: 113') Αμερικανική ταινία σε σκηνοθεσία Ρούμπεν Φλάισερ, με τους Ράιαν Γκόσλινγκ, Τζέιμς Μπρόλιν, Σον Πεν, Έμα Στόουν, Νικ Νόλτε.

Στο Λος Άντζελες του 1949 ο αδίστακτος Μίκι Κόεν είναι ο βασιλιάς του εγκλήματος. Καθώς η διεφθαρμένη αστυνομία είναι ανίκανη να τον αντιμετωπίσει «στα ίσα», ο αρχηγός της αναθέτει στον σκληροτράχηλο Τζον Ο’Μάρα να οργανώσει μια μυστική ομάδα κρούσης με αστυνομικούς της πιάτσας. Προσπάθεια αναβίωσης του γκανγκστερικού φιλμ νουάρ της δεκαετίας του ’40. Μόνο που πέρασε και δεν ακούμπησε! Είναι από τις ταινίες που δεν έχουν να πουν τίποτα με πολυχρησιμοποιημένες ατάκες, χαρακτήρες άχρωμους και άγευστους και χιούμορ για τα γουναρικά «Χουντάλας», που φορούν οι γυναικείοι χαρακτήρες.