Πανελλαδικές: Όταν το αποτέλεσμα δεν είναι το αναμενόμενο – Συμβουλές ψυχολόγου στους υποψηφίους

Πανελλαδικές εξετάσεις. Ένα από τα πιο απαιτητικά και αγχωτικά ορόσημα στη ζωή ενός εφήβου.

Για μήνες ή ακόμα και για χρόνια οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους, επενδύουν χρόνο, κόπο και συναισθηματική ενέργεια, με στόχο μια θέση στο πανεπιστήμιο. Τι συμβαίνει, όμως, όταν το αποτέλεσμα δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους; Πώς διαχειρίζεται ένας νέος άνθρωπος την απογοήτευση, την αίσθηση αποτυχίας και τον φόβο για το μέλλον;

Η συναισθηματική

επιβάρυνση μετά από ένα αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι έντονη και πολυδιάστατη. Σε τέτοιες στιγμές, η ψυχολογική υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο για τους ίδιους τους υποψηφίους, αλλά και για το περιβάλλον τους. Η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και τη δημοσιογράφο Αλεξάνδρα Χατζηγεωργίου, πώς μπορεί κάποιος να διαχειριστεί το αρνητικό αποτέλεσμα, να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του και να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα με ρεαλισμό, ψυχραιμία και αισιοδοξία.

Πανελλαδικές εξετάσεις. Πώς θα ήταν πιο εύκολο να διαχειριστεί ο υποψήφιος τα αρνητικά αποτελέσματα στις εξετάσεις και πώς πρέπει να συμπεριφερθεί το περιβάλλον του (γονείς) προκειμένου να τον/την βοηθήσουν;

Όταν τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών δεν είναι θετικά, οι υποψήφιοι κατακλύζονται συχνά από απογοήτευση, θλίψη, θυμό και ενοχές. Νιώθουν έντονη αγωνία και ανασφάλεια για το μέλλον τους. Το σχολείο τέλειωσε και αναρωτιούνται «τώρα τι θα κάνω;». Αισθάνονται άσχημα που απογοήτευσαν τους γονείς τους, σκέφτονται με ενοχή τα χρήματα που επενδύθηκαν σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα και τη διάψευση των προσδοκιών τους. Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη όταν συναντούν φίλους που πανηγυρίζουν την επιτυχία τους ή όταν βρίσκονται στην άβολη θέση να απαντήσουν στα ερωτήματα γνωστών και συγγενών.

Πώς μπορεί να διαχειριστεί ο υποψήφιος αυτή την κατάσταση;

Είναι σημαντικό να καταλάβει ότι δεν έφτασε το τέλος του κόσμου. Η ζωή του δεν καταστρέφεται από ένα αρνητικό αποτέλεσμα σε μία εξέταση, όσο σημαντική και αν θεωρείται. Η αξία του δεν αλλάζει ούτε επηρεάζεται η γνώμη των γονιών του από αυτό το αποτέλεσμα. Θα τον βοηθήσει να κάνει μια ειλικρινή συζήτηση με τον εαυτό του και να μοιραστεί όλα αυτά που αισθάνεται με κάποιον που εμπιστεύεται. Ας αναλογιστεί την προσπάθεια που κατέβαλε και γιατί δεν πήγε καλά, όχι για να κατηγορήσει τον εαυτό του, αλλά για να συνειδητοποιήσει τα θετικά που αποκόμισε από αυτή την εμπειρία. Κατόπιν θα σκεφθεί αν θέλει να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στον εαυτό του ή να δοκιμάσει άλλη ενναλακτική.

Ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σημαντικός.

Παρά την απογοήτευσή τους είναι αναγκαίο να στηρίξουν το παιδί τους. Να του τονίσουν την αγάπη τους, και ότι η αξία του είναι ανεξάρτητη από τα αποτελέσματα. Να του δώσουν τη δυνατότητα να εκφράσει τα συναισθήματά του ελεύθερα. Να προσπαθήσουν να βρουν εναλλακτικές από κοινού με βάση τα θέλω του και αν δυσκολεύεται να τα προσδιορίσει να απευθυνθούν σε ειδικό να το βοηθήσει. Ευτυχώς, σήμερα υπάρχουν πολλές επιλογές σπουδών. Να είναι συμπαραστάτες και υποστηρικτές στην εξερεύνηση αυτών των επιλογών. Η ενεργή συναισθηματική τους υποστήριξη ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα των εφήβων μετά από ακαδημαικές αποτυχίες σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.

Η επιτυχία είναι ένας δρόμος μοναχικός, ποιες συμπεριφορές είναι πιο συνηθισμένες και πώς θα πρέπει να γίνει η μετάβαση από μαθητής/τρια σε φοιτητής/τρια

Ακόμη και η μετάβαση στη φοιτητική ζωή, για όσους πετύχουν, μπορεί να προκαλέσει άγχος. Οι ανησυχίες για το πώς θα προσαρμοστούν μακριά από το σπίτι, πώς θα γνωρίσουν νέους φίλους ή πώς θα διαχειριστούν τις δουλειές του σπιτιού είναι φυσιολογικές. Οι νέοι φοιτητές αναζητούν την αυτονομία τους, αλλά ταυτόχρονα νιώθουν την πίεση των νέων ευθυνών. Ευτυχώς, τα περισσότερα παιδιά προσαρμόζονται πολύ γρήγορα, ανακαλύπτοντας την αυτονομία τους, την δυνατότητα να αυτενεργούν, είναι δεκτικά σε νέους φίλους, μαθαίνουν να διαχειρίζονται την ανασφάλεια και το άγχος τους κλπ

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποσυμφορηθεί ένας μαθητής από τη δύσκολη χρονιά της προετοιμασίας αλλά και την απαιτητική και στρεσογόνα περίοδο των εξετάσεων;

Η προετοιμασία για τις Πανελλαδικές είναι αναμφίβολα μια απαιτητική και στρεσογόνα περίοδος. Δεν υπάρχει ένας ιδανικός ή μοναδικός τρόπος αποσυμφόρησης μετά τις εξετάσεις. Το βασικό είναι τα παιδιά να κάνουν αυτά που τους αρέσουν, που ονειρεύονται και τους έχουν λείψει. Τα περισσότερα παιδιά, πολύ πριν τις εξετάσεις, έχουν κανονίσει να περάσουν κάποιες μέρες διακοπών με τους φίλους τους. Αυτό αποτελεί βασική επιλογή για πολλούς. Άλλοι προτιμούν να μείνουν σπίτι για να ξεκουραστούν, να κοιμηθούν και να γεμίσουν τις μπαταρίες τους. Ταυτόχρονα, μπορούν να κάνουν διάφορες δραστηριότητες όπως να ασχοληθούν με σπορ, να κάνουν μικρές αποδράσεις, ταξίδια με φίλους ή και γονείς, και γενικά να αισθανθούν ελεύθεροι χωρίς το βάρος της μελέτης.

Θεωρείται αποτυχία όταν ένας μαθητής δεν περνάει τις Πανελλαδικές;

Εδώ και πολλά χρόνια, στην Ελλάδα, η επιτυχία στις Πανελλαδικές συνδέεται άμεσα με την προσωπική επιτυχία του ατόμου. Ωστόσο, στις μέρες μας, οι νέοι έχουν πολλές επιλογές σπουδών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Παράλληλα, γνωρίζουμε από πρόσφατες μελέτες ότι αρκετοί πτυχιούχοι εργάζονται σε διαφορετικό τομέα από τις σπουδές τους, δηλαδή αλλάζουν επαγγέλματα.

Οι Πανελλαδικές αποτελούν έναν στόχο, συχνά χωρίς να είναι συγκεκριμένος, δεδομένου ότι επικρατεί η νοοτροπία «σε όποια σχολή περάσεις». Η επιτυχία εξαρτάται από πολλές παραμέτρους εκτός της γνωστικής επάρκειας, όπως η αυτοπεποίθηση, οι εμπειρίες, το άγχος, η κόπωση, η ευελιξία, η προσοχή κλπ.

Η μη επιτυχία, ή «αποτυχία» όπως οι περισσότεροι το αποκαλούν, αποτελεί μια πρόκληση, μια ευκαιρία ανασυγκρότησης, απολογισμού, νέων στόχων με νέα δεδομένα. Σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται με την αξία του ατόμου. Κάθε παιδί είναι μοναδικό, είτε τα κατάφερε να γίνει φοιτητής είτε όχι. Σημασία έχει που συμμετείχε και προσπάθησε.