ΟΙ ΠΡΟΑΓΓΕΛΛΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ (όσες χώρες συμμετείχαν σ’ αυτούς είχαν περιπέτειες ή χρεοκόπησαν)

ΧΑΝΣΕΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ(ΤΕΥΤΟΝΙΚΗ ΧΑΝΣΑ)

Γράφει η Σοφία Τ.

Στα παλιά γερμανικά της Άνω Γερμανίας ο όρος Χάνσα(Hansa) σημαίνει ένωση, όμιλος. Ήταν η 1η επιτυχής απόπειρα εμπορικής ένωσης στην Ευρώπη. Μ’ αυτό το όνομα εμφανίστηκαν διάφοροι συνασπισμοί πόλεων και εμπόρων(Γερμανών κυρίως) με κύριο σκοπό τη διασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας και του εμπορίου στην Β. Θάλασσα. Κυρίως όμως ο όρος αυτός αναφέρεται στην Τευτονική Χάνσα ή Χανσεατική Ένωση, δηλ. την Ένωση των γερμανικών πόλεων της Βαλτικής και της Β. Θάλασσας-η μεγαλύτερη από αυτές τις ενώσεις-. ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ Η 1η σαφής αναφορά στην Τευτονική Χάνσα γίνεται το 1358. Όμως υφίσταται ήδη από τα μέσα του 12ου αι.. Αναπτύσσεται(12ος αι.) ταχύτατα προωθώντας την ίδρυση πόλεων στα εδάφη Α του Έλβα. Αυτή η προώθηση των Γερμανών Α του Έλβα άνοιξε για τους εμπόρους νέες αγορές και η ανάγκη να διασφαλίσουν τα κέρδη τους, τους ώθησε να οργανωθούν σε εμπορικές ενώσεις. Την πολιτική αυτή ακολούθησαν και οι κυριότερες εμπορικές πόλεις, για να εξασφαλίσουν για τους υπηκόους τους ασφάλεια και πλούτο. Μια ομάδα μεγαλεμπόρων ίδρυσε(1160) έναν διαμετακομιστικό σταθμό στο Visby της Γκοτλάνδης(Godland). Συνάφθηκε(1241) η 1η συμφωνία μεταξύ Lübeck(Γερμανία) και Αμβούργου για τη διευκόλυνση του εμπορίου. Τέτοιου είδους σύμφωνα είχε συνάψει(τέλη 13ου αι.) μεγάλος αριθμός γερμανικών πόλεων. Σταδιακά αυτές οι πόλεις συνασπίστηκαν με σκοπό τον έλεγχο του εμπορίου της Βαλτικής. Απαγόρευσαν(1275) στα πλοία των φλαμανδικών πόλεων να εισέρχονται σ’ αυτήν τη θάλασσα. Η Χάνσα αριθμούσε(1370) 77 πόλεις, οι οποίες επέβαλλαν στον τότε βασιλιά της Δανίας Valdemar Δ’ να την αναγνωρίσει, να της εγγυηθεί ελεύθερη ναυσιπλοΐα και απαλλαγή από τελωνιακούς δασμούς. Η κινητοποίηση αυτή οδήγησε στον οριστικό σχηματισμό της. Πάνω από 3 αι., οι χανσεατικές πόλεις κέρδισαν πλούτο, δύναμη και μοναδική ανάπτυξη σε όλους τους τομείς, διότι αντάλλασσαν αγαθά αλλά και ιδέες και πολιτισμό. Όσο οι σχέσεις ήταν ισότιμες, ήταν δίκαιες και οι συναλλαγές, με κανόνα το αμοιβαίο συμφέρον. Αυτή η ισοτιμία στις σχέσεις ήταν ο βασικός δεσμός που διασφάλισε την μακροβιότητα της Ένωσης. Με τη δημιουργία των εθνικών κρατών και την προσπάθεια κάποιων από αυτά να χειραγωγήσουν την Ένωση προς ίδιον όφελος εις βάρος των άλλων, έσβησε και η Χανσεατική Ένωση. Σε αντίθεση με την ΕΕ, η Χανσεατική Ένωση δεν δημιουργήθηκε σαν ιδέα από κάποιους ηγετών που μετά επιβλήθηκε στους λαούς τους, αλλά ήταν αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που ξεκίνησε από ιδιώτες, εκφράζοντας τις ανάγκες των εμπόρων και των κοινωνιών των συγκεκριμένων πόλεων. Αυτό ήταν το μυστικό της επιτυχίας της. Σήμερα, πριν καλά-καλά αρχίσει να στεριώνει η ΕΕ, βιώνουμε ήδη τους τριγμούς και τα προβλήματα, που είχε η Χανσεατική Ένωση λίγο πριν την κατάρρευσή της. Η ιδέα που ξεκίνησε(1951 και 1957) από κάποιους αξιωματούχους σαν Ευρωπαϊκές Κοινότητες(ΕΚΑΧ, ΕΟΚ, ΕΥΡΑΤΟΜ) για να ολοκληρωθεί(1992) στο Maastricht σαν ΕΕ, πνέει τα λοίσθια πριν συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής. Αφού για πάνω από 2 δεκαετίες οι χώρες