Οι «Μαύροι Κύκνοι» του χθες και του σήμερα

Το χρονικό της κρίσης.

Οι μαύροι κύκνοι δεν υπάρχουν. Οπως δεν μπορεί να χρεοκοπήσει μία από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες του κόσμου, να κρατικοποιηθεί για να σωθεί η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία στον κόσμο, να ξεπουληθεί η τρίτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα, να έχει ξοφλήσει το μοντέλο καπιταλισμού της Γουόλ Στριτ,

να ψάχνουν απεγνωσμένα αγοραστή τράπεζες στην Αγγλία και τις ΗΠΑ, οι κεντρικοί τραπεζίτες να ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν τρόπους να εισάγουν ρευστότητα, τα βραχυπρόθεσμα έντοκα κρατικά ομόλογα στις ΗΠΑ να προσφέρουν μηδενική απόδοση. Και όλα αυτά συνέβησαν κατά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2007. Και όχι μόνον αυτό. Αλλά να συμβαίνουν χωρίς κάποια πραγματική αφορμή. Δεν υπήρξε κάποια μεγάλη απάτη όπως στην Enron ή τη Worldcom. Ούτε κάποιος trader στοιχημάτισε παράνομα, όπως ο Nick Leeson της Barings ή ο Jerome Kerviel της Société Générale.

Η θεωρία του Nassim Taleb

Η θεωρία του μαύρου κύκνου οφείλεται σε έναν από τους πιο γνωστούς traders στον κόσμο, τον Nassim Taleb, έναν από τους ελάχιστους ανθρώπους οι οποίοι είχαν σημαντικά κέρδη τη Μαύρη Δευτέρα του Οκτωβρίου 1987. Μέχρι και την ανακάλυψη της Αυστραλίας, ήταν ευρέως αποδεκτό ότι οι κύκνοι δεν μπορούσαν να είναι παρά μόνο λευκοί. Ενας από τους πρώτους εξερευνητές, όμως, επιστρέφοντας στο Λονδίνο, έφερε μαζί του και παρουσίασε στη Βασιλική Επιστημονική Εταιρεία έναν κύκνο, ο οποίος ήταν κατάμαυρος. Κατά τον Taleb, οι αγορές λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και εξηγεί έτσι ακραία φαινόμενα, όπως η Μαύρη Δευτέρα του Οκτωβρίου 1987, ή η περασμένη εβδομάδα. Εντονα, δηλαδή, και απρόβλεπτα φαινόμενα, τα οποία πάνε ενάντια στην κοινώς αποδεκτή άποψη, είναι σπάνια, αλλά οι συνέπειές τους είναι δραματικές.

Οι δέκα ημέρες που άλλαξαν τη Γουόλ

Και ήταν πραγματικά δραματικές οι συνέπειες της κρίσης των ενυπόθηκων δανείων. Σε διάστημα δέκα μόνο ημερών ανατράπηκε πλήρως η πραγματικότητα της Γουόλ Στριτ, με προεκτάσεις και επιπτώσεις τις οποίες δεν μπορούσε να προβλέψει κανείς. Οι δύο βασικοί ημικρατικοί αμερικανικοί οργανισμοί εγγύησης στεγαστικών δανείων, Fannie Mae και Freddie Mac, οι οποίοι εγγυούνταν για στεγαστικά δάνεια ύψους 5,2 τρισ. Δολαρίων, εθνικοποιήθηκαν. Η Lehman Brothers, η τέταρτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα χρεοκόπησε. Η Merrill Lynch αναγκάσθηκε να «παντρευτεί με το ζόρι», ενώ η Morgan Stanley αναζητάει γαμπρό στην Κίνα ή μεταξύ των τραπεζών λιανικής. Η Goldman Sachs, παρά το γεγονός ότι είχε αποφύγει μεγάλο μέρος από τις απώλειες των άλλων επενδυτικών τραπεζών, έχασε πάνω από το μισό της αξίας της το 2008. Η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία στον κόσμο, η AIG, κρατικοποιήθηκε και αυτή, ενώ στην Αγγλία, η HBOS, μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες οι οποίες χορηγούσαν στεγαστικά δάνεια, αναζητούσε εναγωνίως αγοραστή.

Η κορεάτικη καρφίτσα

Η αφορμή για τη χρεοκοπία της Lehman Brothers ήταν απλώς η φημολογία ότι μία σχεδόν άγνωστη κρατική κορεατική τράπεζα, η Korea Development Bank, διέκοψε τις συνομιλίες της για εξαγορά