Τέμπη: Το ΚΚΕ κατέθεσε στη Βουλή πρόταση για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής – Τι αναφέρει

Η πρόταση του ΚΚΕ αφορά τους πρώην υπουργούς Μεταφορών Κ. Καραμανλή και Χρ. Σπίρτζη, για τους οποίους «προκύπτουν σαφέστατες ποινικές ευθύνες» για κακουργηματικού χαρακτήρα αδικήματα. Επίσης, το ΚΚΕ

Εκτός αυτών, να διερευνηθούν οι ευθύνες του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, ως προϊσταμένου του Χρ. Τριαντόπουλου, καθώς και άλλων υπουργών επιπλέον «για την εκτεταμένη αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος».

Tι αναφέρει η πρόταση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ

Α. Εισαγωγικά

Η κατάθεση της δικογραφίας στη Βουλή για τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών για τους πρώην Υπουργούς Κ. Καραμανλή και Χρ. Σπίρτζη επιβεβαίωσε όσα είχε αποκαλύψει ήδη ένα χρόνο πριν το πόρισμα του ΚΚΕ στην Εξεταστική Επιτροπή. Όσα αποτυπώνονται και με νέα στοιχεία σε μηνύσεις συγγενών των θυμάτων σε βάρος των δυο Υπουργών αλλά και όσων εμπλέκονται στο έγκλημα στα Τέμπη, που επίσης διαβιβάστηκαν πρόσφατα στη Βουλή.

Επιβεβαίωσε όσα προτάσσουν οι πολύμορφες κινητοποιήσεις του εργατικού και λαϊκού κινήματος δυο χρόνια τώρα, που έκαναν υπόθεσή τους την τιμωρία των ενόχων και δεν επιτρέπουν τη συγκάλυψη του εγκλήματος. Έκαναν υπόθεσή τους, δηλαδή, να μην υπάρξουν άλλα Τέμπη, να καταδικαστεί και ο μεγάλος ένοχος: το σύστημα του κέρδους που θεωρεί αναλώσιμη την ζωή των εργαζομένων, των λαϊκών στρωμάτων και των παιδιών τους και τη θυσιάζει καθημερινά στους χώρους δουλειάς, την Παιδεία, την Υγεία και αλλού, ενώ ετοιμάζεται να τη ρίξει στην κρεατομηχανή των πολεμικών συγκρούσεων.

Γι’ αυτό και όλο αυτό το διάστημα, από τη πρώτη στιγμή του τραγικού εγκλήματος μέχρι τη συγκλονιστική απεργιακή συγκέντρωση της 28ης Φλεβάρη, τις μαζικές απεργιακές συγκεντρώσεις της 9ης Απρίλη και της Πρωτομαγιάς, και σε όλες τις πρωτοβουλίες που ξεδιπλώνονται από το εργατικό λαϊκό κίνημα, κυριαρχεί το σύνθημα “ή τα κέρδη τους ή οι ζωές μας”.

Έχει πλέον αποκαλυφθεί ότι η εφαρμογή της πολιτικής “απελευθέρωσης” των σιδηροδρομικών μεταφορών και της κατάτμησης του σιδηροδρομικού δικτύου σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ και γενικότερα της επιχειρηματικής λειτουργίας με γνώμονα το κέρδος οδήγησε στην ανυπαρξία των απαραίτητων αυτοματοποιημένων συστημάτων ασφαλείας, στην απογύμνωση του σιδηροδρόμου από το απαραίτητο προσωπικό, στην υποβάθμιση συνολικά των απαραίτητων υποδομών, στην εγκληματική υποστελέχωση μέχρι και στην ελλιπή εκπαίδευση του εναπομείναντος προσωπικού!

Έχει αποκαλυφθεί ότι τα σιδηροδρομικά έργα αποτέλεσαν πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ εργολάβων, κατασκευαστικών εταιρειών, προμηθευτών. Η κατάτμηση των έργων για να ικανοποιηθούν οι εργολάβοι και οι προμηθευτές κατάντησε συνήθης πρακτική. Ακόμη και οι προδιαγραφές συχνά ήταν διαφορετικές μεταξύ τμημάτων του ίδιου έργου.

Πρόκειται για συστήματα που ποτέ μέχρι σήμερα δεν λειτούργησαν στο βασικό άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Για παράδειγμα η σύμβαση 717 του 2014 που προέβλεπε ότι το έργο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2016, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, παρατάθηκε 11 φορές και με πρόσθετο προϋπολογισμό πολλών εκατομμυρίων ευρώ κάθε φορά. Εκτός από την 717 προηγήθηκαν και άλλες συμβάσεις, το 2006 και 2007 που καμιά τους δεν έχει υλοποιηθεί. Ακόμη και σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα με τα συστήματα ασφάλειας στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη.

Επί χρόνια, λοιπόν, δε λειτουργούσε κανένα από τα συστήματα ασφαλείας, τα οποία, αν λειτουργούσαν, θα απέτρεπαν με βεβαιότητα τη σύγκρουση.

Αν λειτουργούσε το στοιχειώδες, η φωτοσήμανση, η επιβατική αμαξοστοιχία δεν θα έμπαινε με κόκκινο φωτόσημο στην γραμμή καθόδου που ήταν ήδη κατειλημμένη από την εμπορική.

Αν λειτουργούσε η Τηλεδιοίκηση, η χάραξη του δρομολογίου της επιβατικής θα γινόταν από τον κεντρικό χειριστή και θα διαβιβαζόταν για εκτέλεση στο Σταθμάρχη Λάρισας.

Αν λειτουργούσε το GSMR, ο μηχανοδηγός της επιβατικής θα είχε τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με το μηχανοδηγό του αντίθετα κινούμενου εμπορικού συρμού και να συνειδητοποιήσουν και οι δυο ότι βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης.

Αν λειτουργούσε το ETCS, και έμπαινε ο μηχανοδηγός της επιβατικής με κόκκινο φωτόσημο στη γραμμή καθόδου, το τρένο θα φρέναρε αυτόματα ώστε να μην επιτρέψει την κίνησή του σε κατειλημμένη γραμμή.

Επί της ουσίας, λοιπόν, η ασφάλεια της κίνησης των αμαξοστοιχιών βασιζόταν αποκλειστικά και μόνο στη σωστή εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας, όμως με προσωπικό κάτω από το μισό του απαιτούμενου. Σημείο τομής αποτέλεσε ο νόμος Ρέππα του 2010 επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, με τον οποίο υποχρεώθηκαν σε μετάταξη 2.351 έμπειροι εργαζόμενοι με αποτέλεσμα τελικά ο όμιλος ΟΣΕ από 5.151 εργαζόμενους να καταλήξει σε 2800, και το 2023 να υπάρχουν λιγότεροι από 1000 εργαζόμενοι. Την ίδια στιγμή το οργανόγραμμα του ΟΣΕ προέβλεπε το Μάιο του 2022 ως αναγκαίο για τη λειτουργία του δικτύου προσωπικό 2.182 εργαζομένων!

Παράλληλα, σταδιακά είχαν καταργηθεί και προϋπάρχουσες ασφαλιστικές δικλείδες, όπως ο προϊστάμενος της αμαξοστοιχίας και το κέντρο παρακολούθησης κυκλοφορίας στην Καρόλου. Η δε νυχτερινή βάρδια στο σταθμό της Λάρισας από τον Ιούνιο του 2015, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, διεξάγεται από έναν σταθμάρχη, καθώς καταργήθηκε ο δεύτερος λόγω έλλειψης προσωπικού. Ο δε κατηγορούμενος σταθμάρχης, είχε λάβει «ελλιπή και ανεπαρκή» εκπαίδευση σύμφωνα με την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, την ΡΑΣ, όπως και οι υπόλοιποι σταθμάρχες που εκπαιδεύτηκαν μαζί του. Φυσικά, όλα αυτά “διαπιστώθηκαν” μετά το έγκλημα! Ενώ, μέχρι σήμερα, γίνονται προσλήψεις συμβασιούχων αντί για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, ακόμα και για την κρίσιμη θέση του σταθμάρχη!

Ο σιδηρόδρομος λειτουργούσε, και συνεχίζει να λειτουργεί, σαν ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί από στιγμή σε στιγμή.

Φυσικά, οι κυβερνήσεις και οι αρμόδιοι υπουργοί διαχρονικά γνώριζαν και αποδέχονταν το ενδεχόμενο μιας τέτοιας τραγωδίας. Γιατί οι ίδιοι διαμόρφωσαν αυτήν την κατάσταση, για να λειτουργεί ο σιδηρόδρομος με γνώμονα το κέρδος των ομίλων, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ για την “απελευθέρωση” των μεταφορών. Είχαν ενημερωθεί για τα δεκάδες ατυχήματα και εκτροχιασμούς που συνέβαιναν με μεγάλη συχνότητα.

Γνώριζαν ότι σε 20 από τα ατυχήματα του ΟΣΕ (εκτροχιασμοί, συγκρούσεις, αφύλακτες διαβάσεις) κατά τη διάρκεια υπουργείας των Χρ. Σπίρτζη και Κ. Καραμανλή 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Τους είχαν κοινοποιηθεί 93 εξώδικα φορέων και συνδικαλιστικών οργανώσεων από το 2015 έως και λίγες μέρες πριν το έγκλημα, που απηύθυναν δραματική έκκληση για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας. Παρόλα αυτά συνέχιζαν είτε με τις αποφάσεις τους είτε με την εγκληματική μη ενασχόλησή τους με ζητήματα που άπτονται της αρμοδιότητάς τους, να επιτρέπουν τη λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου παρά τις ελλείψεις ασφαλείας, αποδεικνύοντας ότι η προτεραιότητα του συστήματος που υπηρετούν οι κυβερνήσεις, η ΕΕ, η Δικαιοσύνη δεν είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής.

Γνώριζαν και είχαν αποδεχτεί την μεγάλη πιθανότητα επέλευσης ενός θανατηφόρου δυστυχήματος.

Αυτές τις μεγάλες ευθύνες προσπαθούν να κρύψουν οι αρμόδιες αρχές μέσα από την εκτεταμένη αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος, τις μεγάλες καθυστερήσεις και τις ελλείψεις στην ανακριτική διαδικασία με αποτέλεσμα, για παράδειγμα, να έχουν χαθεί τα βίντεο από την φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Έτσι έχει καταστεί εξαιρετικά δύσκολο να επιβεβαιωθεί η πραγματική αιτία που οδήγησε στην έκρηξη και τη δημιουργία της πυρόσφαιρας. Αυτό άλλωστε προκύπτει από τα διάφορα πορίσματα, όπως αυτά των διορισμένων από την κυβέρνηση και τον ανακριτή επιτροπών και πραγματογνωμόνων, που παραθέτουν “εκδοχές” χωρίς σαφή συμπεράσματα.

Ενώ, δεν έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά ούτε τα ερωτήματα που έχει θέσει το ΚΚΕ σχετικά με τη μεταφορά επικίνδυνων, εύφλεκτων φορτίων μέσω του σιδηροδρόμου στην Νατοϊκή βάση της Λάρισας, όπως υδρογονανθράκων για εμπλουτισμό καυσίμων που χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ. Ούτε φυσικά για τα σχέδια που εφαρμόστηκαν τις πρώτες ώρες της εγκληματικής σύγκρουσης και αν σχετίζονται με τη διαχείριση ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται επικίνδυνα (Χημικά – Βιολογικά – Ραδιολογικά – Πυρηνικά) υλικά. Είναι γεγονός όμως ότι σε σχετικές εκθέσεις πραγματογνωμόνων καταγράφεται ο τραυματισμός τεσσάρων πυροσβεστών της ομάδας πυρόσβεσης, των οποίων η ιατρική γνωμάτευση αναφέρει ότι υπέστησαν χημικά εγκαύματα διαφόρων βαθμών. Αλλά και στις ανωμοτί εξηγήσεις τους οι ιατροδικαστές της υπόθεσης, αναφέρουν ότι ενημερώθηκαν για απόρρητο σχέδιο το οποίο εφαρμοζόταν στον τόπο του εγκλήματος και για το οποίο δεν θα λάμβαναν γνώση.

Συνολικά, η κατάσταση που επικρατούσε στον ελληνικό σιδηρόδρομο ήταν γνωστή στους υπευθύνους εδώ και πολλά χρόνια, στο Υπουργείο Μεταφορών, στον ΟΣΕ και στη ΡΑΣ, για τις εγκληματικές ελλείψεις στα συστήματα ασφάλειας των τρένων. Το έγκλημα βέβαια συνεχίζεται και μέχρι σήμερα διαπράττεται το αδίκημα της έκθεσης σε κίνδυνο χιλιάδων ανθρώπων, όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός δημόσια ομολογεί ότι ο σιδηρόδρομος θα είναι – σχετικά – ασφαλής το 2027 και την ίδια την ώρα όχι απλά κυκλοφορούν κανονικά τα τρένα, αλλά εξακολουθούν να μεταφέρουν άκρως επικίνδυνο πολεμικό υλικό για λογαριασμό του ΝΑΤΟ!

Με βάση τα παραπάνω για το έγκλημα των Τεμπών υπάρχουν συγκεκριμένες ποινικές κακουργηματικές ευθύνες, ιδιαίτερα για τους αρμόδιους υπουργούς και άλλα κυβερνητικά στελέχη την τελευταία τουλάχιστον 20ετία, παρά το ευνοϊκό ποινικό πλαίσιο που επιφυλάσσει στα μέλη της Κυβέρνησης το Σύνταγμα και ο νόμος περί ευθύνης Υπουργών, που έχει ως αποτέλεσμα μέρος αυτών να έχει παραγραφεί. Γι’ αυτό άλλωστε το συγκεκριμένο πλαίσιο φυλάττουν ως κόρη οφθαλμού όλα τα αστικά κόμματα. Μόνο το ΚΚΕ σταθερά σε κάθε συνταγματική αναθεώρηση απαιτεί την κατάργηση του άρθρου 86 του Συντάγματος και του εκτελεστικού νόμου (νόμος περί ευθύνης υπουργών 3126/2003), ώστε να δικάζονται οι Υπουργοί και τα κυβερνητικά στελέχη όπως όλοι οι πολίτες. Αυτή τη θέση, που επανέλαβε το ΚΚΕ και στην τελευταία συνταγματική αναθεώρηση, απέρριψαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.

Με την παρούσα πρότασή μας ζητάμε την σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής αναφορικά με τους Υπουργούς Μεταφορών Χρ. Σπίρτζη (2015 – 2019) και Κ. Καραμανλή (2019 – 2023), φυσικά τους αρμόδιους υφυπουργούς, για την διερεύνηση των κακουργηματικών αδικημάτων της δια πράξεων και παραλείψεων διατάραξης της ασφάλειας των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών από το οποίο προήλθε ο θάνατος 57 ανθρώπων και η βαριά σωματική βλάβη δεκάδων ακόμα ατόμων, της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο των 57 ανθρώπων, του κακουργηματικού αδικήματος της θανατηφόρου έκθεσης και των αδικημάτων της παράβασης καθήκοντος και της βαριάς σωματικής βλάβης.

Αντίστοιχα, πρέπει να διερευνηθούν οι ευθύνες και των αρμόδιων υφυπουργών αλλά και όλων όσων εμπλέκονται, όπως των επικεφαλής των κυβερνήσεων, σε γνώση και υπό τον έλεγχο των οποίων εξελίσσεται όλο το κυβερνητικό έργο. Για δε τον νυν πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη να διερευνηθούν επιπλέον οι ευθύνες για την εκτεταμένη αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται η σύσταση πραγματικής προανακριτικής επιτροπής, και όχι μιας ακόμα προανακριτικής – φιάσκο, όπως στην περίπτωση Τριαντόπουλου. Απαιτείται η σύσταση πραγματικής Προανακριτικής, όσο το επιτρέπει το αντιδραστικό, συνταγματικά κατοχυρωμένο θεσμικό πλαίσιο, η οποία θα συνεδριάζει ανοιχτά, δημόσια, αφού αφορά πολιτικά πρόσωπα και πράξεις που αφορούν τον λαό και τα παιδιά του. Θα μπορεί απρόσκοπτα να καλέσει και να εξετάσει μάρτυρες και στοιχεία, φυσικά και τον πρωθυπουργό. Θα μπορεί να διευρύνει το κατηγορητήριο για όσα πρόσωπα προκύψουν ευθύνες, και να αποδοθούν όλες οι ποινικές ευθύνες στους ενόχους.

Β. Το Σιδηροδρομικό Έγκλημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 ήταν το τραγικό αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στο ελληνικό σιδηρόδρομο τις τελευταίες δεκαετίες.

Στις 28/2/2023 και περί ώρα 23:18 στον Ευαγγελισμό Τεμπών Λαρίσης και συγκεκριμένα στο 371χλμ της γραμμής Πειραιώς – Πλατέως συγκρούστηκαν μετωπικά η επιβατική αμαξοστοιχία IC 62 (Intercity 62) η οποία κινούνταν από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη και η εμπορική αμαξοστοιχία 63503 η οποία έκανε το αντίθετο δρομολόγιο. Αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν 57 επιβεβαιωμένοι νεκροί οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ήταν νέοι άνθρωποι καθώς και δεκάδες τραυματίες.

Από την πρώτη στιγμή, η κυβέρνηση της ΝΔ, έκανε προσπάθεια να εμφανίσει το τραγικό έγκλημα αποκλειστικά ως “ανθρώπινο λάθος”, να κυριαρχήσει το «για όλα φταίει ο σταθμάρχης».

Όλα αυτά τα χρόνια, η κυβέρνηση επιμένει ότι η μετωπική σύγκρουση από την οποία προκλήθηκε ο εκτροχιασμός βαγονιών καθώς και η ισχυρότατη έκρηξη και στη συνέχεια η φωτιά ήταν αποτέλεσμα αποκλειστικά των εσφαλμένων χειρισμών και συνεννοήσεων μεταξύ του Σταθμάρχη Λάρισας και του μηχανοδηγού.

Όμως στην πραγματικότητα, το τραγικό έγκλημα στα Τέμπη, όπως και τα δεκάδες μικρότερα – ακόμα και θανατηφόρα – δυστυχήματα που συνέβαιναν όλα τα προηγούμενα χρόνια, ήταν άμεσο αποτέλεσμα των βασικών πολιτικών επιλογών που εφαρμόστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας αναφορικά με τον ελληνικό σιδηρόδρομο και φέρουν τη σφραγίδα όλων των αστικών κομμάτων.

Από την δεκαετία ήδη του 1990 όλα τα αστικά κόμματα που κυβέρνησαν την χώρα μας είτε στήριξαν από κοινού είτε υιοθέτησαν εκ των υστέρων όλες τις ευρωπαϊκές οδηγίες και κατευθύνσεις της Ε.Ε. αναφορικά με την ασφάλεια και “απελευθέρωση” των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών. Κάθε νέα κυβέρνηση συνέχιζε το νήμα από εκεί που το άφηνε η προηγούμενη λησμονώντας ακόμη και την όποια πιθανή κριτική μπορεί να ασκούσε ως αντιπολίτευση.

Από το 1991 και έπειτα όλα τα αστικά κόμματα υλοποιώντας τις αποφάσεις και κατευθύνσεις της Ε.Ε. προχώρησαν στην “απελευθέρωση” των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών μέσα από τον διαχωρισμό υποδομής και εκμετάλλευσης, το κομμάτιασμα του ΟΣΕ και την ιδιωτικοποίηση του κερδοφόρου τμήματος των μεταφορών στην HellenicTrain με παχυλές συμβάσεις και προκλητικές επιδοτήσεις που χαρακτήριζαν ακόμα και τον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη ως “άγονη γραμμή” για να δικαιολογηθούν!

Το αποτέλεσμα ήταν ότι στο επίμαχο τμήμα Δομοκός-Πλατύ, δεν λειτουργούσε ούτε η φωτεινή σηματοδότηση, ούτε η τηλεδιοίκηση, ούτε το σύστημα GSMR που εξασφαλίζει απρόσκοπτη επικοινωνία των μηχανοδηγών ανεξάρτητα από το ανάγλυφο του εδάφους, ούτε το σύστημα αυτόματης πέδησης συρμών (ETCS), το οποίο άλλωστε δεν λειτούργησε ποτέ.

Γ. Οι βασικές αιτίες που οδήγησαν στο έγκλημα των Τεμπών.

Γ1. Η κατάσταση του Ελληνικού Σιδηρόδρομου και οι ελλείψεις στα Συστήματα Ασφαλείας κατά την ημέρα του εγκλήματος των Τεμπών. Οι εγκληματικές ευθύνες της ΕΕ.

Η κατάσταση και ο τρόπος λειτουργίας του ελληνικού σιδηροδρόμου παραμένει με τα ίδια χαρακτηριστικά από την δεκαετία του ’60. Επί της ουσίας η ασφάλεια της κίνησης των αμαξοστοιχιών βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στη σωστή εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας από τους αρμόδιους σταθμάρχες, κλειδούχους, μηχανοδηγούς κτλ και ελλείπουν παντελώς τα σύγχρονα αυτοματοποιημένα συστήματα τα οποία συνεπικουρούν καθοριστικά τον ανθρώπινο παράγοντα και λειτουργούν αποτρεπτικά και διορθωτικά ως προς το ανθρώπινο λάθος.

Η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού συστήματος με την ονομασία ERTMS (European Rail Traffic Management System), το οποίο ουσιαστικά αποσκοπεί στη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού δικτύου στον ευρωπαϊκό χώρο σε ένα μόνον μέρος του δικτύου, θα μπορούσε να παρέχει βασικές εγγυήσεις ασφαλείας στο βαθμό που θα κάλυπτε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Τα βασικά μέρη αυτού του συστήματος ERTMS, δηλαδή το ETCS και το GSM-R (επί των συρμών και επί του δικτύου), σε συνδυασμό και με την λειτουργία της φωτοσήμανσης, της πλήρους Τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο και της πλήρους στελέχωσης όλων των υπηρεσιών με επαρκώς εκπαιδευμένο προσωπικό, μπορούν να αποτρέψουν παρόμοια δυστυχήματα. Ειδικότερα:

To ETCS (European Train Control System) αποτελεί ένα ενιαίο σύστημα αυτόματης προστασίας των συρμών και παρέχει μεταξύ άλλων την δυνατότητα ακόμη και αυτόματης πέδησης του συρμού σε περίπτωση που διαπιστωθεί πορεία σύγκρουσης με άλλο τρένο ή παραβίαση κόκκινου σηματοδότη ή υπερβολική ταχύτητα. Προϋπόθεση για την λειτουργία του μεταξύ άλλων είναι η εγκατάσταση και λειτουργία φωτεινών σηματοδοτών.

Κατά την ημέρα του εγκλήματος δεν λειτουργούσε το ETCS το οποίο μετά βεβαιότητας θα είχε ακινητοποιήσει αυτόματα τις δυο αμαξοστοιχίες που κινούνταν σε μετωπική πορεία σύγκρουσης.

To GSM-R (Global System for Mobile Communications – Railway) αποτελεί ένα σύγχρονο μέσο επικοινωνίας που επιβάλλεται να έχουν οι επίγειοι σταθμοί διαχείρισης κυκλοφορίας (Σταθμάρχες, Κέντρο Τηλεδιοίκησης κτλ) και οι μηχανοδηγοί μεταξύ τους. Το σύστημα αυτό επιτρέπει την επικοινωνία χωρίς διακοπές και παράσιτα σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο ενώ παρέχει και επιπλέον δυνατότητες για την μεταφορά δεδομένων και άλλων ενεργειών σε αντίθεση με το υποδεέστερο υπάρχον σύστημα VHS.

Η ύπαρξη συστημάτων επικοινωνίας GSM-R την ημέρα του δυστυχήματος θα παρείχε την δυνατότητα απρόσκοπτης επικοινωνίας των εμπλεκόμενων προσώπων μεταξύ τους. Παρά ταύτα το μοιραίο βράδυ το GSM-R δεν λειτουργούσε και στα δύο τρένα. Ιδιαίτερη ευθύνη για την μη λειτουργία τους φέρει η Hellenic Train καθώς και η ΡΑΣ η οποία δεν είχε προχωρήσει σε έγκαιρη πιστοποίηση τους.

Παρά τις προσπάθειες διαφόρων κυβερνητικών στελεχών να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα, στον ελληνικό σιδηρόδρομο δεν υπήρχε Τηλεδιοίκηση, δηλαδή αποτύπωση και έλεγχος σε ζωντανό χρόνο της θέσης και της κίνησης του κάθε τρένου σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο σε απομακρυσμένο πίνακα κυκλοφορίας. Η ύπαρξη τηλεδιοίκησης σε συνδυασμό με τα σύγχρονα συστήματα ασφαλείας (ETCS – GSM-R) είναι σε θέση να εκμηδενίσουν την πιθανότητα ανάλογων σιδηροδρομικών δυστυχημάτων.

Όμως, κατά την ημέρα του εγκλήματος των Τεμπών στη χώρα μας όχι μόνο δεν υπήρχε Τηλεδιοίκηση και δεν λειτουργούσε κανένα από τα παραπάνω σύγχρονα συστήματα ασφαλείας (ETCS – GSM-R) αλλά ήταν εκτός λειτουργίας ακόμα και οι φωτεινοί σηματοδότες!

Επιπροσθέτως, στην περίπτωση του εγκλήματος των Τεμπών επέδρασε και η μη λειτουργία του τοπικού Κέντρου Ελέγχου Λάρισας το οποίο ήταν εγκατεστημένο στη θέση Ζάχαρη και είχε την δυνατότητα να επιβλέπει την κυκλοφορία των συρμών σε τοπικό επίπεδο.

Στο σταθμαρχείο Λάρισας υπήρχε τοπικός πίνακας χειρισμού για ενέργειες και δυνατότητα παρεμβάσεων εντός ορίων του σταθμού και του οποίου δεν έκανε χρήση ο σταθμάρχης. Η κυβέρνηση ήδη από την ημέρα του δυστυχήματος προσπάθησε σκόπιμα και συνειδητά να παραπλανήσει τον ελληνικό λαό παρουσιάζοντας τον τοπικό πίνακα χειρισμού που υπήρχε στο σταθμαρχείο Λάρισας ως σύγχρονη υπηρεσία Τηλεδιοίκησης γεγονός που αποτελεί ψέμα και εμπαιγμό.

Με ευθύνη όλων των αστικών κυβερνήσεων δεν ελήφθη κανένα μέτρο για την έγκαιρη εγκατάσταση και λειτουργία των πιο πάνω σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων που θα μεγιστοποιούσαν την ασφάλεια των συγκοινωνιών.

Οι εγκληματικές ευθύνες της ΕΕ.

Μεγάλες είναι και οι ευθύνες της ΕΕ, οι κατευθύνσεις της οποίας υλοποιούνται στις σιδηροδρομικές μεταφορές σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ένωση διαπιστώνει προκλητικά ότι είναι επαρκές το σύστημα ασφαλείας που επικρατεί στους ευρωπαϊκούς σιδηροδρόμους παρά το γεγονός ότι την τελευταία διετία έχουν αυξηθεί κατά 23% τα σοβαρά σιδηροδρομικά ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Άλλωστε η ΕΕ χορήγησε πιστοποιητικό ασφάλειας στην HellenicTrain με έναρξη ισχύος στις 6/2/2023, μόλις λίγες μέρες πριν το έγκλημα, στο περιεχόμενο του οποίου προβλέπεται ως είδος επιτρεπόμενης υπηρεσίας μεταξύ άλλων και η μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, σε ένα σιδηροδρομικό δίκτυο – ωρολογιακή βόμβα. Ενώ, αντίστοιχα, η ΕΕ γνώριζε για τις αλλεπάλληλες παρατάσεις και καθυστερήσεις στην εγκατάσταση των συστημάτων ERTMS, δηλαδή του ETCS και του GSMR, και μάλιστα σε επιστολή-απάντησή της για αυτό το θέμα προς το Υπουργείο Μεταφορών στις 20-5-2022 ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται να μεταθέσει τις σχετικές ημερομηνίες για τη θέση σε λειτουργία του ERTMS».

Μάλιστα, τον Απρίλη του 2025, όπως ανέδειξε με παρέμβαση της η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (TRAN) στις Βρυξέλλες, ο εκτελεστικός διευθυντής της Κοινής Επιχείρησης Σιδηροδρόμων της Ευρώπης παραδέχτηκε ότι 5.000 βαγόνια κυκλοφορούν νόμιμα ενώ θα έπρεπε να πάνε για παλιοσίδερα, γιατί είναι κόστος η αντικατάστασή τους για τους επιχειρηματικούς ομίλους που εκμεταλλεύονται τη σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με δημοσιεύματα μετά την ανακοίνωση του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, έγινε γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της συγγραφής του πορίσματος, διατυπώθηκε η απαίτηση από τον εκπρόσωπο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων να μην γίνει καμία αναφορά στα έλαια των μετασχηματιστών, γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να αλλάξουν οι μετασχηματιστές σχεδόν σε όλα τα ευρωπαϊκά τρένα τα οποία πιστοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό θα οδηγούσε σε τεράστιο οικονομικό κόστος τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει 70 δισεκατομμύρια για τη μεταφορά στρατευμάτων και άλλα 800 δισεκατομμύρια για εξοπλιστικά προγράμματα. Για τους σιδηροδρόμους μεταφέρει αυτά τα μέτρα ασφάλειας για το μέλλον.

Γ2. Μείωση προσωπικού – υποβάθμιση εκπαίδευσης – υποχρηματοδότηση.

Σε αντίθεση με αυτό που θα επέβαλε η ανυπαρξία των σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας, με ευθύνη και σε γνώση των αρμόδιων Υπουργών και των αντίστοιχων κυβερνήσεων, ατόνησαν παράλληλα και οι αναγκαίες εκείνες ασφαλιστικές δικλείδες που θα μπορούσαν στοιχειωδώς να παρέχουν κάποια προστασία στις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες.

Είναι ενδεικτικό της υποχρηματοδότησης και της έλλειψης προσωπικού το με αρ. πρωτ. Φ10/254143/21-9-2021 έγγραφο της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Μεταφορών προς τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών με θέμα «Ενημερωτική για τη χρηματοδότηση και το προσωπικό του ΟΣΕ». Στο έγγραφο αυτό αναφέρεται συγκεκριμένα ότι, ενώ τα χρήματα που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία του ΟΣΕ ανέρχονται στα 135.000.000 € ετησίως, χρηματοδοτείται μόλις με 45.000.000 € από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και ότι το προσωπικό του παρουσιάζει μείωση κατά 79,91 % τη χρονική περίοδο 2010-2022. Δηλώνεται μάλιστα ρητά ότι «επειδή η χρηματοδότηση του ΟΣΕ ήταν πολύ μικρότερη από αυτή που απαιτείτο για την συντήρηση και λειτουργία του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου (…) η συντήρηση ήταν απολύτως πλημμελής (ότι δεν μπορούσε να αποφευχθεί), με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα ένα κακοσυντηρημένο σιδηροδρομικό δίκτυο».

Αντίστοιχα, στο με αρ. πρωτ. Φ15.7/242749/10-9-2021 έγγραφο της ίδιας ως άνω Διεύθυνσης προς τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, αφού αναλύεται το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από την υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ, επισημαίνεται ως συνέπεια ότι «η ελλιπής συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου υποβαθμίζει την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών αυξάνοντας τις πιθανότητες ατυχημάτων και συμβάντων». Ωστόσο, όπως τονίζει στην απολογία της η Προϊστάμενη της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Μεταφορών, ούτε σε αυτά ούτε σε κανένα από τα ενημερωτικά σημειώματα που είχε αποστείλει η Διεύθυνση στην Πολιτική Ηγεσία δεν υπήρξε αντίδραση.

Επομένως, παρά το γεγονός ότι η ασφάλεια της κυκλοφορίας των σιδηροδρόμων στηριζόταν αποκλειστικά και μόνον στην τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας, δηλαδή επί της ουσίας στον ανθρώπινο παράγοντα, όχι μόνο δεν ελήφθησαν μέτρα για την ενίσχυση και εκπαίδευση του προσωπικού αλλά αντιθέτως ο αριθμός των εργαζομένων μειώθηκε δραματικά με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Σημείο τομής αποτέλεσε ο νόμος 3891/2010 (Ρέππα), επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, όπου υποχρεώθηκαν σε μετάταξη 2351 έμπειροι εργαζόμενοι με αποτέλεσμα τελικά ο όμιλος ΟΣΕ από 5.151 εργαζόμενους να καταλήξει σε 2800. Αξίζει να σημειωθεί πως καμία από τις μετέπειτα κυβερνήσεις δεν επεδίωξε να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση με τον διορισμό μόνιμου προσωπικού, παρά αρκούνταν σε κατά καιρούς μπαλώματα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και μπλοκάκια και μάλιστα πολύ λιγότερων από τα τεράστια κενά που είχαν εντωμεταξύ δημιουργηθεί λόγω των συνταξιοδοτήσεων.

Την περίοδο του εγκλήματος των Τεμπών, σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων οι αναγκαίες θέσεις εργασίας για τον ΟΣΕ θα έπρεπε να είναι 2.800 άτομα. Ωστόσο οι οργανικές θέσεις του ΟΣΕ ήταν 2.098 και τελικώς εργάζονταν στον ΟΣΕ μόλις 1.000 άτομα περίπου (755 μόνιμοι και 230 συμβασιούχοι).

Δεδομένης της απουσίας σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας είναι προφανές πως η μείωση του προσωπικού συνέβαλε καθοριστικά στην αποδυνάμωση της ίδιας της ασφάλειας των σιδηροδρόμων.

Εξίσου επιβαρυντική για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων αποτέλεσε η κατάργηση του Προϊσταμένου της Αμαξοστοιχίας από 1-1-2020 με βάση τον νέο Γενικό Κανονισμό Κυκλοφορίας ο οποίος συνεπικουρούσε τον μηχανοδηγό και παρακολουθούσε την επικοινωνία με τα Σταθμαρχεία.

Παράλληλα το 2020 επί κυβέρνησης ΝΔ καταργήθηκε το Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας στην οδό Καρόλου, δηλαδή το Κέντρο στο οποίο συμμετείχαν ενιαία στελέχη του ΟΣΕ και της Hellenic Train, εξασφαλίζοντας έτσι πιο άμεση διασύνδεση και συντονισμό, και το οποίο θα μπορούσε να διαγνώσει την μετωπική πορεία σύγκρουσης των αμαξοστοιχιών. Στην θέση του λειτουργούσαν δύο ξεχωριστά κέντρα, το ένα στην Καρόλου του ΟΣΕ και το άλλο στην έδρα της Hellenic Train.

Η μείωση του προσωπικού αποδυνάμωσε και μια σειρά άλλες ειδικότητες και τομείς που ήταν απαραίτητες για την ασφάλεια των συγκοινωνιών, όπως η συντήρηση των γραμμών, η φύλαξη των διαβάσεων, η συντήρηση των αμαξοστοιχιών κ.α.

Την ίδια στιγμή η HELLENIC TRAIN παρά την εν γνώσει της κακή κατάσταση, τις ελλείψεις και τα κενά στα συστήματα ασφαλείας του σιδηροδρομικού δικτύου, πίεζε για αύξηση της ταχύτητας της κυκλοφορίας και ενώ μάλιστα η ίδια δεν είχε φροντίσει να φέρει σύγχρονα τρένα στο ελληνικό δίκτυο, να εγκαταστήσει το σύστημα GSM – R σε όλους τους συρμούς της και τα βαγόνια της δεν πληρούσαν τα επικαιροποιημένα πρότυπα πυρασφάλειας. Και παρόλ’ αυτά έπαιρνε τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις από την ΕΕ.

Γ.3 Προβληματικός διαχωρισμός οργανισμού ΟΣΕ – Ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ εταιρειών – Κατάτμηση συμβάσεων για τα συστήματα ασφάλειας, πεδίο επιχειρηματικού ανταγωνισμού.

Με βάση τις κατευθύνσεις της Ε.Ε. και με την σύμφωνη γνώμη όλων των κυβερνήσεων οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες απελευθερώθηκαν και ο ΟΣΕ έσπασε σε κομμάτια με σκοπό να αποτελέσει ένα ακόμα πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο.

Αντίστοιχο πεδίο κερδοφορίας και έντονων ανταγωνισμών αποτέλεσαν οι κατά καιρούς συμβάσεις που προκηρύχθηκαν με αντικείμενο την εγκατάσταση των απαιτούμενων συστημάτων ασφαλείας.

Αυτό αποτυπώνεται καθαρά στο περιεχόμενο και την πορεία των κύριων συμβάσεων που δρομολογήθηκαν και σχετίζονται με την ασφάλεια των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών που παρήγγειλε ο ΟΣΕ και σύναψε η ΕΡΓΟΣΕ, οι οποίες είναι:

Η σύμβαση 10012/2006 για την προμήθεια συστημάτων GSM-R με οικονομικό αντικείμενο 57.228.780€. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 2 έτη (26/9/2006 – 26/9/2008). Ωστόσο δόθηκαν 4 παρατάσεις και τελικώς το μεγαλύτερο μέρος του έργου παραδόθηκε στις 11/6/2018, 12/2/2020 και 10/2/2021. Ωστόσο ακόμη και σήμερα το σύστημα GSM-R δεν λειτουργεί σε όλους τους συρμούς της Hellenic Train καθώς δεν έχει πιστοποιηθεί από την ΡΑΣ. Στις 05.07.2022 εγκρίθηκε από την ΡΑΣ η λειτουργία στους σταθμούς, ενώ μέχρι και τον Ιούλιο του 2023 η ΡΑΣ δεν είχε εγκρίνει την λειτουργία του στους συρμούς.

Η σύμβαση 10004/2007 για την προμήθεια συστήματος ETCS στους συρμούς με οικονομικό αντικείμενο 25.026.200 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 2 έτη (30/5/2007 – 30/3/2009). Δόθηκαν 3 παρατάσεις και το έργο παραδόθηκε μετά από 10 έτη. Σύμφωνα δε με την έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων όταν η ΓΑΙΑΟΣΕ παρέλαβε ήδη από το 2018 το σύστημα ETSC (συρμών), το έκρινε μη λειτουργικό και από τότε δήλωσε ότι απαιτείται νέα σύμβαση η οποία δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Φυσικά το σύστημα εξακολουθεί να μην είναι σε λειτουργία λόγω φθορών, προβλημάτων διαλειτουργικότητας κ.α.

Η σύμβαση 10005/2007 για την προμήθεια συστήματος ETCS στις γραμμές με οικονομικό αντικείμενο 17.171.261 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 30 μήνες (5/9/2007 – 5/3/2010). Το έργο πήρες 6 παρατάσεις και τελικώς παραδόθηκε στις 2/8/2019, 16/11/2021 και 13/12/2021. Σε κάποια τμήματα της γραμμής εγκρίθηκε από την ΡΑΣ η λειτουργία του ETSC στις 26.06.2023.

Η σύμβαση 635/2013 για εργασίες αναβάθμισης του δικτύου, ολοκλήρωσης της υποδομής σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης για το τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, με οικονομικό αντικείμενο 374.242.810,48 ευρώ! Η συμφωνημένη διάρκεια ήταν 32 μήνες (18/12/2013 – 18/8/2016) αλλά τελικώς δόθηκαν 14 παρατάσεις με τελευταία παράταση τις 30-6-2023.

Η Σύμβαση 717/2014 για την Ανάταξη και Αναβάθμιση του συστήματος τηλεδιοίκησης με οικονομικό αντικείμενο 41.297.174,41 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια της ήταν 24 μήνες (26/9/2014 – 26/9/2016). Για την εν λόγω σύμβαση δόθηκαν 11 παρατάσεις. Τελικώς η ολοκλήρωση της ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2023 και μάλιστα με πολλούς αστερίσκους λόγω των φυσικών καταστροφών που μεσολάβησαν από τις πλημμύρες στην Θεσσαλία. Ταυτόχρονα ήδη επί υπουργίας Σπίρτζη είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις για υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης, η οποία τελικά υπογράφηκε επί υπουργίας Καραμανλή το 2022.

Επί της ουσίας κανένα από τα παραπάνω συστήματα ασφαλείας που είχαν δρομολογηθεί με τις παραπάνω συμβάσεις δεν ήταν σε λειτουργία την ημέρα του δυστυχήματος – εγκλήματος. Τα έργα κατατμήθηκαν προκειμένου να μπορέσουν όλοι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί να πάρουν μερίδιο από την πίτα. Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε καμία μέριμνα για τη συντήρηση του δικτύου, με αποτέλεσμα τη γρήγορη απαξίωσή του σε βαθμό που να απαιτείται πλήρης αντικατάσταση.

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα αναφέρει στην κατάθεσή του ο Γρ. Λάμπρου, μηχανικός και δημιουργός συστημάτων υψηλής τεχνολογίας, ο οποίος συνέβαλε στη δημιουργία, την ανάπτυξη, την εκτέλεση και τη θέση σε λειτουργία του συστήματος τηλεδιοίκησης της ΕΡΓΟΣΕ για το τμήμα Αθήνα – Πλατύ για λογαριασμό της εταιρίας AESAE, στην οποία ανατέθηκε το έργο, ως μια υπεργολαβία του έργου τηλεδιοίκησης από την Αθήνα έως τον Προμαχώνα που είχε ανατεθεί στην κοινοπραξία ΤΟΜΗ-ΑΛΣΤΟΜ. Ο κ. Λάμπρου δηλώνει ότι το έργο ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε σε πλήρη λειτουργία το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 2016, ωστόσο την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου του 2016 και Μαΐου του 2017, χωρίς κανένα λόγο, δικαιολογία ή αιτία, όπως ανέφερε, η σύμβαση υπεργολαβίας μεταξύ ΤΟΜΗ – ΑΛΣΤΟΜ και AESAE, διάρκειας έως το 2020, διακόπηκε ξαφνικά και πάγωσε οριστικά η εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία του ολοκληρωμένου συστήματος τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης.

Παρέθεσε μάλιστα επιστολή του ίδιου προς τον κ. Μητσοτάκη, κοινοποιούμενη και στον κ. Άδωνη Γεωργιάδη, στις 21/3/2023, στην οποία ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: «Αυτή η βιαστική και ανεξήγητη σε μας τότε άρνηση ολοκλήρωσης και θέσης σε λειτουργία του Συστήματος Τηλεδιοίκησης, απεδείχθη πλέον πέραν πάσης αμφιβολίας ότι είχε ως κύριο στόχο του Αναδόχου την καθυστέρηση και επέκταση της Σύμβασης 717, με σημαντικές αναθεωρήσεις και παρατάσεις του έργου, αντί της άμεσης εγκατάστασης και ολοκλήρωσής του. Αυτές οι συνεχείς παρατάσεις και αναθεωρήσεις, οδήγησαν στον πλήρη εκτροχιασμό του κόστους της σύμβασης, με αποτέλεσμα τον Οκτώβριο του 2018 το τίμημα να αγγίξει πλέον τα 83.059.865 € και τελικό τίμημα έως σήμερα τα 87.000.000 € αντί του αρχικού 41,3 εκατ.!!!». Για να καταλήξει τελικά στην κατάθεσή του ότι «(…) τα δραματικά δυστυχήματα που συνέβησαν τόσο το 2017 στο Άδενδρο και κυρίως η σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη πρόσφατα (…) θα είχαν αποφευχθεί εάν το Δεκέμβριο του 2016 και τις αρχές του 2017 μας είχε επιτραπεί να εγκαταστήσουμε το σύστημα τηλεδιοίκησης τόσο στο ΣΚΑ Αθηνών όσο και στο Κέντρο Ελέγχου Λάρισας».

Όπως προκύπτει από το ιστορικό όλων των επίμαχων συμβάσεων, οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της 717/2014, η οποία αφορά τις κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ δεν ήταν η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Το γεγονός αυτό άλλωστε αποδέχεται ακόμη και η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που σχηματίστηκε με εντολή της κυβέρνησης της ΝΔ για την διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήματος των Τεμπών. Στη σ. 205 του Πορίσματος αναφέρει η Επιτροπή χαρακτηριστικά: «Τα σιδηροδρομικά έργα αποτέλεσαν πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ διάφορων εργολάβων, κατασκευαστών, προμηθευτών (συνήθως αλλοδαπών). Οι προδιαγραφές ήταν συχνά διαφορετικές από ένα τμήμα χιλιομέτρων έως το επόμενο (επίσης κάποιων χιλιομέτρων), με συνέπεια ασυμβατότητες μεταξύ των τμημάτων ενός υποτίθεται ενιαίου κατά τ’ άλλα έργου. Για να ικανοποιηθούν μάλιστα οι προμηθευτές από τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, η κατάτμηση των έργων κατάντησε συνήθης πρακτική…».

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν για μια ακόμα φορά ότι ανταγωνισμοί μεταξύ των κολοσσών για το μοίρασμα της τεράστιας αυτής «πίτας» ευθύνονται και για το ότι ο ελληνικός σιδηρόδρομος παραμένει μέχρι και σήμερα δίχως σύγχρονα συστήματα ασφαλείας.

Γ4. Ελλιπής εποπτικός ρόλος της ΡΑΣ στην ασφάλεια των σιδηροδρόμων.

Τέλος, κοινή διαπίστωση είναι η έλλειψη ουσιαστικής άσκησης εποπτείας για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων από την κατά τα άλλα αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Ενώ είναι σε γνώση της ότι πάνω από το 95% των τρένων που είναι σε κυκλοφορία στο σιδηροδρομικό δίκτυο έχουν απαρχαιωμένες προδιαγραφές ασφαλείας και σύμφωνα με την πρώην πρόεδρο της ΡΑΣ και όσα είπε στην Εξεταστική Επιτροπή, είναι πολυτέλεια η αντικατάστασή τους.

Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι ακόμα και το κραυγαλέο έλλειμμα στην εκπαίδευση των σταθμαρχών διαπιστώθηκε μόνο μετά το έγκλημα στα Τέμπη, οπότε και συγκροτήθηκε η Ολομέλεια της ΡΑΣ για αυτεπάγγελτο έλεγχο των παραβιάσεων ασφαλείας που καταγράφηκαν στην υπ’ αριθμ. 24/16-03-2023 απόφασή της, υποχρεώνοντας τον ΟΣΕ να παύσει να απασχολεί σε θέσεις κρίσιμων καθηκόντων ασφαλείας όσους είχαν περάσει το εν λόγω πρόγραμμα εκπαίδευσης.

Επίσης, σε επιστολή της η ΡΑΣ προς τον κ. Παναγιώτη Πικραμμένο, τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, στη 1-4-2021 γνωστοποιεί την υποστελέχωσή της αναφέροντας ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό Λειτουργίας της θα έπρεπε να απασχολεί 35 εργαζόμενους, αλλά απασχολούσε μόλις 18, παραθέτοντας και τα ευρήματα της Έκθεσης του Ελέγχου Παρακολούθησης της ΡΑΣ από τον ERA, ο οποίος έλαβε χώρα το χρονικό διάστημα 25-28/06/2019, με ενδεικτικό το εξής απόσπασμα: «Ο περιορισμός των πόρων (προσωπικό και εμπειρογνωμοσύνη) επηρεάζει γενικά τις διάφορες δραστηριότητες που εκτελεί η ΡΑΣ. Κατά τον επιτόπιο έλεγχο διαπιστώθηκε ότι ορισμένες δραστηριότητες δεν εκτελούνται ή αναβάλλονται λόγω έλλειψης πόρων.

Δ. Πολιτικές και ποινικές ευθύνες για το έγκλημα των Τεμπών και την κατάσταση του ελληνικού σιδηρόδρομου.

Είναι προφανές ότι την πρώτη και βασική πολιτική ευθύνη για το συγκεκριμένο έγκλημα φέρει ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης. Και αυτή η ευθύνη δεν παραγράφεται όσο ευνοϊκά και αν διαμορφώσουν το θεσμικό πλαίσιο. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός ευθύνεται ως ο επικεφαλής της κυβέρνησης στη θητεία της οποίας συνέβη το τραγικό έγκλημα.

Άλλωστε, ο ίδιος είχε άμεση γνώση της κατάστασης και της μεγάλης πιθανότητας επέλευσης μιας τέτοιας σιδηροδρομικής τραγωδία. Εκτός των άλλων, του είχε κοινοποιηθεί επιστολή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών στις 20-9-2021, στην οποία αποτυπώνεται η υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση του σιδηροδρόμου καταλήγοντας ρητά ότι «σε ενδεχόμενες δυσμενείς εξελίξεις, δεν μπορεί να αποδοθούν ευθύνες στο προσωπικό, κατά τη συνήθη πρακτική του ανθρώπινου λάθους, καθώς αυτές θα είναι απόρροια της τραγικής κατάστασης που έχει έως σήμερα διαμορφωθεί» με την επισήμανση ότι «η μη αντιμετώπιση της κατάστασης εγκυμονεί κινδύνους και για την ασφάλεια των εργαζομένων αλλά και για την ασφάλεια της κυκλοφορίας».

Ευθύνεται γιατί η κυβέρνηση της ΝΔ, παραλαμβάνοντας την αντιλαϊκή σκυτάλη από τις προηγούμενες, πρωτοστάτησε στην εφαρμογή με μεγαλύτερη ταχύτητα της “απελευθέρωσης” των σιδηροδρομικών μεταφορών. Ευθύνεται γιατί η λειτουργία του σιδηρόδρομου συνεχίζεται με τους ίδιους όρους που οδήγησαν στο έγκλημα. Ευθύνεται γιατί η κυβέρνηση παραπέμπει την ολοκλήρωση των στοιχειωδών έργων στο σιδηροδρο