Πρόταση Κομισιόν για σύσταση Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

Πρόταση για τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, υπό μορφή ανεξάρτητης Αρχής, με στόχο τη δίωξη των απατών που στρέφονται κατά του κοινοτικού προϋπολογισμού, υιοθέτηση σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, επί του παρόντος, υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία όσον αφορά το επίπεδο προστασίας και επιβολής της νομοθεσίας στην ΕΕ για την καταπολέμηση αυτού του είδους απάτης. Το ποσοστό επιτυχημένων διώξεων που αφορούν εγκλήματα εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, με μέσο όρο στην ΕΕ μόλις 42,3%.

Σε πολλές

περιπτώσεις δεν ασκείται καμία δίωξη, με αποτέλεσμα οι απατεώνες, εκμεταλλευόμενοι τα κενά της νομοθεσίας, να ξεφεύγουν με τα χρήματα των φορολογουμένων στην τσέπη, ενώ ακόμη και όταν ασκείται δίωξη σε κάποιες υποθέσεις, υπάρχουν μεγάλες ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τα ποσοστά καταδικαστικών αποφάσεων για αδικήματα εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ, αναφέρει η Επιτροπή.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα διασφαλίζει ότι κάθε υπόθεση που αφορά εικαζόμενη απάτη εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ θα παρακολουθείται μέχρι τέλους, ούτως ώστε οι εγκληματίες να γνωρίζουν ότι θα διωχθούν και θα προσαχθούν στη δικαιοσύνη.

Βάσει των Συνθηκών της ΕΕ, η Δανία δεν θα συμμετάσχει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία επίσης δεν θα συμμετάσχουν εκτός εάν, οικειοθελώς και ρητώς, δηλώσουν το αντίθετο.

Παράλληλα με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η Επιτροπή προτείνει την αναμόρφωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας για την Ποινική Δικαιοσύνη (Eurojust) και υποβάλλει ανακοίνωση σχετικά με τη διακυβέρνηση της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα έχει αποκεντρωμένη δομή, στο πλαίσιο των εθνικών δικαστικών συστημάτων. Εντεταλμένοι Ευρωπαίοι εισαγγελείς θα διεξάγουν τις έρευνες και θα ασκούν τις διώξεις στο εκάστοτε κράτος μέλος, χρησιμοποιώντας εθνικό προσωπικό και εφαρμόζοντας το εθνικό δίκαιο. Οι ενέργειές τους θα συντονίζονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ώστε να εξασφαλίζεται ομοιόμορφη προσέγγιση σε όλη την ΕΕ, η οποία είναι καθοριστική ιδίως σε διασυνοριακές υποθέσεις. Η συνολική δομή βασίζεται σε υπάρχοντες πόρους και συνεπώς δεν αναμένεται να δημιουργηθεί σημαντικό πρόσθετο κόστος.

Τα εθνικά δικαστήρια θα είναι αρμόδια για τον έλεγχο της νομιμότητας, δηλαδή θα εξετάζουν προσφυγές επί των πράξεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Ταυτόχρονα, η πρόταση ενισχύει σημαντικά τα δικονομικά δικαιώματα των υπόπτων για συμμετοχή σε εγκλήματα τα οποία διερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Ένα «Σώμα» δέκα ατόμων, αποτελούμενο από τον Ευρωπαίο Εισαγγελέα, τους 4 αναπληρωτές και τους 5 εντεταλμένους εισαγγελείς, θα διασφαλίζει την απρόσκοπτη ενοποίηση ενωσιακού-εθνικού επιπέδου, ιδίως όσον αφορά τη συμφωνία για την ανάθεση των υποθέσεων.

Η πρόταση εγγυάται επίσης προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων των ατόμων τα οποία εμπλέκονται σε έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, μεγαλύτερη από αυτή που ήδη παρέχουν τα εθνικά συστήματα. Περιλαμβάνει, για παράδειγμα, το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης, το δικαίωμα πρόσβασης στα στοιχεία της υπόθεσης ή το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο σε περίπτωση κράτησης.

Η Επιτροπή προτείνει την περαιτέρω βελτίωση της διακυβέρνησης της OLAF και την ενίσχυση των διαδικαστικών εγγυήσεων κατά τη διεξαγωγή των ερευνών της, λαμβανομένων υπόψη των ρυθμίσεων που προβλέπονται για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Προβλέπονται σχετικά δύο σημαντικές πρωτοβουλίες. Πρώτον, θα πρέπει να οριστεί ένας ανεξάρτητος ελεγκτής διαδικαστικών εγγυήσεων για την ενίσχυση του δικαστικού ελέγχου σχετικά με τα μέτρα που μπορεί να χρησιμοποιεί η OLAF για τη διεξαγωγή της έρευνας. Δεύτερον, θα πρέπει να θεσπιστεί μια ειδική διαδικαστική εγγύηση με τη μορφή άδειας που θα παρέχει ο ελεγκτής για πιο παρεμβατικά μέτρα έρευνας (έρευνες σε γραφεία, κατασχέσεις εγγράφων κ.λπ.), στα οποία μπορεί να χρειαστεί να προσφύγει η OLAF για τις έρευνές της στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο ρόλος της OLAF θα αλλάξει επίσης με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Θα παραμείνει αρμόδια για τις διοικητικές έρευνες σε τομείς που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, όπως παρατυπίες που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, καθώς και σοβαρά παραπτώματα ή εγκλήματα χωρίς δημοσιονομικές επιπτώσεις, που διαπράττονται από το προσωπικό της ΕΕ.

Η OLAF δεν θα διενεργεί πλέον διοικητικές έρευνες για απάτη ή άλλα εγκλήματα που πλήττουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τέτοια εγκλήματα θα υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Εάν η OLAF έχει υπόνοιες για τέτοιου είδους ποινικά αδικήματα, θα υποχρεούται να τις αναφέρει το ταχύτερο δυνατό στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Αν και δεν θα διεξάγει πλέον έρευνες στον τομέα αυτόν, η OLAF θα συνεχίσει να παρέχει βοήθεια στη Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατόπιν σχετικού αιτήματος (όπως συμβαίνει ήδη σήμερα με τις εθνικές εισαγγελικές αρχές). Η αλλαγή αυτή θα διευκολύνει την ταχύτερη διαδικασία διερεύνησης και θα βοηθήσει να αποφευχθούν οι επικαλύψεις των διοικητικών και ποινικών ερευνών για τα ίδια πραγματικά περιστατικά. Με τον τρόπο αυτό, θα αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχούς δίωξης.

Ο προτεινόμενος κανονισμός πρέπει τώρα να εγκριθεί ομόφωνα από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο, αφού πρώτα λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Εάν δεν επιτευχθεί ομοφωνία στο Συμβούλιο, οι Συνθήκες προβλέπουν ότι μια ομάδα αποτελούμενη από εννέα τουλάχιστον κράτη μέλη μπορεί να προβεί σε ενισχυμένη συνεργασία (άρθρο 86 της Συνθήκης).