Ολι Ρεν: Αποφύγαμε άτακτη χρεοκοπία για την Κύπρο και τις δραματικές συνέπειες

Στους λόγους που προκάλεσαν την κρίση στην Κύπρο, αναφέρθηκαν σήμερα ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για το ευρώ Ολι Ρεν και το μέλος της ΕΚΤ Γκέργκ Ασμουσεν στη διάρκεια ειδικής ακρόασης το πρωί στην Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή της Ευρωβουλής. Και οι δύο απέδωσαν την επιδείνωση της κατάστασης στην καθυστέρηση και την αναποφασιστικότητα της κυπριακής πλευράς.

Στην εισαγωγή του, ο Ολι Ρεν υπογράμμισε ότι τα προβλήματα στην Κύπρο συσσωρεύτηκαν από καιρό, εξαιτίας του υπερμεγέθη τραπεζικού τομέα και των επικίνδυνων επενδύσεων. Η Κομισιόν προειδοποίησε την Κύπρο τον Ιούνιο του 2011 μέσω των συστάσεων της για τους κινδύνους, έδωσε συμβουλές για τα χρηματοπιστωτικά προβλήματα και τα δημοσιονομικά, ενώ τον Νοέμβριο του 2011 αναφέρθηκε στην ανάγκη προγράμματος προσαρμογής της Κύπρου, είπε ο κ. Ρεν.

Σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν, η Λευκωσία ζήτησε βοήθεια τον Ιούνιο του 2012, κάτι που χαρακτήρισε «λυπηρό» γιατί, όπως είπε, η κυπριακή κυβέρνηση περίμενε πάνω από έξι μήνες για να αναγνωρίσει ότι η κατάσταση δεν ήταν βιώσιμη. Είναι λυπηρό, συνέχισε, που χρειάστηκαν εννέα μήνες για να συμφωνήσει (η Λευκωσία), ενώ μίλησε για αναποφασιστικότητα της κυπριακής πλευράς. Υπήρξε μια άρνηση της σοβαρότητας της κατάστασης, μετά αναζητήθηκαν χρήματα στη Ρωσία που έδωσαν χρόνο στην Κύπρο, αλλά που δεν τον εκμεταλλεύτηκε με τη λήψη μέτρων για την επίλυση της χρηματοπιστωτικών προβλημάτων, ανέφερε.

«Το Μάρτιο του 2013 η κατάσταση είχε επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό που το αρχικό σενάριο διάσωσης δεν ήταν πλέον βιώσιμο, η κατάσταση των τραπεζών επιδεινώθηκε, η Λαϊκή βρίσκονται σε φάση χρεοκοπίας, και ο κίνδυνος κατάρρευσης ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος ήταν πολύ πιθανός κάτι που θα ήταν καταστροφικό για την Κύπρο και το λαό της», ανέφερε. Τελικά, καταφέραμε να αποφύγουμε μια άτακτη χρεοκοπία της Κύπρου με δραματικές συνέπειες για το λαό της, είπε.

Ο κ. Ρεν αναφέρθηκε και στην παραχώρηση των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα, την οποία χαρακτήρισε σημαντική για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και της Ελλάδας και της Κύπρου.

Για το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε είπε ότι έχει στόχο τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τη δημοσιονομική εξυγίανση και την επιστροφή στην ανάπτυξη». Το πρόγραμμα θα οδηγήσει σε ένα μικρότερο, αλλά πολύ καλύτερο και ευέλικτο τραπεζικό τομέα, ενώ η Κομισιόν θα σταθεί δίπλα στον κυπριακό λαό που περνάει δύσκολες στιγμές, θα βοηθήσουμε την Κύπρο και περιμένουμε από την Ευρωβουλή να επιταχύνει τη λήψη αποφάσεων», υπογράμμισε.

Ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε και στα τέσσερα συμπεράσματα της κυπριακής κρίσης για την Ευρωζώνη. Οπως είπε: 1)χρειαζόμαστε απόλυτη διαφάνεια στις εγγυήσεις των καταθέσεων στην Ευρώπη, 2) χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση με μηχανισμό εποπτείας και εξυγίανσης για να εμποδίζουμε τραπεζικούς τομείς μη βιώσιμους όπως της Κύπρου να απειλούν τη σταθερότητα της χώρας και της Ευρωζώνης, 3) εάν μια χώρα χρειάζεται στήριξη πρέπει να ενεργούμε άμεσα γιατί η καθυστέρηση κοστίζει, και 4) πρέπει να βελτιώσουμε τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, μέσω της μεταφοράς της σημερινής διακυβερνητικής διαδικασίας σε κοινοτικό πλαίσιο με τη συμμετοχή και της Ευρωβουλής.

Εκφράζοντας μια προσωπική άποψη, είπε ότι στην προηγούμενη θητεία του στην Κομισιόν, ως Επίτροπος για τη Διεύρυνση εργάστηκε σκληρά επί 5 χρόνια για την επανένωση της Κύπρου και λυπάμαι που δεν σημειώθηκε πρόοδος. «Πιστεύω ότι επανένωση θα δώσει ώθηση οικονομική και κοινωνική στην Κύπρο, πρέπει να δώσουμε μια νέα ώθηση σ’ αυτή τη διαδικασία», τόνισε.

Από την πλευρά του, ο κ. Άσμουσεν ανέφερε ότι τη δεκαετία του 2000 η οικονομία της Κύπρου βασίστηκε σε ένα μη ισορροπημένο μοντέλο, με ένα τραπεζικό σύστημα που το μέγεθος του ήταν πάνω από 700% του ΑΕΠ και μια θέση εργασίας στις τρεις αφορούσε το χρηματοπιστωτικό τομέα. «Η εποπτεία ήταν πολύ χαλαρή, ενώ οι τράπεζες έδιναν πολύ υψηλούς τόκους, σχεδόν 2 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνη, είπε. Τα απρόσεκτα δάνεια, συνέχισε, προκάλεσαν καταναλωτικό μπουμ στο εσωτερικό της χώρας, και στη συνέχεια οι τράπεζες έχασαν χρήματα με το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων.

Σύμφωνα με το μέλος της ΕΚΤ, ανισορροπίες εκτός από τις τράπεζες υπήρχαν και στο δημοσιονομικό τομέα, με μεγάλο έλλειμμα και το χρέος σε διαρκή αύξηση. Η Κύπρος δεν ήταν σε θέση να επιλύσει το πρόβλημα του τραπεζικού τομέα. Οι δύο μεγάλες τράπεζες χρειάστηκαν 8 δις ευρώ, δηλαδή 44% του ΑΕΠ. Η κατάσταση ήταν εξαιρετική και η πρόκληση πολύ μεγάλη, είπε.

Η εξαιρετική κατάσταση στην Κύπρο αλλά και οι πολιτικές ισορροπίες στο Γιούρογκρουπ καθυστέρησαν τις αποφάσεις και επιδεινώθηκε η κατάσταση, τόνισε, προσθέτοντας ότι η Λευκωσία ζήτησε βοήθεια τον Ιούνιο του 2012 και η απόφαση λήφθηκε τον επόμενο Μάρτιο του 2013. Δεν κατέστη δυνατή η επίτευξη συμφωνίας νωρίτερα, αλλά αυτό δεν οφείλεται στην τρόικα, αλλά ήταν δύσκολο να καταλήξουμε σε ένα χαρτί μνημονίου για να το παρουσιάσουμε στο Γιούρογκρουπ λόγω της θέσης Λευκωσίας, ανέφερε.

Για το ρόλο της ΕΚΤ είπε ότι «εμείς δεν κάναμε συστάσεις στις κυπριακές τράπεζες γιατί δεν έχουμε τέτοια αρμοδιότητα». Η ΕΚΤ, συνέχισε, παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες που θεωρούνται βιώσιμες και έχουν πρόσκαιρη ανάγκη χρημάτων. Σύμφωνα με τον κ. Ασμουσεν η Λαϊκή έχασε σταδιακά την πρόσβαση στις αγορές λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην ευρωζώνη και των απωλειών στην Ελλάδα.

Για το χρηματοπιστωτικό τομέα, τόνισε ότι δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί και πως η εμπιστοσύνη των μικρών καταθετών κλονίστηκε με αποτέλεσμα να υπάρχουν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, ενώ χαρακτήρισε σημαντικό να επανέλθει η εμπιστοσύνη.

Το συμπέρασμα που βγάζει ο κ. Ασμουσεν από την κυπριακή κρίση είναι ότι πρέπει να ολοκληρωθεί η ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον το φαύλο κύκλο δημόσιου χρέους και τραπεζικών κρίσεων. Ο μηχανισμός εποπτείας είναι απολύτως αναγκαίος, χρειαζόμαστε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις εξυγιάνσεις τραπεζών και ένα πλαίσιο ξεκάθαρο για τον επιμερισμό των βαρών, κατέληξε.