Αποτυχία εμφύτευσης εμβρύου – Αιτίες, παράγοντες

Η εμφύτευση του εμβρύου στον ενδομητρικό ιστό της μήτρας σηματοδοτεί την έναρξη της εγκυμοσύνης.

Στην περίπτωση εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) αυτό συμβαίνει μετά την εμβρυομεταφορά, όταν το έμβρυο βρίσκεται στο στάδιο της βλαστοκύστης. Αρχικά, τα εμβρυικά κύτταρα έρχονται σε επαφή με το ενδομήτριο και η βλαστοκύστη προσκολλάται σε αυτό ενώ στη συνέχεια διεισδύει και εγκαθίσταται στον ενδομητρικό ιστό, οπότε ξεκινάει και η δημιουργία του πλακούντα, γεγονός το οποίο μπορεί να επιβεβαιωθεί με απλό υπερηχογράφημα.

Ποιεςείναι οι κύριες αιτίες αποτυχίαςεμφύτευσης εμβρύου

Σεορισμένες

καταστάσεις το στάδιο τηςεμφύτευσης αποτυγχάνει, με αποτέλεσμανα μην προκύπτει κύηση ή να οδηγεί σεεξωμήτριο κύηση. Μάλιστα, υπάρχουνπεριπτώσεις διαδοχικών αποτυχιώνεξαιτίας της μη εμφύτευσης του εμβρύου,συνθήκη που ορίζεται ως επαναλαμβανόμενηαποτυχία εμφύτευσης (RIF).Σε γενικές γραμμές, θα λέγαμε ότι η RIFοφείλεται σε εμβρυικούς, μητρικούς καιπεριβαλλοντικούς παράγοντες.

Εμβρυικοίπαράγοντες

Βασικόςπαράγοντας αποτυχίας εμφύτευσης τουεμβρύου είναι οι χρωμοσωμικέςανωμαλίεςπου εμποδίζουν τη φυσιολογική ανάπτυξήτου. Αξίζει να επισημανθεί ότι τα ποσοστάχρωμοσωμικών ανωμαλιών στα ωάρια καισυνεπώς στα έμβρυα αυξάνονται με τηνηλικία της μητέρας. Συγκεκριμένα, μεταξύ35 και 40 ετών παρατηρείται μία αισθητήμείωση της γυναικείας γονιμότητας πουσυνοδεύεται από χαμηλότερης ποιότηταςωάρια, ενώ μετά τα 45 έτη η ποιότητα τωνωαρίων είναι ακόμα πιο χαμηλή και ηγονιμότητα σχεδόν μηδενίζεται. Στουςάντρες, η παραγωγή ελαττωματικώνσπερματοζωαρίων με χρωμοσωμικέςανωμαλίες μπορεί να συνδέεται με τηνανδρική υπογονιμότητα και να σχετίζεταιμε τις συνθήκες του τρόπου ζωής και τηνπιθανή λήψη φαρμάκων. Γενικά, η ποιότητακαι η μορφολογία του εμβρύου, ηοποία εξαρτάται από την ποιότητα τωνωαρίων και των σπερματοζωαρίων,αντικατοπτρίζει τη δυνατότητα εμφύτευσήςτου.

Μητρικοίπαράγοντες

Ηπιθανότητα επιτυχούς εμφύτευσηςσχετίζεται σημαντικά με τη δεκτικότητατου ενδομητρίου. Επίκτητεςανωμαλίες της μήτραςσυνεπάγονται μειωμένη δεκτικότητα καιπαρεμποδίζουν την εμφύτευση. Σε αυτέςσυμπεριλαμβάνονται πολύποδες, ινομυώματα,ενδομήτριες συμφύσεις και διαφράγματα.Ανασταλτικά επιδρούν και συγγενείςανωμαλίες της μήτρας, δηλαδή κατασκευαστικέςανωμαλίες της μορφολογίας της όπωςμονόκερως, δίκερως, δίδελφυς καιδιαφραγματοφόρος μήτρα. Το πάχος τουενδομητρίου παίζει επίσης καθοριστικόρόλο στην εμφύτευση. Ένα λεπτό ενδομήτριοπαρεμποδίζει τη διαδικασία.

Άλλεςκαταστάσεις όπως η ενδομητρίωση,οι υδροσάλπιγγες και η αδενομύωσημπορούν να επηρεάσουν το ενδομήτριοκαι το μικροπεριβάλλον της μήτρας,εμποδίζοντας την εμφύτευση. Αντίστοιχηαρνητική επίδραση έχουν οι οξείες ήχρόνιες λοιμώξεις του ενδομήτριου, όπωςη χρόνιαενδομητρίτιδα.

Τηδιαδικασία δυσχεραίνουν και ορμονικέςδιαταραχέςόπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών(PCOS),διαταραχές του θυρεοειδή και χαμηλάεπίπεδα προγεστερόνης.

Σεγυναίκες που παρουσιάζουν διαταραχέςπήξης του αίματος όπως θρομβοφιλίαμπορεί να επηρεαστεί η αγγείωση τουενδομητρίου και να μειωθεί η δεκτικότητάτου.

Απότην άλλη, διαταραχές του ανοσοποιητικούσυστήματοςτης μητέρας μπορούν να οδηγήσουν σεαπόρριψη του εμβρύου προτού αυτόεγκατασταθεί στο ενδομήτριο.

Τέλος,είναι σημαντική η επιλογή της στιγμήςτης εμφύτευσης. Πιο συγκεκριμένα, σεκάθε κύκλο, υπάρχει μία σύντομη χρονικήπερίοδος 48 ωρών που ονομάζεται παράθυροεμφύτευσης,όπου το ενδομήτριο εκφράζει εκατοντάδεςγονίδια που το καθιστούν έτοιμο ναυποδεχθεί το έμβρυο. Είναι σημαντικό ηεμφύτευση να γίνει κατά τη διάρκεια τηςχρονικής αυτής περιόδου.

ΠεριβαλλοντικοίΠαράγοντες

Όπωςσυμβαίνει με όλα τα στάδια της εξωσωματικήςγονιμοποίησης και της επιτυχούς κύησης,δε θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε τηνεπίδραση του τρόπου ζωής. Οι στρεσογόνεςσυνθήκες, το κάπνισμα και οι κακέςδιατροφικές συνήθεις, είναι υπεύθυνεςγια τη δημιουργία δυσμενούς περιβάλλοντοςεμφύτευσης.

Τέλος,ένα έμβρυο καλής ποιότητας με υψηλόδυναμικό εμφύτευσης προκύπτει από ένακαλό εμβρυολογικό εργαστήριο με υψηλήςποιότητας συνθήκες επεξεργασίας καικαλλιέργειας και υψηλό επίπεδοτεχνογνωσίας.

Αντιμετώπιση

Στησύγχρονη ιατρική, εφαρμόζονται τεχνικέςπου αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκώνπου σχετίζονται με την εμφύτευση καιμπορούν να βελτιώσουν τα ποσοστάεπιτυχίας. Στο πλαίσιο αυτό, οπροεμφυτευτικός γενετικός έλεγχοςμπορεί να αξιοποιηθεί για την επιλογήυγιών εμβρύων απαλλαγμένων απόχρωμοσωμικές ανωμαλίες. Επιπλέον,ουσιαστικής σημασίας είναι η ανίχνευσηανατομικών και συγγενών ανωμαλιών τηςμήτρας και η αντιμετώπιση υποκείμενωναιτιών όπως η ενδομητρίωση, η θρομβοφιλίακαι οι ορμονικές διαταραχές αλλά και οέλεγχος οικογενειακού ιστορικούαυτοάνοσων νοσημάτων και ανοσολογικώνδιαταραχών που σχετίζονται με τιςεπαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης.

Σεορισμένες περιπτώσεις η προετοιμασίατου ενδομητρίου με φαρμακευτική αγωγή(οιστρογόνα, προγεστερόνη) μπορεί ναβελτιώσει τη δεκτικότητά του. Επιπλέον,με σύγχρονες και αξιόπιστες μεθόδουςείναι δυνατό να εκτιμηθεί η δεκτικότητατου ενδομητρίου και να προσδιοριστείη κατάλληλη στιγμή για την εμφύτευσηέτσι ώστε να αυξηθεί η πιθανότηταεπιτυχίας.

Τέλος,σε ότι αφορά τη βελτίωση των συνθηκώντου τρόπου ζωής, συνίσταται η αποχή απότο κάπνισμα, η προσεγμένη διατροφή καιο έλεγχος του σωματικού βάρους καιγενικότερα η υιοθέτηση ενός υγιεινούτρόπου ζωής.

Κλείνοντας,οφείλω να προτρέψω τα ζευγάρια πουαντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότηταςνα προσεγγίσουν ειδικό γυναικολόγοαναπαραγωγής προκειμένου να προχωρήσουνσε εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία.

Γράφει ο
Βασίλειος Κελλάρης
Μαιευτήρας Γυναικολόγος,
Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr