Τα μισά άτομα με άσθμα δεν γνωρίζουν τη διάγνωσή τους: Tι συνιστούν οι ειδικοί

Το άσθμα είναι μια χρόνια αναπνευστική νόσος που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών και εκδηλώνεται με φλεγμονή και στένωση των μικρών αεραγωγών στους πνεύμονες.

Η φλεγμονή δυσχεραίνει την αναπνοή και μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως βήχας, συριγμός, σφίξιμο στο στήθος και δύσπνοια, τόσο σε κατάσταση ηρεμίας όσο και κατά την κίνηση.

Τα συμπτώματα μπορεί να δυσχεράνουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία του ασθενούς και να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις καθημερινές του δραστηριότητες όπως το περπάτημα ή το μπάνιο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τονίζει ότι «το άσθμα

είναι μια σημαντική μη μεταδοτική ασθένεια (ΜΜΚ) που επηρεάζει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες και είναι η πιο κοινή χρόνια ασθένεια μεταξύ των παιδιών».

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Άσθματος, η οποία τιμάται την πρώτη Τρίτη του Μαΐου, η Αργεντίνικη Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (AAAeIC) προωθεί τη διεθνή εκστρατεία που προωθείται από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα (GINA), με σύνθημα «Κάνοντας την εισπνεόμενη θεραπεία προσιτή σε όλους».

Στην Αργεντινή, περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 10% του πληθυσμού, σύμφωνα με την Αργεντίνικη Ένωση Αναπνευστικής Ιατρικής (AAMR).

Τα στοιχεία αυτά συμφωνούν με τις διεθνείς εκτιμήσεις που δείχνουν ότι η αναπνευστική νόσος προσβάλλει το 9% των παιδιών, το 11% των εφήβων και το 6,6% των ενηλίκων παγκοσμίως.

Μία από τις σημαντικότερες δυσκολίες στη θεραπεία του άσθματος είναι ότι υποδιαγιγνώσκεται: μόνο 1 στα 2 άτομα που πάσχουν έχουν επιβεβαιωμένη ιατρική διάγνωση.

«Το άσθμα είναι μία από τις πιο συχνές αναπνευστικές παθήσεις, αλλά και μία από τις πιο υποδιαγνωσμένες», δήλωσε ο Δρ Sebastián Ferreiro (MN 89674), συν-συντονιστής του τμήματος Ανοσολογίας και Αποφρακτικών Νοσημάτων της Αργεντίνικης Ένωσης Αναπνευστικής Ιατρικής (AAMR).

«Στην Αργεντινή καταγράφονται κάθε χρόνο περισσότερες από 15.000 νοσηλείες για κρίσεις άσθματος και περίπου 400 άνθρωποι πεθαίνουν από τη νόσο, παρά την ύπαρξη αποτελεσματικών θεραπειών», αναφέρει η AAMR.

Ο Δρ Manuel Ibarrola, συντονιστής του τμήματος Ανοσολογίας και Αποφρακτικών Νοσημάτων της AAMR, δήλωσε: «Το να έχεις το άσθμα υπό έλεγχο σημαίνει να μην έχεις συμπτώματα, να μην περιορίζεις τις καθημερινές δραστηριότητες, να χρησιμοποιείς ελάχιστα ή καθόλου φάρμακα και να διατηρείς φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία».

Η εκπαίδευση, είτε μέσω ειδικών προγραμμάτων είτε στην καθημερινή ιατρική πρακτική, βελτιώνει τη συμμόρφωση στη θεραπεία και συνεπώς τον έλεγχο του άσθματος.

Όπως προειδοποιεί ο ΠΟΥ, τα άτομα με άσθμα που δεν λαμβάνουν επαρκή θεραπεία μπορεί να υποφέρουν από διαταραχές στον ύπνο, κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας και έλλειψη συγκέντρωσης, πέραν των επιπλοκών που προκαλούνται στο αναπνευστικό σύστημα.

Συμπτώματα άσθματος, αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Τα συμπτώματα του άσθματος ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή, μπορεί να αυξομειώνονται με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να επιδεινώνονται σε συγκεκριμένα πλαίσια, όπως τη νύχτα ή κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης.

Τα πιο συνηθισμένα είναι ο επίμονος βήχας, ιδίως τη νύχτα, ο συριγμός κατά την εκπνοή και μερικές φορές κατά την εισπνοή, η δύσπνοια ή η δύσπνοια ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας και το σφίξιμο στο στήθος, που δυσκολεύει τη βαθιά αναπνοή.

Οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τον ασθενή ποικίλλουν καθώς άσθμα μπορεί να εκδηλωθεί μετά από μια αναπνευστική ιογενή λοίμωξη, μετά από έκθεση σε κρύο αέρα ή μετά από σωματική άσκηση. Σημαντικό ρόλο παίζουν και αλλεργιογόνα όπως σκόνη, γύρη, μούχλα, τρίχες ζώων ή ορισμένες χημικές ουσίες σε προϊόντα καθαρισμού ή στο εργασιακό περιβάλλον.

Όσον αφορά τις αιτίες, αν και δεν υπάρχει ενιαία προέλευση, αναγνωρίζονται πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου.

Η γενετική κληρονομικότητα και η παρουσία άλλων αλλεργικών ασθενειών (όπως η ρινίτιδα ή το έκζεμα) αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος. Υπάρχει επίσης υψηλότερος επιπολασμός σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Εκτός από τους προαναφερθέντες παράγοντες που επηρεάζουν τον άσθμα, υπάρχουν και άλλοι κοινοί παράγοντες που μπορούν να επισπεύσουν μια κρίση άσθματος, όπως χημικοί ερεθιστικοί παράγοντες, όπως ισχυρά αρώματα, αερολύματα ή σπρέι, καπνός τσιγάρου και περιβαλλοντική ρύπανση.

Συναισθηματικοί παράγοντες, όπως το άγχος, το γέλιο ή το κλάμα, καθώς και οι απότομες αλλαγές στη θερμοκρασία ή η έκθεση σε κρύο αέρα μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο. Τα στοιχεία αυτά διευρύνουν το φάσμα της φροντίδας που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα άτομα με άσθμα στην καθημερινή τους ζωή.

Άνιση πρόσβαση στη θεραπεία

«Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια των αεραγωγών που δυσχεραίνει τη διέλευση του αέρα από τους βρογχικούς σωλήνες. Η απόφραξη αυτή προκαλείται από φλεγμονή, περίσσεια βλέννας και σύσπαση των μυών που περιβάλλουν τους βρογχικούς σωλήνες ως απάντηση σε διάφορα ερεθίσματα.

Αν και η απόφραξη είναι αναστρέψιμη με τη θεραπεία, το άσθμα δεν μπορεί να θεραπευτεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο έλεγχος και η πρόληψη είναι ουσιώδεις», εξήγησε η Δρ Viviana Catarutti, κλινικός ιατρός του ΟΣΠΕΔΥΚ.

Αν και το άσθμα είναι μια ασθένεια που μπορεί να ελεγχθεί με επαρκείς θεραπευτικούς πόρους, σε πολλές περιοχές του κόσμου οι πόροι αυτοί δεν είναι διαθέσιμοι, είναι απρόσιτοι λόγω κόστους ή χρησιμοποιούνται εσφαλμένα λόγω έλλειψης ενημέρωσης και επαγγελματικής υποστήριξης.

Το κύριο εμπόδιο, σύμφωνα με την AAAeIC, είναι η «άνιση πρόσβαση στη θεραπεία». Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στις εισπνεόμενες θεραπείες, έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της αποτελεσματικής διαχείρισης του άσθματος.

Ο ΠΟΥ ενισχύει αυτό το ζήτημα σημειώνοντας ότι «το 2021, οι βρογχοδιασταλτικοί παράγοντες ήταν διαθέσιμοι σε δημόσιες εγκαταστάσεις πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης στις μισές χώρες χαμηλού και χαμηλού μεσαίου εισοδήματος και οι στεροειδείς εισπνευστήρες στο ένα τρίτο».

Αυτή η ανισότητα έχει άμεσες συνέπειες στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Η έλλειψη πρόσβασης όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών κρίσεων άσθματος, νοσηλειών και ακόμη και θανάτων, αλλά και διαιωνίζει το οικονομικό και κοινωνικό βάρος της νόσου στις ευάλωτες κοινότητες.

«Το άσθμα δεν θεραπεύεται, αλλά με τη σωστή διάγνωση, τη σωστή θεραπεία και τη δέσμευση των ασθενών και των οικογενειών τους, είναι δυνατόν να ζήσουν μια ενεργή ζωή χωρίς περιορισμούς. Την ημέρα αυτή, ενισχύουμε τη σημασία της ενημέρωσης, της πρόσβασης στη θεραπεία και της ευαισθητοποίησης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων», δήλωσε ο Cantarutti.

Γιατί είναι απαραίτητη η εισπνεόμενη θεραπεία;

Η εισπνεόμενη θεραπεία θεωρείται η πιο αποτελεσματική μορφή φαρμακευτικής αγωγής για το άσθμα, καθώς δρα απευθείας στους αεραγωγούς.

Η AAAeIC τονίζει ότι «η αποτελεσματικότητά της δεν εξαρτάται μόνο από τη διαθεσιμότητά της, αλλά και από την ακριβή διάγνωση, την εκπαίδευση στην τεχνική χρήσης και την κατάλληλη κλινική παρακολούθηση».

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι εισπνοών: τα βρογχοδιασταλτικά, τα οποία ανακουφίζουν τα συμπτώματα ανοίγοντας τους αεραγωγούς, και τα κορτικοστεροειδή, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή και προλαμβάνουν τις σοβαρές κρίσεις.

Και τα δύο μπορούν να χορηγηθούν μέσω συσκευών που, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούν διαχωριστές για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους, ιδίως σε παιδιά ή σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

«Καθώς πρόκειται για φλεγμονώδη νόσο, τα φάρμακα πρώτης γραμμής είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, τα οποία είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με βρογχοδιασταλτικά», αναφέρει η AAMR.

Η σωστή χρήση του εισπνευστήρα είναι εξίσου σημαντική με την ίδια τη συσκευή. Πολλοί ασθενείς δεν λαμβάνουν επαρκή καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο χρήσης του, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και μπορεί να επιδεινώσει τη νόσο. Ως εκ τούτου, εκτός από το φαρμακολογικό στοιχείο, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η ιατρική και κοινοτική εκπαίδευση.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr