Προκρούστης: Από το μυθικό τέρας ως τους σύγχρονους μιμητές του

Γράφει ο Γιώργος Πατσόπουλος

Τον μυθικό Προκρούστη ή Δαμάστη θυμίζει η νοοτροπία του αντιπροσωπευτικού σύγχρονου πολιτικού και των εκπροσώπων του κρατικού μηχανισμού.

Φαίνεται ότι η ισοπεδωτική λογική και ο αντίστοιχος τρόπος σκέψης για την εξίσωση των πάντων είναι βαθιά ριζωμένα στις κληρονομικές ιδιότητες που έχουν οι απόγονοι του αρχαίου τέρατος. Εξάλλου, πώς αλλιώς θα κυκλοφορούσε ο μύθος αν δεν συμβόλιζε κάποια ζοφερή πραγματικότητα!

Παρατηρήστε αξιοθαύμαστες αντιστοιχίες:

- Προκρούστης: οι σύγχρονες κυβερνήσεις.

- Πρρούστεια κλίνη:

ο αδηφάγος δημόσιος τομέας. Ολα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ατελείωτες ανάγκες του. Ο ίδιος δεν περιορίζεται ποτέ.

- Διερχόμενοι πολίτες-θύματα: ιδιωτικές επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, μικροομολογιούχοι, επαγγελματίες.

Και βέβαια σκεφτείτε την επανάληψη όχι μόνο της ιστορίας αλλά και της μυθολογίας. Με μεγάλη μας λύπη συνεχώς διαπιστώνουμε ότι οι εκπρόσωποί μας μόνο τη μαύρη πλευρά των μύθων μπορούν να αντιγράψουν από την ένδοξη αρχαιότητα.

Συνεχίζουμε τις μακάβριες αντιστοιχίες:

- Ακρωτηριασμός: μείωση συντάξεων, PSI ομολόγων, μείωση ασφαλιστικών δικαιωμάτων.

- Τέντωμα: επιβολή νέων φόρων, χαράτσι, έκτακτες εισφορές, αναζήτηση ποσών που δεν υπάρχουν. Η προκρούστεια λογική του τεντώματος και του ακρωτηριασμού δεν είναι για τον οπαδό της δολοφονία. Οι εκτελεστές νομίζουν ότι είναι ευεργέτες, ότι παράγουν ένα ιδιότυπο είδος καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η προσαρμογή, το ταίριασμα, η ισοπέδωση, η κατάργηση του διαφορετικού, η ομοιομορφία. Σωστά είναι για τη διεστραμμένη λογική τους: αφού εξισώνουν τα πάντα, αφού προσαρμόζουν τα πάντα στις δικές τους ελαττωματικές κλίνες. Ασφαλώς για το γεγονός ότι το υπερβολικό τέντωμα ή ο ακρωτηριασμός προκάλεσε τον θάνατο του απροσάρμοστου και κακομαθημένου διαβάτη, ουδεμία ευθύνη φέρει ο εκτελεστής της δαμάστειας προσαρμογής. Η εξίσωση πραγματοποιήθηκε, η ισοπέδωση επιτεύχθηκε, ο πελάτης φταίει που απεβίωσε! Το ίδιο εξάλλου έλεγε και ο Ανατολίτης Χότζας: εγώ τον γάιδαρό μου με επιτυχία τον έμαθα να μην τρώει! Για το ότι ψόφησε φταίει ο ίδιος!

Ολες οι αξίες ή τεντώνονται ή ακρωτηριάζονται στο σύγχρονο χειρουργείο της νέας τάξης. Σύμπτωμα διαστροφής ή ανικανότητας; Ή μήπως και τα δύο; Οι διαχρονικοί αντιγραφείς της προκρούστειας λογικής, αυτό το μαζικό αρχέτυπο, έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά: είναι κυνικοί, προχειρολόγοι, επιλογείς της εύκολης λύσης, χωρίς φαντασία και έμπνευση, χωρίς δημιουργικές ικανότητες, χωρίς προσπάθεια, χωρίς αγώνα, λύτες εύκολων εξισώσεων, χωρίς μέλλον, χωρίς προοπτική, σπάταλοι για τα δικά τους, υπερβολικά τσιγκούνηδες για τους άλλους, δούλοι των εντυπώσεων, με απίστευτες εμμονές για τις επιλογές τους παρά τις διαψεύσεις της πραγματικότητας, εγκλωβισμένοι στη μοναδική τους ικανότητα: την καθημερινότητα του αποτυχημένου και άκομψου χειρουργού. Κοινώς, χασάπη. Πάνω απ’ όλα, δεν περιορίζονται στις ανήθικες πράξεις τους – είναι από τη φύση τους χωρίς καμία ηθική! Η ανικανότητά τους στη διαχείριση κρίσεων μετατρέπεται σε μίσος για τους πολίτες-θύματά τους! Στην ψυχολογία του βάθους: απεριόριστη τεμπελιά, ιδιαίτερα διανοητική.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας είχαμε όλο τον χρόνο να υποστούμε εξαιρετικά δείγματα προκρούστειας φιλοσοφίας και να μελετήσουμε τα επιτεύγματά της. Ας θαυμάσουμε δυο πρόσφατες ιστορίες και για να κρατάμε τις ισορροπίες, μία που πραγματοποιήθηκε και μία που ευτυχώς δεν πρόλαβε:

- Ιστορία πρώτη: Επιβολή «έκτακτης» εισφοράς στις επιχειρήσεις αιολικής ενέργειας με το γνωστό πολυνομοσχέδιο.

Οταν κάποιος κλάδος επενδύει, έχει προοπτική, παράγει έργο και αποτέλεσμα, και για το κράτος και για τους μετόχους έρχεται ο θυμός του κρατικού Δαμάστη να τον ισοπεδώσει προς το χειρότερο και να μετατρέψει τις επενδύσεις του σε ζημιογόνες, πραγματικότητα τόσο αγαπητή στην κρατικίστικη διαστροφή. «Αφού είμαι εγώ ο ίδιος προβληματικός, πώς είναι δυνατόν να μη γίνουν όλοι;»! Εκτός από τις άλλες ιδιότητές του, φαίνεται ότι διακατέχεται και από την αρετή, κατά τη γνώμη του, της ζηλοφθονίας! Οσο περισσότερο αξίζει κάτι, όσο η επιτυχία του ξεχωρίζει, τόσο πιο πολύ θα ακρωτηριαστεί μέχρι την τελική εξόντωση.

- Ιστορία δεύτερη: Προσπάθεια και μάλιστα με ύπουλο τρόπο -αξιοθαύμαστο δείγμα δημοκρατικών αρχών- να μειωθούν οι συντάξεις των νέων συνταξιούχων ασφαλιστικού οργανισμού κατά 35%. Εννοείται ότι για τα ασφάλιστρα ούτε λόγος: αυτά μόνο τεντώνονται! Το απόλυτο δείγμα ανικανότητας σε συνδυασμό με απίστευτη προχειρότητα και μεγάλη δόση αναλγησίας. Αλλά τι καλύτερο περιμένατε; Καθένας κάνει ό,τι μπορεί ανάλογα με το ηθικό και διανοητικό του επίπεδο, για να δικαιωθεί και το αρχαιοελληνικό «η πονηρία είναι αδελφή της μωρίας».

Με αυτόν τον τρόπο σταδιακά, αργά και σταθερά μας οδηγούν στην ισοπέδωση, στην προς τα κάτω εξίσωση, στην ταύτιση με τη μόνιμα προβληματική κρατικίστικη πραγματικότητα. Χωρίς διάκριση του καλού από το καλύτερο και του κακού από το χειρότερο. Ο,τι επιτυγχάνει στοχοποιείται και ακρωτηριάζεται. Ολα προσαρμόζονται, μόνο οι προκρούστειες κλίνες του Δημοσίου δεν αλλάζουν. Στο βάθος πρόκειται για μια νέα μορφή ολοκληρωτισμού, που μοιραία θα δημιουργήσει μια νεότερη προσμονή κάποιου μεσσία: θα οδηγήσει στην αναζήτηση ενός σύγχρονου Θησέα. Μοναδική μας ευχή και προσμονή: ο λυτρωτής-ημίθεος του μέλλοντος να ενσαρκωθεί στη μοναδική μας ελπίδα: στα όνειρα και τη δημιουργικότητα της Νέας Γενιάς. Μόνο οι νέοι μπορούν να εκδικηθούν τον Προκρούστη και να τον ταιριάξουν με τις δικές του κλίνες, όπως τελικά έγινε στον αρχαίο μύθο.