Πώς θα αποφύγουμε τη μετατροπή της Ευρώπης σε… ζόμπι

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν διαγνώσει λάθος τις αιτίες της κρίσης και προωθούν μια προβληματική ατζέντα και ακατάλληλες πολιτικές.

Οι βασικοί τίτλοι της τελευταίας ευρωπαϊκής συνόδου ήταν εντελώς λάθος. Εστίαζαν στην απομάκρυνση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ θα έπρεπε να εστιάζουν στο πολύ πιο επείγον και σημαντικό ζήτημα περί το αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάνουν κάτι για να αντιστρέψουν τη μετατροπή των οικονομιών, των κρατών, των τραπεζών και των χρηματοοικονομικών εργαλείων της Ευρώπης σε … ζόμπι.

Η

απάντηση δυστυχώς είναι όχι. Το βασικό πρόβλημα είναι πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν διαγνώσει λάθος τις εν τω βάθει αιτίες της κρίσης και προωθούν μια προβληματική ατζέντα και ακατάλληλες πολιτικές. Αποδίδουν την κρίση στη δημοσιονομική σπατάλη και την έλλειψη των κατάλληλων θεσμικών δημοσιονομικών μηχανισμών και όχι στις μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες και τις ανισορροπίες ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών μελών του ευρώ. Έτσι, αντί να προωθούν μια στρατηγική προσαρμογής των οικονομιών και του χρέους η οποία θα μοιράζει συμμετρικά την ευθύνη των μεταρρυθμίσεων ανάμεσα στα κράτη πιστωτές και στα κράτη δανειολήπτες, συνεχίζουν μονοδιάστατα να υπόσχονται την εμβάθυνση και θεσμοποίηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας με το επιχείρημα ότι αποτελεί τη λύση στην κρίση. Στην πραγματικότητα όμως έτσι παράγουν μια ζώνη λιτότητας που αυτοτροφοδοτεί την ύφεση.

Σε αυτό το υφεσιακό περιβάλλον οι χώρες δανειολήπτες θα δυσκολευτούν πάρα πολύ να διασφαλίσουν την απαραίτητη πολιτική και κοινωνική συνοχή προκειμένου να προωθήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο τομέα, το συνταξιοδοτικό σύστημα,  το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και τις αγορές απασχόλησης για τη βελτίωση της απόδοσης της οικονομίας τους. Είναι πολύ πιθανό ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά 2% στα επόμενα τρίμηνα ενώ και στη συνέχεια οι προοπτικές μπορεί να μην γίνουν πολύ καλύτερες. Οι οικονομίες της Ευρωζώνης έχουν παγιδευτεί σε έναν φαύλο κύκλο χαμηλής ή και  μηδενικής ανάπτυξης, κάθε φορά νέων, όλο και πιο υφεσιακών στόχων περικοπής του δημοσίου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους και μιας διαρκώς αυξανόμενης λιτότητας που θα συντρίψει κάθε ανάπτυξη.

Δίχως ανάπτυξη ελάχιστες είναι οι πιθανότητες βελτίωσης των προοπτικών φερεγγυότητας των αδύναμων κρατών, όσα χρήματα κι αν ρίξει στο τραπέζι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή το ΔΝΤ. Ακόμη κι αν έχουμε σημαντική χρηματοδότηση από τους επίσημους πιστωτές, ή ίσως ιδίως στην περίπτωση αυτή, οι αγορές κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης θα παραμείνουν εξαρτημένες από την επίσημη χρηματοδότηση για πολύ – πολύ καιρό.

Ακόμα κι αν ήταν νομικά δυνατό τα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης να υιοθετήσουν τους αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους του νέου συμφώνου, ακόμη κι αν όλα τα κοινοβούλια  ενέκριναν ομόφωνα τα σχέδια για το δραστικό περιορισμό του ελλείμματος και τη συνταγματική ρήτρα περιορισμού του χρέους ή ακόμη κι αν όλα αυτά εγκρίνονταν με λαϊκές πλειοψηφίες σε δημοψηφίσματα, δίχως την αποκατάσταση της εμπιστοσύ