Πώς θα λειτουργεί το σουηδικό μοντέλο εποπτείας για την ακρίβεια -Φόβοι για νέες ανατιμήσεις από φθινόπωρο

Η αλήθεια είναι ότι εδώ και περίπου έξι μήνες οι αυξήσεις στα τρόφιμα έχουν «φρενάρει».

Αλήθεια είναι όμως κι ότι παραμένουν εστίες ανατιμήσεων σε βασικά είδη διατροφής, είτε λόγω εποχικότητας (π.χ. φρούτα) είτε λόγω διεθνών τιμών. Αυτή η δεύτερη κατηγορία προϊόντων είναι που μπαίνει σε «επιτήρηση», καθώς εύλογα υπάρχει ανησυχία για έναν νέο γύρο αυξήσεων είτε ως αποτέλεσμα της νευρικότητας στις διεθνείς αγορές, είτε ως ευκαιριακό ντόμινο σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.    

Η ανησυχία αυτή μόνο αδικαιολόγητη δεν είναι αν κρίνει κανείς από τα μηνύματα που καταφθάνουν από την Ευρώπη. Οι μέσες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν για δεύτερο συνεχή μήνα στο 3,1% τον Απρίλιο του 2025, το υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2024, από 2,9% τον Μάρτιο. Η αβεβαιότητα σχετικά με τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό τους επόμενους 12 μήνες αυξήθηκε επίσης, φθάνοντας στο ίδιο επίπεδο με τον Ιούνιο του 2024.

Ο καφές είναι ίσως το υπ’ αριθμόν ένα προϊόν όπου οι ανατιμήσεις- είτε στη χονδρική είτε στη λιανική- θεωρούνται σχεδόν βέβαιες, παρά τα καλά νέα από τις χώρες-παραγωγούς. Σημειωτέον, αυτή τη στιγμή η τιμή του κινείται περίπου 54% υψηλότερα από πέρσι.

Τα συμβόλαια για την ποικιλία Arabica διαπραγματεύονταν κάτω από τα 3,6 δολάρια ανά λίβρα, παραμένοντας κοντά στο χαμηλότερο επίπεδό τους από τις 10 Απριλίου, εν μέσω προσδοκιών για υψηλότερη παγκόσμια προσφορά και αδύναμη ζήτηση. Επίσης, το USDA προβλέπει ότι η παραγωγή καφέ της Βραζιλίας θα αυξηθεί κατά 0,5% σε ετήσια βάση στα 65 εκατομμύρια σακούλες την περίοδο 2025/26, ενώ η παραγωγή του Βιετνάμ αναμένεται να αυξηθεί κατά 6,9%, στα 31 εκατομμύρια.

Υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο «αγκάθι» στην πλευρά της ζήτησης. Όπως σημειώνει η Trading Economics, μεγάλοι αγοραστές όπως η Starbucks, η Hershey και η Mondelez προειδοποίησαν πως οι νέοι αμερικανικοί δασμοί θα αυξήσουν το κόστος εισαγωγής και θα πλήξουν τις πωλήσεις και είναι ενδεικτικό ότι η Paramount Coffee, ένας μεγάλος καβουρδιστής των ΗΠΑ, έχει ήδη αυξήσει τις τιμές ως απάντηση στους δασμούς.

Δεύτερη εστία κινδύνου η τιμή του κακάο, άρα και της σοκολάτας και όλων των παραγώγων, παρότι οι μετεωρολογικές προβλέψεις είναι θετικές για τις χώρες-παραγωγούς.

Οι αργές αφίξεις στα λιμάνια της κορυφαίας παραγωγού Ακτή Ελεφαντοστού εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία, ενώ η συγκομιδή στο μέσο της σοδειάς αντιμετωπίζει προβλήματα ποιότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Trading Economics, οι αφίξεις κακάο στα λιμάνια της Ακτή Ελεφαντοστού ανήλθαν σε μόλις 20.000 τόνους την εβδομάδα έως τις 25 Μαΐου, μειωμένες απότομα από 32.000 τόνους έναν χρόνο νωρίτερα. Εν τω μεταξύ, η Γκάνα, ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο, αναμένεται να χάσει τον στόχο της για παραγωγή 650.000 τόνων αυτή τη σεζόν, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών και του αυξημένου λαθρεμπορίου.

Στα ψηλά παραμένει και η διεθνής τιμή του βουτύρου- με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη βιομηχανία τροφίμων-, όντας ακριβότερη κατά 23% σε σχέση με πέρσι.

Όσο για το βοδινό κρέας (+38% από πέρσι), οι αναλυτές κάνουν λόγο για πιθανή διατήρηση των ανοδικών πιέσεων στις τιμές, τόσο σε βραχυχρόνιο όσο και σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, με φόντο την έκθεση του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ για μειωμένη παραγωγή κατά περίπου 5% σε σχέση με πέρυσι, σηματοδοτώντας την τρίτη συνεχή χρονιά χαμηλότερης παραγωγής από το 2022.

Κόντρα στα όποια νέα κύματα ακρίβειας και αισχροκέρδειας, η κυβέρνηση επιστρατεύει μια νέα Ανεξάρτητη Αρχή για την εποπτεία της αγοράς, που θα λειτουργεί σύμφωνα με το σουηδικό μοντέλο.

Σύμφωνα με το σχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, στο Υπουργικό Συμβούλιο, η Νέα Αρχή, που θα λειτουργεί στα πρότυπα της ΑΑΔΕ, θα προκύψει από τη συνένωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, Υπηρεσιακών Μονάδων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου
που αφορούν την προστασία του καταναλωτή και της ΔΙΜΕΑ.

Τα όργανα διοίκησης είναι ο διοικητής και τρεις υποδιοικητές, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με 5ετή θητεία.

Διοικητής

Επικεφαλής της Αρχής, υπεύθυνος για τη στρατηγική, τη διοίκηση και τη συνολική λειτουργία της. Αρμοδιότητες: διεύθυνση της λειτουργίας της Αρχής, στρατηγικός σχεδιασμός, εποπτεία, έγκριση κανονισμών, εκπροσώπηση Αρχής στο Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και Αγοράς (Ε.Σ.Κ.Α.), εν γένει εκπροσώπηση Αρχής.

Υποδιοικητές

Θα οριστούν τρείς υποδιοικητές με τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

(Α) Υποδιοικητής Εποπτείας και Ελέγχου Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή.

(Β) Υποδιοικητής - Συνήγορος του Καταναλωτή.

(Γ) Υποδιοικητής Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών της Αρχής.

Για τη στελέχωση της νέας Αρχής, ο σχεδιασμός προβλέπει:

•Μεταφορά οργανικών θέσεων στις αντίστοιχες θέσεις.

•Σύσταση θέσεων ειδικών συμβούλων και ειδικών συνεργατών.

•Επιμέτρηση και πρόβλεψη οργανικών θέσεων.

•Εσωτερική και εξωτερική κινητικότητα (κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων).

•Διαδικασίες κατά παρέκκλιση ΑΣΕΠ (σε διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων που λειτουργούν σε επίπεδο γενικής διεύθυνσης ή αυτοτελούς διεύθυνσης, επιτρέπεται να συμμετέχουν υποψήφιοι που δεν υπηρετούν στην Αρχή ή σε άλλον φορέα Γενικής Κυβέρνησης).

Παράλληλα, δρομολογείται η θεσμοθέτηση -ως δυνατότητα με απόφαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- λαϊκών αγορών μόνο για παραγωγούς. Το μέτρο αυτό μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, άρα στη βελτίωση της ποιότητας, αλλά και των τιμών των προϊόντων.

Επίσης, ετοιμάζονται νέα ψηφιακά «εργαλεία» σύγκρισης τιμών (π.χ. app για ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο), ενώ αναβαθμίζεται από τον Σεπτέμβριο και το υφιστάμενο εργαλείο kataggelies.mindev.gov.gr, με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Δημιουργία app στο κινητό τηλέφωνο των καταναλωτών.

• Υποβολή καταγγελιών με φωτογραφίες και βίντεο που φέρουν αντικειμενική χρονοσήμανση και γεωεντοπισμό έτσι ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία για την επιβολή κυρώσεων αγορανομικής και καταναλωτικής νομοθεσίας.

• Δυνατότητα χρήσης του εργαλείου και από τους ελεγκτές με σκοπό την τεκμηρίωση των εκθέσεων ελέγχου με πρόσθετα στοιχεία.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr