Έκθεση Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Εύσημα στην κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του ρατσισμού

Το φαινόμενο των «βίαιων συμπεριφορών» εναντίον των μεταναστών αναφέρεται ως μία από τις σημαντικότερες παραβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που καταγράφει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ετήσια βάση και αφορά την υφήλιο.

Επίσης τονίζεται ότι οι ελληνικές αρχές ασκούν «αποτελεσματικό έλεγχο» στα σώματα ασφαλείας ενώ αναφέρεται ότι υπάρχουν και καταγγελίες για παραβάσεις ορισμένων μελών των υπηρεσιών ασφαλείας. Πάντως η φετινή έκθεση για

την Ελλάδα είναι πανομοιότυπη με την περυσινή και το περιεχόμενό της είναι διαφορετικό σε ορισμένες επιμέρους εξελίξεις που αφορούν συμβάντα της περασμένης χρονιάς.

Στην έκθεση για το 2013, αναφέρονται οι συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης μεταναστών και στις ελληνικές φυλακές, οι κακοποιήσεις παράνομων μεταναστών, φυλακισμένων και διαδηλωτών, η δράση της «νεοναζιστικής» οργάνωσης Χρυσής Αυγής, τα φαινόμενα αντισημιτισμού και οι διακρίσεις εις βάρος των Ρομά.

«Η ελευθερία της έκφρασης στην Ελλάδα είναι θεσμοθετημένη και προστατεύεται» τονίζεται στην έκθεση και επισημαίνει ότι «υπήρξαν εξαιρέσεις» και γίνεται αναφορά σε φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις και σε συμπεριφορές μίσους.

Στην έκθεση μεταφέρονται και τοποθετήσεις για συγκεκριμένα γεγονότα και καταγγελίες από μέρους διεθνών οργανώσεων, όπως της Διεθνούς Αμνηστίας και της Human Rights Watch, ενώ τονίζεται ότι οι συνθήκες κράτησης σε φυλακές της Ελλάδας δεν ανταποκρίνονται στους διεθνείς κανόνες, ούτε και στους ελληνικούς νόμους.

Στην εισαγωγή της έκθεσης αναφέρεται ότι παρατηρήθηκαν προβλήματα σε κάποιος τομείς όπως: κακές συνθήκες κράτησης μεταναστών, διακρίσεις σε βάρος των Ρομά, εκμετάλλευση ανήλικων Ρομά, ορισμένοι νομικοί περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης, περιορισμοί και διοικητικά εμπόδια σε βάρος μη ορθοδόξων, παράνομη διακίνηση προσώπων, κατηγορίες για υπερβολική χρήση βίας εναντίον διαδηλωτών, κάποια φαινόμενα αντισημιτισμού, αδυναμία παροχής επαρκούς προστασίας ασύλου στους πρόσφυγες. Επίσης αναφέρονται και «κρούσματα απρόκλητης ρατσιστικής βίας εναντίον μεταναστών και ατόμων που γίνονται αντιληπτοί ως ξένοι».

Η εισαγωγή καταλήγει με τη επισήμανση ότι «η κυβέρνηση έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη δίωξη και τιμωρία των παραβατών, είτε αυτοί ανήκαν στις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας είτε αλλού στη διοίκηση».

Στο κεφάλαιο της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περί σεβασμού της ακεραιότητας του ατόμου, παρατηρείται μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών κακομεταχείρισης μεταναστών στα αστυνομικά τμήματα και περιστατικά βίαιης μεταχείρισης άλλων κρατουμένων. Επιπροσθέτως επαναλαμβάνονται οι αναφορές σε άσχημες συνθήκες κράτησης σε φυλακές και κρατητήρια της χώρας που δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα, ιδίως σε ότι αφορά την «απαράδεκτη κατάσταση παρατεταμένου συνωστισμού και άθλιων συνθηκών σε υποστελεχωμένα κέντρα κράτησης μεταναστών».

Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με τον συνωστισμό στις φυλακές αναφέρεται ότι η συνολική χωρητικότητα είναι 9.886 φυλακισμένοι, ο αριθμός των τελευταίων ανήλθε τον περασμένο Σεπτέμβριο σε 13.139, με αποτέλεσμα να υπάρχει «ανθρωπιστική κρίση, τόσο στο σωφρονιστικό σύστημα, όσο και στα κέντρα υποδοχής μεταναστών».

Στο ίδιο κεφάλαιο με την υποενότητα «Εξαφανίσεις» γίνεται αναφορά στα παιδιά αλβανικής-αθιγγανικής καταγωγής που συνελήφθησαν από την αστυνομία και τα 502 από αυτά εξαφανίστηκαν. Ο υπουργός Δικαιοσύνης όπως τονίζεται στην έκθεση, ζήτησε τον περασμένο Αύγουστο από το Κοινοβούλιο άδεια για πρόσβαση σε πληροφορίες των δικαστικών Αρχών.

Στο κεφάλαιο περί σεβασμού των κοινωνικών ελευθεριών επαναλαμβάνεται ότι υπάρχουν ρυθμίσεις για την ελευθερία έκφρασης και την ανεξαρτησία ΜΜΕ στην Ελλάδα που γίνονται στην πράξη σεβαστές από την κυβέρνηση. Όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο κλείσιμο της ΕΡΤ με περιγραφή των γεγονότων. Μεταξύ άλλων αναφέρεται το περιστατικό με τα μέλη της Χρυσής Αυγής στο Νέο Ηράκλειο που επιτέθηκαν σε δημοσιογράφους, οι συλλήψεις φωτορεπόρτερ κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην Αθήνα και η δίωξη σε δημοσιογράφο που δημοσίευσε τη λίστα Λαγκάρντ.

Στο κεφάλαιο περί ελευθερίας της κίνησης και προστασίας των προσφύγων αναφέρεται το νέο σύστημα υπηρεσίας ασύλου που η κυβέρνηση εισήγαγε τον Ιούνιο με καθυστέρηση δύο χρόνων, σύμφωνα με την έκθεση, το οποίο παρουσιάζει μεγάλες βελτιώσεις σε σχέση με το προηγούμενο που ήταν, κατά γενική ομολογία, αναποτελεσματικό.

Στο κεφάλαιο περί διαφθοράς και διαφάνειας γίνεται εκτενής αναφορά στην ενδημική, όπως τη χαρακτηρίζει η οργάνωση Transparency International, διαφθορά στην Ελλάδα, η οποία δεν περιορίζεται στο δημόσιο τομέα. Ωστόσο, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της οργάνωσης αυτής, η Ελλάδα έχει ανέβει 14 θέσεις, ενώ έχουν ληφθεί μέτρα αντιμετώπισής της.

Στο κεφάλαιο περί διακρίσεων αναφέρεται περί αντισημιτισμού με αναφορές σε μεμονωμένες περιπτώσεις εκφράσεων αντισημιτισμού. Ωστόσο, προστίθενται μέτρα που έλαβαν διάφοροι φορείς (Δήμος της Αθήνας, Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία) ενάντια σε «ρατσιστικές πράξεις» της Χρυσής Αυγής και συμπαθούντων αυτή.

Στο κεφάλαιο για τις εθνικές και εθνοτικές μειονότητες επαναλαμβάνονται όπως στην περυσινή έκθεση οι αναφορές σε Έλληνες που αυτοπροσδιρίζονται ως Τούρκοι, Πομάκοι, Βλάχοι, Ρομά, Αρβανίτες ή Μακεδόνες, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούν πως πρέπει να αναγνωριστούν ως «μειονότητες» ή «γλωσσικές μειονότητες», αλλά η κυβέρνηση αναγνωρίζει ως μειονότητα μόνο τη μουσουλμανική.

Επίσης αναφέρεται ότι η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει τη σλαβική διάλεκτο της ΒΔ Ελλάδας ως «μακεδονική», ότι αξιωματούχοι και δικαστήρια δεν επιτρέπουν σε σλάβικες ομάδες να αυτοπροσδιορίζονται ως «Μακεδόνες» και ότι η έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ που έγινε τον Μάρτιο του 2009, έχει καλέσει την κυβέρνηση να απεμπλακεί από την διαμάχη για τον αν υφίσταται ή όχι «μακεδονική» ή τουρκική μειονότητα στην χώρα και να εστιάσει στα θέματα προστασίας δικαιωμάτων αυτο-προσδιορισμού και ελευθερίας έκφρασης, επιτρέποντας την χρήση των όρων «μακεδονικός» ή «τουρκικός» σε σωματεία και οργανώσεις.

Επικρίσεις του Στέιτ Ντιπάτρμεντ στην Τουρκία

Η έκθεση είναι έντονα επικριτική φέτος , όπως και άλλες χρονιές αναφορικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία ενώ γίνεται λόγος για παράνομες συλλήψεις και φυλακίσεις, βασανισμοί δημοσιογράφων,ακαδημαϊκών και ακτιβιστών.

Για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, αναφέρονται χαρακτηριστικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο κεφάλαιο για τις θρησκευτικές ελευθερίες.

Η έκθεση αναφέρει ως βασικά προβλήματα στον τομείς της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην χώρα, την παρεμβολή της κυβέρνησης στην ελευθερία του λόγου και της συνάθροισης και γίνεται ειδική αναφορά στη χρήση βίας για τη διάλυση των συγκεντρώσεων στο πάρκο Γκεζί και στις συλλήψεις μεγάλου αριθμού πολιτών και δημοσιογράφων.

Υπογραμμίζεται ότι υπάρχουν ασαφείς και γενικοί νόμοι που δημιουργούν κλίμα αδιαφάνειας και αδικίας στον τομέα της Δικαιοσύνης, καθώς και ελλιπής προστασία ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού, όπως οι γυναίκες και τα παιδιά. Τέλος, επισημαίνονται κατηγορίες για δολοφονίες από μέλη των Σωμάτων Ασφαλείας και ότι υπάρχουν ελάχιστες συλλήψεις και καταδίκες μελών των Σωμάτων Ασφαλείας για διαφθορά ή κακομεταχείριση.

Στην έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε παγκόσμιο επίπεδο αναφέρεται ότι σε πολλές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί αύξηση των κυβερνητικών παρεμβάσεων στις κοινωνίες πολιτών και στην ελευθερία της συνάθροισης και συνεταιρισμού ενώ υπάρχει αύξηση στον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Επίσης παρατηρείται σε πολλές χώρες έλλειψη λογοδοσίας από τις δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και έλλειψη αποτελεσματικής προστασίας εργατικών δικαιωμάτων. Τέλος, σημειώνεται η συνέχιση της περιθωριοποίησης ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων και ιδιαίτερα θρησκευτικών, εθνικών, των γυναικών και των παιδιών, των ομοφυλοφίλων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Δηλώσεις Τζον Κέρι για την έκθεση

Με αφορμή την δημοσίευση της έκθεσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο Κέρι δήλωσε ότι «μαζί με πολλές άλλες χώρες, οι ΗΠΑ επαναβεβαιώνουν την δέσμευσή τους για έναν κόσμο όπου ο κάθε πολίτης θα έχει το δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του ελεύθερα, χωρίς να υπόκειται σε διώξεις».

Ο ίδιος είπε επίσης ότι «το ιστορικό των ΗΠΑ, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν είναι τέλειο», προσθέτοντας στη συνέχεια ότι «έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε για να διασφαλίσουμε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Όσον αφορά τις χώρες με την μεγαλύτερη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ξεχώρισε την Ρωσία, την Συρία, την Κίνα και την Αίγυπτο για τη χρήση περιοριστικών νόμων, όπως είπε, με σκοπό την καταστολή της αντιπολίτευσης, μειονοτήτων και δημοσιογράφων.