O Banksy και το «τέρας» της μοντέρνας τέχνης

Του Αλέξανδρου Ραπτοτάσιου 

Banksy: Η τέχνη στον δρόμο (Exit through the Gift Shop) 

Το «Exit through the Gift Shop» είναι ένα πανέξυπνο και αστείο ντοκιμαντέρ για την τέχνη του δρόμου (street art) και για τη θέση της μοντέρνας τέχνης στον δυτικό πολιτισμό. Η παραγωγή και η σκηνοθεσία είναι του πασίγνωστου καλλιτέχνη δρόμου Banksy, ο οποίος, εντέχνως, καταγράφει την πορεία του Τέρι Γκέτα από άγνωστο ερασιτέχνη κινηματογραφιστή σε αστέρα της μοντέρνας τέχνης. 

Η ιστορία ξεκινάει πολύ απλά, με τον Τέρι Γκέτα να μας συστήνεται

ως μποέμικος ιδιοκτήτης καταστήματος ρούχων στο Λος Άντζελες, ο οποίος έχει από μικρός πάντα αγκαλιά μια βιντεοκάμερα και καταγράφει το κάθε τι που του συμβαίνει. Στη συνέχεια θα αρχίσει να ακολουθεί και να κινηματογραφεί γνωστούς καλλιτέχνες δρόμου της περιοχής και σιγά σιγά θα κερδίσει την εμπιστοσύνη του χώρου της street art, ώστε να γνωρίσει και να καταγράψει και τον Banksy. Σε αυτό το πρώτο μέρος υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα καταγραφή ζωντανής -και παράνομης- δημιουργίας γκραφίτι σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως και περιστατικών με την αστυνομία.

Στο δεύτερο μέρος, όμως, έρχεται η έκπληξη. Ο γκαφατζής και οπορτουνίστας Τέρι ενθαρρύνεται από τον Banksy να ασχοληθεί ο ίδιος με την τέχνη του δρόμου. Αυτό που ακολουθεί είναι μία μεγάλη φάρσα προς την ίδια την καλλιτεχνική σκηνή της μοντέρνας τέχνης. Ο Τέρι, αντιγράφοντας όλους τους καλλιτέχνες που ήξερε, δημιουργεί μία τεράστια σούπα από έργα τέχνης-φανφάρες και τα εκθέτει σε μία ακόμα πιο πομπώδη εκδήλωση. Από ένας -άσχετος με την τέχνη- οικογενειάρχης με αστεία γαλλική προφορά, εξελίσσεται εν μία νυκτί σε πρωτοποριακό καλλιτέχνη, που πουλάει έργα του για εκατομμύρια και κάνει τους πάντες να τον παίρνουν στα σοβαρά. 

O Bansky συνέλεξε το υλικό που τράβαγε ο Τέρι για χρόνια και το συνδύασε με συνεντεύξεις και δικό του υλικό για να φτιάξει αυτό το πρωτότυπο ντοκυμαντέρ, που ήταν υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ το 2011. Η ταινία έχει μία από αυτές τις ιστορίες που είναι τόσο περίεργες, ώστε αποκλείεται να είναι φτιαχτές. Ο Banksy μέσα από τα αποσπάσματα του ντοκιμαντέρ προσπαθεί να δικαιολογηθεί για τη συμβολή του στο έργο του Τέρι, αλλά και να σταθεί απέναντι στην εμπορευματοποίηση του έργου του ίδιου, κάτι για το οποίο έχει κατηγορηθεί από άλλους καλλιτέχνες του χώρου. Η άβολη στάση του Banksy και των άλλων καλλιτεχνών, που βοήθησαν στη δημιουργία αυτού του «τέρατος», είναι εμφανής στις συνεντεύξεις που δίνουν, κάτι που ενισχύει το σχόλιο της ταινίας πάνω στη δύναμη του μάρκετινγκ, της μοντέρνας τέχνης και του «φαίνεσθαι». 

Αξίζει να τη δείτε, καθώς είναι αστεία και αυθεντική, και είναι πραγματικά διασκεδαστικό να βλέπεις ένα λαμόγιο να ξεπαραδιάζει κάθε, δήθεν φιλότεχνο, συλλέκτη του Λος Άντζελες. 

Cloud Atlas (Ο Άτλας του ουρανού) 

Πολυαναμενόμενη ταινία που σκηνοθετούν τα αδέλφια Γουατσόφσκι (The Matrix, V for Vendetta) και ο Τομ Τάικερ (Τρέξε Λόλα, Τρέξε) και μόλις έκανε πρεμιέρα στην Ελλάδα. Η ιστορία, ένα φιλ