«ΜπΑΤσος» – Ένας αστυνομικός, που μετατρέπεται σε ήρωα αρχαιοελληνικής τραγωδίας

Tου Κώστα Νταλιάνη

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο φαύλος κύκλος της βίας σε όλες τις μορφές της – κρατική, αστυνομική, κοινωνική, οικογενειακή, διαπροσωπική – βρίσκεται στο επίκεντρο του βαθιά πολιτικού έργου του Felix Estaire «ΜπΑΤσος».
Η πλοκή στρέφεται γύρω από την σχέση ενός πατέρα με την κόρη του. Από τη μια, έχουμε τον αστυνομικό πατέρα, χαρακτήρας βαθιά αντιφατικός και γι’ αυτό πολύ ενδιαφέρον. Όταν δεν βρίσκεται στην υπηρεσία του, είναι ένας άνθρωπος τρυφερός, ευαίσθητος και ιδιαίτερα στοργικός προς την κόρη του, την οποία

μεγαλώνει μόνος του. Η απουσία της μητέρας, αν και δεν σχολιάζεται καθόλου, είναι ιδιαίτερα ηχηρή. Όταν, όμως, βρίσκεται στην υπηρεσία του –στο ισπανικό αντίστοιχο των δικών μας ΜΑΤ – μεταμορφώνεται σε ένα σκληρό και ψυχρό «ρομπότ», έτοιμο να ασκήσει ωμή βία απέναντι σε οποιονδήποτε και σε οποιοδήποτε βαθμό, όπως ακριβώς έχει εκπαιδευτεί από το κράτος να κάνει.
Και από την άλλη, η κόρη του. Ένας χαρακτήρας υπερήφανος, επαναστατικός και με βαθιές πολιτικές ανησυχίες, χαρακτηριστικά, που την οδηγούν στο να γίνει ο χειρότερος εφιάλτης του αστυνομικού πατέρα της: μια σκληροπυρηνική πολιτική ακτιβίστρια και αγωνίστρια, που συμμετέχει δυναμικά σε συλλαλητήρια και διαδηλώσεις, τις οποίες, φυσικά, ο πατέρας της έχει εκπαιδευτεί να καταπνίγει με κυνισμό και αστυνομική βιαιότητα.
Η «συνάντησή» του με την κόρη του, εν ώρα καθήκοντος, με όλες τις τραγικές συνέπειες, που έχει αυτή η «συνάντηση» για την κοπέλα, οδηγεί τον πατέρα στο να χάσει απ’ τη ζωή του τα δύο μοναδικά πράγματα, που της δίνουν νόημα: τη σχέση του με την κόρη του και τη δουλειά του στο αστυνομικό σώμα.
Η υπηρεσία του, αυτή που με τόση θέρμη υπηρετούσε πιστά για τόσα χρόνια, τώρα τον αποβάλλει με συνοπτικές διαδικασίες και τον πετάει μακριά της σαν σκουπίδι, επειδή έκανε, ακριβώς, αυτό που τον είχε εκπαιδεύσει: άσκησε βία εν ώρα καθήκοντος. Αυτή η -άδικη γι’ αυτόν- εξέλιξη τροφοδοτεί ξανά το μίσος και τη ροπή του χαρακτήρα προς την τυφλή βία, μόνο που αυτή τη φορά και τα δύο στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις και κυρίως εναντίον του ίδιου του εαυτού του.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη σχέση πατέρα-κόρης σαν αφορμή, για να καταγγείλει την βία και το σύστημα, που εκπαιδεύει και χρησιμοποιεί ανθρώπους, για να την ασκούν. Κάποια στιγμή, ο αστυνομικός θα πει: «Πάντα πίστευα πως η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την αστυνομία για να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα», για να συνειδητοποιήσει στη συνέχεια πως τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι.
Το έργο πραγματεύεται, επίσης, το θέμα της ευθύνης, που έχει ο άνθρωπος, που εκτελεί μια εντολή: «Το να υπακούς σε διαταγές δεν σε ελαφραίνει από το ηθικό βάρος των πράξεών σου.», σημειώνει η κόρη του σε κάποια στιγμή.
Ειδικά προς το τέλος, το έργο αποκτά ηθικές διαστάσεις, που αγγίζουν την αρχαία ελληνική τραγωδία και αναδεικνύουν το χαρακτήρα του πατέρα σε έναν απολύτως τραγικό ήρωα, ο οποίος μετά την ύβρη, οδηγείται στην πτώση, ακολουθώντας πιστά το δραματουργικό πρότυπο του αρχαίου δράματος.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Η μετρημένη και ουσιαστική σκηνοθεσία της Κατερίνας Πολυχρονοπούλου αναμιγνύει επιτυχημένα τον θεατρικό ρεαλισμό με την κινηματογραφική ακρίβεια. Χρησιμοποιεί έξυπνα, σε κομβικά σημεία του έργου, live κάμερα και βιντεοσκοπημένες σκηνές από αυθεντικά συμβάντα αστυνομικής βίας, χωρίς να οδηγείται σε υπερβολές.
Πολύ δυνατή η ερμηνεία του Μπάμπη Χατζηδάκη, που, πραγματικά, δείχνει να «ζει» τον ρόλο του. Ερμηνεύει πειστικά και με ευαισθησία τις ψυχικές μεταπτώσεις και τις εσωτερικές συγκρούσεις του χαρακτήρα.
Η Άρτεμις Ορφανίδου, πολυκύμαντη και ουσιαστική, χειρίστηκε με μεγάλη ικανότητα τα υποκριτικά της μέσα, ενώ εναλλασσόταν άριστα τόσο στις διαφορετικές ηλικίες του ρόλου της κόρης, όσο και σε διαφορετικούς ρόλους (καθώς ερμηνεύει για λίγο και το ρόλο της ψυχολόγου).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Μια παράσταση, που μας αγγίζει όλους, γιατί ασχολείται με ένα παγκόσμιο, σύγχρονο κι επίκαιρο κοινωνικό θέμα, όπως είναι αυτό της βίας στους δρόμους.

Υ.Γ. Αν προσέξει κανείς τον τίτλο του έργου, τα κεφαλαία γράμματα σχηματίζουν την λέξη ΜΑΤ, τα αρχικά της Μονάδας Αποκατάστασης Τάξης.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Ο Félix Estaire είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας θεατρικών έργων. Γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1976. Έχει δουλέψει ως ηθοποιός σε περισσότερες από 30 θεατρικές παραγωγές. Έχει ιδρύσει τη δική του θεατρική ομάδα (ΤΑC), με την οποία, μέχρι σήμερα, έχει ανεβάσει 8 θεατρικές παραγωγές.
Ως θεατρικός συγγραφέας, εκτός από τον «Μπάτσο», έχει γράψει ακόμη 7 έργα. Το τελευταίο του, «Ραψωδία για έναν ψηλό άντρα», ανέβηκε τον περασμένο Νοέμβριο στο Εθνικό Θέατρο Μαδρίτης. Το 2010 απέσπασε το δεύτερο βραβείο θεατρικής συγγραφής (FATEX) για το έργο του «Η τριλογία των αθλημάτων». Επίσης, έχει κάνει θεατρικές διασκευές γνωστών θεατρικών έργων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται το «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν» του H. McCoy και το «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές» του Max Frisch.
Έχει σκηνοθετήσει περισσότερα από 25 έργα σε μεγάλες και μικρές θεατρικές σκηνές.
Ο Ισπανός συγγραφέας ήρθε στην Ελλάδα στις 14 Ιανουαρίου, για να συζητήσει τους προβληματισμούς και τα μηνύματα του έργου του με το κοινό της παράστασης.

«ΜπΑΤσος»
Συντελεστές παράστασης
Συγγραφέας: Félix Estaire
Μετάφραση: Κατερίνα Χριστοδούλου
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Πολυχρονοπούλου
Σκηνικά-κοστούμια: Αγγελίνα Παγώνη
Μουσική: Σταύρος Τσουμάνης
Κινησιολογία: Αναστασία Γεωργαλά
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας
Video Art: gcldp Γιώργος Συμεωνίδης, Άρτεμις Σταθάκου
Βοηθός Σκηνοθέτη/υπέυθυνος περιοδείας: Μάριος Παϊτάρης
Φωτογραφίες: Αγγελίνα Παγώνη
Ερμηνεύουν: Μπάμπης Χατζηδάκης, Άρτεμις Ορφανίδου

Θέατρο “Vault”
Μελενίκου 26, Βοτανικός
(7’ από το metro Κεραμεικός)
Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:00 (ως 25/2/2016)

Προτεινόμενες παραστάσεις που έχουμε δει:

“Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο” Θησείον ΣΚ 7
“Κόλχαας” του Κλάιστ «Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων» Τρίτες
«Σύντροφοι?» του Στρίντμπεργκ Τόπος Αλλού ΠΣΚ
“Σκοτεινές Γλώσσες” Πόρτα Τε-ΣΚ
«Παράσιτα», «Δάνειο» Θέατρο του Ν.Κόσμου
«Ρίζες» (ελεύθερη συνεισφορά) art63 Σάββατα
“Σταματία,το γένος Αργυροπούλου” Θέατρο του Ν.Κόσμου Τετ.-Κυρ
“Αγαπητή Ελένα” Επί Κολωνώ Πεμπ- Κυρ
“Intimate” 14η Μέρα ΣΚ 9.30
“Η Μεγάλη Χίμαιρα” Πορεία Τετ-Κυρ
“Αυγά Μαύρα” Θεατρική Σκηνή Τετ-Κυρ
“Οι 12 ένορκοι” Αλκμήνη Πεμπ- Κυρ
“Αγγέλα Παπάζογλου” Μεταξουργείο Παρασκευές
«Τα ραδίκια ανάποδα» Ήβη Τρίτες
«Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» Χώρα ΠΣΚ
«9:05 (εννέα και πέντε)» Διάνα Πεμπ-Κυρ
«Ακαταμάχητοι λεβέντες» Αλκμήνη Κυρ. 9.30
«Χορός του Θανάτου» Εμπορικόν Τετ-Κυρ.
«Το δέντρο του Οιδίποδα» Θησείον Δευτ-Τρ
«Άγριος Σπόρος» Επί Κολωνώ Σαββ-Τρ
«Μαζώχτρα» Μικρό Γκλόρια Δευ-Τρ
«Μπιλ & Λου» Skrow ΠΣΚ
«Το παιχνίδι των Κράουζερ» (ελ.συνεισφορά) Φάμπρικα ΣΚ
«Interview» (ελευ.συνεισφορά) Φάμπρικα Παρασκευές
«Καταλόγια» Vault Κυριακές
«Ο γάμος του Φίγκαρο» Μέγαρο Μουσικής Τετ-Κυρ
«Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή» Τέχνης-Φρυνίχου Δευτ, Τρ, Σαββ
«Τα Δεκανίκια» Olvio ΣΚ 9.30
«Μια υπέροχη Κυριακή» Φούρνος Δευτ-Τρ