Ποιες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έπληξε το Ισραήλ -Πόση ζημιά τους προκάλεσε μέχρι τώρα

Για πρώτη φορά στην ιστορία της μακράς τους αντιπαράθεσης το Ισραήλ έπληξε άμεσα πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, με στόχο την εξάλειψη της απειλής του πυρηνικού του προγράμματος.

Το Ισραήλ στοχοθέτησε τρεις ζωτικής σημασίας πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν σε Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό και πολλούς κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες, και η έκταση της ζημιάς που προκάλεσαν οι βομβαρδισμοί του μόλις τώρα αρχίζει να αποκαλύπτεται από δορυφορικές φωτογραφίες και αναλύσεις ειδικών.

Αλλά πολλά παραμένουν άγνωστα δεδομένου ότι οι πιο κρίσιμες πυρηνικές υποδομές του

Ιράν είναι κρυμμένες βαθιά στο υπέδαφος, αλλά και επειδή οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δίνουν εκ διαμέτρου αντίθετες εκτιμήσεις. Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος είπε το Σάββατο ότι τα πλήγματα σε Νατάνζ και Ισφαχάν προκάλεσαν «σημαντική ζημιά», ενώ το Ιράν έκανε λόγο για «περιορισμένη ζημιά».

Το Ιράν διαθέτει τεχνογνωσίακαι υλικά για την κατασκευή πυρηνικούόπλου

Όπως δήλωσε χθες Κυριακή στο CNN ο διευθυντής του Ιρανικού Προγράμματος στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, Αλί Βάεζ, «ολόκληρη η (πυρηνική) αλυσίδα εφοδιασμού έχει διαταραχθεί».

Και υπογράμμισε τη σημασίακάθε στοχευμένης πυρηνικής εγκατάστασης,η οποία εμπλέκεται στην περίπλοκηακολουθία βημάτων, που απαιτούνται γιατη δημιουργία ενός πυρηνικού όπλου.«Αυτή η αλυσίδα έχει πλέον σπάσει, αλλάθα μπορούσε να αποκατασταθεί σε λίγουςμήνες, επειδή το Ιράν διαθέτει τόσο τηντεχνογνωσία όσο και το υλικό πουαπαιτείται γι' αυτήν», προειδοποίησε.«Αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα που θαεξαφανιστεί απλώς με αεροπορικέςεπιδρομές».

Εγκατάσταση εμπλουτισμού της Νατάνζ

Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις, τα ισραηλινά πλήγματα στην πυρηνική εγκατάσταση της Νατάνζ, που βρίσκεται περίπου 220 χλμ. νοτιοανατολικά της Τεχεράνης και είναι ο κύριος χώρος εμπλουτισμού του Ιράν, ήταν λίαν αποτελεσματικά, πέραν της επιφανειακής ζημιάς σε επίγειες δομές και τη διακοπή της ηλεκτροδότησης σε κρυμμένα στο υπέδαφος επίπεδα, όπου βρίσκονται οι συστοιχίες συσκευών φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Τα ισραηλινά πλήγματα κατέστρεψαντο υπέργειο τμήμα του ΠιλοτικούΕργοστασίου Εμπλουτισμού Καυσίμων τηςΝατάνζ, μιας εκτεταμένης εγκατάστασηςπου λειτουργεί από το 2003 και όπου τοΙράν εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότηταέως και 60%, σύμφωνα με τον Διεθνή ΟργανισμόΑτομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ). Το ουράνιοοπλικής ποιότητας εμπλουτίζεται έωςκαι 90%.

Η ηλεκτρική υποδομή στο Νατάνζ - συμπεριλαμβανομένου του κύριου κτιρίου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και των γεννητριών έκτακτης ανάγκης και εφεδρικών γεννητριών - καταστράφηκε επίσης, ανέφερε ο ΔΟΑΕ, μια εκτίμηση που συμμερίζονται δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι που μίλησαν στο CNN. Όπως είπαν η ηλεκτροδότηση διακόπηκε στα χαμηλότερα επίπεδα, όπου αποθηκεύονται οι συσκευές φυγοκέντρησης.

Αυτή η πτυχή της επιχείρησης είναι κρίσιμη, επειδή μεγάλο μέρος της εγκατάστασης της Νατάνζ είναι βαριά οχυρωμένο και υπόγειο, επομένως η διακοπή της ηλεκτροδότησης σε αυτά τα μέρη της εγκατάστασης είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επηρεαστεί ο υπόγειος εξοπλισμός και τα μηχανήματα. Σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ το Ισραήλ δεν φαίνεται να προκάλεσε άμεση ζημιά σε αυτά τα υπόγεια μέρη του εργοστασίου, αλλά η απώλεια ρεύματος στην υπόγεια αίθουσα καταρράκτη «μπορεί να έχει προκαλέσει ζημιά στις συσκευές φυγοκέντρησης εκεί». «Πρόκειται για συσκευές που περιστρέφονται με την ταχύτητα του φωτός και, αν απενεργοποιηθούν ξαφνικά, μερικές από αυτές μπορεί να εκραγούν ή να υποστούν ανεπανόρθωτες ζημιές», δήλωσε ο Βάεζ στο CNN.

Η Νατάνζ διαθέτει έξι υπέργεια κτίρια και τρία υπόγεια κτίρια, δύο εκ των οποίων μπορούν να χωρέσουν 50.000 συσκευές φυγοκέντρησης, σύμφωνα με την μη κερδοσκοπική Πρωτοβουλία για την Πυρηνική Απειλή (NTI). Δεν υπάρχει, πάντως, ευρύτερη ραδιολογική επίπτωση από τα μέχρι στιγμής ισραηλινά πλήγματα «Το επίπεδο ραδιενέργειας εκτός των εγκαταστάσεων της Νατάνζ παρέμεινε αμετάβλητο και σε κανονικά επίπεδα», δήλωσε ο ΔΟΑΕ. «Ωστόσο, λόγω των επιπτώσεων, υπάρχει ραδιολογική και χημική μόλυνση εντός των εγκαταστάσεων στη Νατάνζ», πρόσθεσε - αν και τα επίπεδα είναι διαχειρίσιμα.

Υπάρχει επίσης ένα απόθεμαουρανίου υψηλού εμπλουτισμού στη Νατάνζ,σε ένα από τα κτίρια που το Ισραήλ θαμπορούσε να χτυπήσει, αλλά δεν το έχεικάνει», είπε ο Βαέζ. «Ο κίνδυνος έκρηξηςθα μπορούσε ουσιαστικά να μετατρέψειαυτό το απόθεμα σε μια βρώμικη πυρηνικήβόμβα που θα δημιουργούσε ραδιενεργόμόλυνση με καταστροφικές περιβαλλοντικέςκαι ανθρωπιστικές επιπτώσεις».

Κέντρο Πυρηνικής Τεχνολογίας στηνΙσφαχάν

Πιο δύσκολο είναι να εκτιμηθεί η έκταση των ζημιών στον πυρηνικό σταθμό του Ισφαχάν στο κεντρικό Ιράν με αντικρουόμενους ισχυρισμούς των Ιρανών και των Ισραηλινών σχετικά με τις επιπτώσεις της επίθεσης. Ωστόσο, ο ΔΟΑΕ δήλωσε το Σάββατο ότι τέσσερα κρίσιμα κτίρια στον χώρο υπέστησαν ζημιές. Η εκτίμηση αυτή φάνηκε να έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενους ισχυρισμούς του Μπεχρούζ Καμαλβάντι, εκπροσώπου του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, ο οποίος δήλωσε το Σάββατο ότι οι ζημιές στον χώρο - το μεγαλύτερο πυρηνικό ερευνητικό συγκρότημα του Ιράν - ήταν περιορισμένες. Ένα υπόστεγο στις εγκαταστάσεις έπιασε φωτιά, είπε.

Στο Ισραήλ, ωστόσο, αξιωματούχοςτου στρατού δήλωσετο Σάββατοότι η τοποθεσία υπέστη σημαντικέςζημιές. Δορυφορικές εικόνες της τοποθεσίαςτο Σάββατο έδειξαν σαφείς ζημιές σετρεις κατασκευές στο εκτεταμένοσυγκρότημα. Η τέταρτη που ανέφερε ο ΔΟΑΕδεν ήταν άμεσα ορατή στις εικόνες.Ωστόσο, είναι λιγότερο προφανές το ποιοςήταν ο υλικός αντίκτυπος της ζημιάς.

Ο Καμαλβάντι είπε ότι ο εξοπλισμός σε δύο εγκαταστάσεις - Νατάνζ και Ισφαχάν - είχε μετακινηθεί εν αναμονή των επιθέσεων. Η εγκατάσταση κατασκευάστηκε με την υποστήριξη της Κίνας και άνοιξε το 1984, όπως αναφέρει το NTI. Σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό, 3.000 επιστήμονες απασχολούνται στο Ισφαχάν και η τοποθεσία «υπάρχει η υποψία ότι είναι το κέντρο» του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. «Λειτουργεί τρεις μικρούς ερευνητικούς αντιδραστήρες», καθώς και μια «εγκατάσταση μετατροπής, ένα εργοστάσιο παραγωγής καυσίμων, ένα εργοστάσιο επένδυσης ζιρκονίου και άλλες εγκαταστάσεις και εργαστήρια», αναφέρει το NTI.

Αξιωματούχος των IDFείπε το Σάββατο ότι τοΙσραήλ είχε «συγκεκριμένες πληροφορίες»ότι το Ιράν «προχωρούσε στην κατασκευήπυρηνικής βόμβας» στις εγκαταστάσειςτου Ισφαχάν. Παρά το γεγονός ότι προώθησεσημαντικά τον εμπλουτισμό ουρανίου, τοΙράν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι τοπυρηνικό του πρόγραμμα έχει ειρηνικούςσκοπούς και αρνείται ότιαναπτύσσει ατομική βόμβα.

Εγκατάσταση εμπλουτισμού της Φορντό

Το εργοστάσιο εμπλουτισμούκαυσίμων στη Φορντό είναιπολύ πιο δύσκολο να πληγεί καθώς είναι θαμμένο βαθιά στα βουνάκοντά στην Κομ, στο βόρειο Ιράν, και στεγάζει προηγμένεςσυσκευές φυγοκέντρησηςγια τον εμπλουτισμόουρανίου σε υψηλούςβαθμούς καθαρότητας.

Οι ισραηλινές δυνάμεις στοχοθέτησαν το εργοστάσιο αυτό στις επιθέσεις του την Παρασκευή, αλλά ο ΔΟΑΕ δήλωσε ότι δεν επηρεάστηκε η λειτουργία του. Η ιρανική αεράμυνα κατέρριψε ένα ισραηλινό drone κοντά στο εργοστάσιο, ανέφερε το ιρανικό κρατικό μέσο ενημέρωσης Press TV το βράδυ της Παρασκευής.

«Αναμενότανπάντα ότι το Ισραήλ δενθα μπορούσε να φτάσει στηΦορντό, επειδή θα χρειαζόταντο είδος των τεράστιων διατρητικώνβομβών που μόνον οι ΗΠΑδιαθέτουν», δήλωσε ο Βάεζ.

Οι δορυφορικές φωτογραφίες φαίνεται να υποστηρίζουν αυτή την εκτίμηση καθώς είναι ορατές μικρές μόνον ζημιές.

Η μοίρα του εργοστασίου στη Φορντό θα μπορούσε να είναι καθοριστική για τη συνολική επιτυχία των επιθέσεων του Ισραήλ. Προ διετίας ο ΔΟΑΕ επιβεβαίωσε ότι σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε καθαρότητα 83,7% - που είναι κοντά στα επίπεδα εμπλουτισμού 90% που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας - είχαν βρεθεί στο εργοστάσιο της Φορντό.

«Εάν η Φορντό παραμείνει λειτουργική, οι επιθέσεις του Ισραήλ μπορεί να επιβραδύνουν ελάχιστα την πορεία του Ιράν προς την κατασκευή της βόμβας», σχολίασε την Παρασκευή ο Τζέιμς Μ. Άκτον, συνδιευθυντής του Προγράμματος Πυρηνικής Πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace. Ο ίδιος σημείωσε ότι το Ισραήλ μπορεί να είναι σε θέση να καταστρέψει την είσοδο της εγκατάστασης, αλλά η καταστροφή πολύ μεγαλύτερου μέρους της εγκατάστασης στη Φορντό θα ήταν πολύ πιο δύσκολη.

Αντιδραστήρας βαρέος ύδατοςστο Αράκ

Η πυρηνικήεγκατάσταση στο Αράκ στο κεντρικό Ιράν,κάπου 250 χλμ. νοτιοδυτικάτης Τεχεράνης, φαίνεταιότι βγήκε αλώβητη από τοπρώτο κύμα των ισραηλινώνεπιθέσεων αλώβητη.

Η εγκατάσταση αυτή στεγάζει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα βαρέος ύδατος, κάτι που έχει ανησυχήσει τη Δύση, επειδή το βαρύ ύδωρ (ή οξείδιο του δευτερίου) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πλουτωνίου - μια εναλλακτική οδός για μια πιθανή κατασκευή πυρηνικής βόμβας.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr